Bài 19. Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Tiết 99
1. Tìm hiểu văn bản mẫu
* Đọc văn bản Bệnh lề mề
Văn bản có mấy đoạn? Nội dung của mỗi đoạn là gì? Nhận xét về bố cục của văn bản
a) Xác định bố cục của văn bản
Hiện tượng lề mề
Đoạn 1:
Biểu hiện của bệnh lề mề
Đoạn 2:
Nguyên nhân của bệnh lề mề
Đoạn 3:
Tác hại của bệnh lề mề
Đoạn 4:
Những giải pháp chống bệnh lề mề
Bố cục của văn bản chặt chẽ, mạch lạc
b) Nhận xét về từng đoạn văn
Nhận xét về cách lập luận của tác giả trong mỗi đoạn văn.
Đoạn 1:
Cuộc họp ấn định 8 giờ sáng 9 giờ mới có người đến
Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mãi đến 15 giờ mọi người mới đến
Xuất hiện nhiều, thành bệnh khó chữa
Đoạn 2
Đi họp, hội thảo là việc chung, không ảnh hưởng đến quyền lợi thiết thân
Thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác, chỉ quý thời gian của mình mà không quý thời gian của người khác.
Đoạn 3
Gây hại cho tập thể
Gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc
Tạo ra tập quán không tốt
Đoạn 4
Mọi người phải biết tôn trọng lẫn nhau
Những cuộc họp không cần thiết không nên tổ chức, những cuộc họp cần thiết cần tự giác tham gia đúng giờ
Phép lập luận phù hợp: phép phân tích kết hợp với phép tổng hợp, dùng dẫn chứng xác thực
Nhận xét về lời văn của văn bản
d)Lời văn giản dị, không cầu kỳ nhưng chính xác, sống động
Thái độ của người viết đối với hiện tượng nêu ra là gì?
c) Thái độ của người viết: phê phán
Từ việc tìm hiểu văn bản mẫu, hãy xác định nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống là gì? Những yêu cầu về nội dung và hình thức của bài viết?
*Ghi nhớ
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
Yêu cầu về nội dung: phải nêu rõ sự việc, hiện tượng có vấn đề; phân tích mặt sai, mặt đúng, mặt lợi, mặt hại của nó; chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của người viết.
Yêu cầu về hình thức: bài viết phải có bố cục mạch lạc, luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp, lời văn chính xác, sinh động
Hãy nêu các sự việc hiện tượng tốt, đáng biểu dương của các bạn trong nhà trường, ngoài xã hội. Trao đổi xem sự việc, hiện tượng nào đáng để viết, hiện tượng nào thì không cần viết
Những hiện tượng đáng để viết:
Giúp đỡ bạn vượt khó vươn lên trong học tập
Bảo vệ môi trường học đường
Đấu tranh với bệnh thành tích
Tham gia phòng chống tệ nạn xã hội
Một cuộc điều tra 2000 thanh niên nam ở Hà Nội năm 1981 cho thấy :
+ từ 11 đến 15 tuổi, 25% các em đã hút thuốc lá
+ từ 16 đến 20 tuổi: 52%
+ trên 20 tuổi: 80%
Tỉ lệ này ngang với các nước châu Âu
Trong số các em hút thuốc lá, có đến 80% lâu lâu có triệu chứng ho hen, khạc đờm, đau ngực , còn số những em không hút chỉ có không đến 1% các triệu chứng ấy.
Hãy cho biết đây có phải là hiện tượng đáng để viết một bài nghị luận không? Vì sao?
Hút thuốc lá ở độ tuổi thanh thiếu niên đúng là một hiện tượng đáng để viết bài nghị luận
- Đó là một hiện tượng phổ biến.
- Việc hút thuốc gây ra rất nhiều tác hại cho người hút thuốc, tác hại nhiều hơn hẳn so với những người không hút thuốc.
- Việc hút thuốc còn gây tác hại lớn cho cộng đồng, cho môi trường, cho cả những người không hút thuốc.
Bài về nhà:
Chuẩn bị cho đề bài phần II (tr 23-24)
Tổ 1: Viết mở bài và kết bài
Tổ 2: Viết ý 1 phần thân bài
Tổ 3: Viết ý 2 phần thân bài
Tổ 4: Viết ý 3 phần thân bài