Bài 19. Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Môn: Ngữ văn 9
Tiết 99:
Nghị luận về một sự việc,
hiện tượng đời sống
?
Bệnh lề mề
Biểu hiện
Nguyên nhân
Tác hại
Hướng khắc phục
Thảo luận nhóm (3’)
Nhóm 1+3:
1. Hiện tượng bệnh lề mề biểu hiện như thế nào ? Tác giả có nêu rõ được vấn đề đáng quan tâm của hiện tượng đó không ? Tác giả làm cách nào để người đọc nhận ra hiện tượng đó?
2. Chỉ ra nguyên nhân của bệnh lề mề ?
Nhóm 2+4:
1. Tác giả phân tích những tác hại của bệnh lề mề ra sao ?
2. Tại sao phải kiên quyết chữa bệnh này ? Thái độ của người viết đối với vấn đề ?
Bệnh lề mề
Biểu hiện
( Nhóm 1+3 )
Tác hại
( Nhóm 2+4)
Hướng khắc phục
( Nhóm 2+4)
Nguyên nhân
( Nhóm 1+3)
Trễ giờ trong các cuộc họp
Quý thời gian của mình mà không quý thời gian của người khác
Tạo một thói quen khó sửa
- Không tự trọng và không biết tôn trọng người khác
- ích kỷ, vô trách nhiệm với công việc chung
Gây hại cho tập thể, cho xã hội
Gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc
Tạo một tập quán xấu
Phải tôn trọng lẫn nhau, tôn trọng chính mình
Tự giác làm việc đúng giờ
Thảo luận nhóm:
Tiết 99 – TLV:
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
Theo em, thái độ của người viết đối với hiện tượng đã nêu ra như thế nào ? (ngợi khen hay phê phán).
=> Thái độ phê phán.
Tiết 99 – TLV:
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
Như vậy hiện tượng mà tác giả nêu ra có ý nghĩa với xã hội hiện nay hay không ? Hiện tượng ấy đáng khen hay đáng chê ?
Hiện tượng nêu ra có ý nghĩa lớn đối với xã hội => đáng chê.
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG
* Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống là bàn về một sự viêc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
* Về hình thức:
- Bài viết phải có bố cục mạch lạc, có luận điểm rõ ràng.
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội là bàn về một sự viêc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ .
* Nội dung bài nghị luân: nêu rõ sự vật hiện tượng, phân tích mặt đúng sai, lợi hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết
Mở bài: (Đoạn 1)
Giới thiệu chung về sự việc hiện tượng.
Thân bài:
- Đoạn 2:
Nêu biểu hiện của sự việc, hiện tượng.
- Đoạn 3:
Chỉ rõ nguyên nhân
- Đoạn 4:
Nêu tác hại của hiện tượng
Kết bài: (Đoạn 5)
Bày tỏ quan điểm, nêu giảI pháp khắc phục.
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường gi? giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa.
Những người lề mề ấy, khi ra sân bay, lên tàu hoả, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến chậm lần khác, bệnh lề mề không sửa được.

Lập luận, chứng minh (dẫn chứng cụ thể xác thực)
Lập luận so sánh đối chiếu
Trong đời sống hiện nay có một hiện tượng khá phổ biến, mọi người đều thấy nhưng thường bỏ qua. Đó là bệnh lề mề mà coi thường gi? giấc là một biểu hiện. Cuộc họp ấn định vào lúc 8 giờ sáng mà 9 giờ mới có người đến. Giấy mời hội thảo ghi 14 giờ mà mãi đến 15 giờ mọi người mới có mặt. Hiện tượng này xuất hiện nhiều trong cơ quan, đoàn thể, trở thành một bệnh khó chữa.
Những người lề mề ấy, khi ra sân bay, lên tàu hoả, đi nhà hát chắc là không dám đến muộn, bởi đến muộn là hại ngay đến quyền lợi thiết thân của họ. Nhưng đi họp, hội thảo là việc chung, có đến muộn cũng không thiệt gì. Thế là hết chậm lần này đến chậm lần khác, bệnh lề mề không sửa được.

Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
Bệnh lề mề suy cho cùng là do một số người thiếu tự trọng và chưa biết tôn trọng người khác tạo ra. Họ chỉ quý thời gian của mình mà không tôn trọng thời gian của người khác. Họ không coi mình là người có trách nhiệm đối với công việc chung của mọi người.
Bệnh lề mề gây hại cho tập thể. Đi họp muộn nhiều vấn đề không được bàn bạc thấu đáo, hoặc khi cần lại phải kéo dài thời gian. Bệnh lề mề gây hại cho những người biết tôn trọng giờ giấc. Ai đến đúng giờ lại cứ phải đợi người đến muộn. Bệnh lề mề còn tạo ra tập quán không tốt: Muốn người dự đến đúng giờ như mong muốn, giấy mời thường phải ghi giờ khai mạc sớm hơn 30 phút hay 1 giờ!
Cuộc sống văn minh hiện đại đòi hỏi mọi người phải tôn trọng lẫn nhau và hợp tác với nhau. Những cuộc họp không thật cần thiết thì không nên tổ chức. Nhưng hững cuộc họp cần thiết thì mọi người cần tự giác tham dự đúng giờ. Làm việc đúng giờ là tác phong của người có văn hóa.
Lập luận phân tích (lí lẽ chặt chẽ, thuyết phục)
Khái quát, đánh giá
I. Tìm HIểU BàI NGHị LUậN Về MộT Sự VIệC, HIệN TƯợNG ĐờI SốNG
Mở bài: (Đoạn 1)
Giới thiệu chung về sự việc hiện tượng (Lập luận chứng minh)
Thân bài:
- Đoạn 2:
Nêu biểu hiện (Lập luận so sánh).
- Đoạn 3:
Nguyên nhân (Lập luận phân tích)
- Đoạn 4:
Nêu tác hại (Lập luận phân tích)
Kết bài: (Đoạn 5)
Bày tỏ quan điểm, nêu giảI pháp khắc phục (Tổng hợp đánh giá)
* Về hình thức: - Bài viết phải có bố cục mạch lạc, có luận điểm rõ ràng. Luận cứ xác thực, phép lập luận phù hợp, lời văn chính xác sinh động
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
* Nghị luận về sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội là bàn về một sự viêc hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ
* Nội dung bài nghị luân: nêu rõ sự việc hiện tượng, phân tích mặt đúng sai, lợi hại, chỉ ra nguyên nhân, bày tỏ thái độ, ý kiến nhận định của người viết.
* Về nội dung :
Nêu rõ sự việc hiện tượng có vấn đề
Phân tích mặt đúng, sai lợi hại
Chỉ ra nguyên nhân bày tỏ thái độ của người viết
* Về hình thức :
Bố cục mạch lạc
Luận điểm rõ ràng, luận cứ xác thực, lập luận phù hợp
Lời văn chính xác sinh động
Hi?n tu?ng ụ nhi?m mụi tru?ng
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
Sự việc chăm sóc gia đình thương binh liệt sĩ, ghi nhớ công lao của các liệt sĩ
Tiết 99: Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
23
Tình hình giao thông đường bộ
23
Bài tập 1 : Các vấn đề nào sau đây được coi là nghị luận về sự việc, hiện tượng đời sống
Suy nghĩ về một tấm gương vượt khó học tập tốt
Suy nghĩ về nhân vật anh thanh niên trong truyện ngắn "Lặng lẽ Sa Pa" của Nguyễn Thành Long
Bàn về đạo lý "Thương người như thể thương thân" của dân tộc
Suy nghĩ về vấn đề giúp đỡ gia đình thương binh liệt sỹ
Thời gian là vô giá
G. Hiện tượng trẻ em ham mê chơi điện tử
Bài tập 2 : Quan sát những bức tranh sau
Tranh 1
Tranh 3
Tranh 4
Tranh 6
Tranh 6
Tranh 2
Trò chơi: "chạy tiếp sức"
Yêu cầu: Tìm các sự việc hiện tượng đời sồng đáng viết một bài nghị luận
Nhóm 1 + 2: Tìm các sự việc hiện tượng đời sống thuộc mặt tốt cần biểu dương
Nhóm 3 + 4: Tìm các sự việc hiện tượng đời sống thuộc mặt trái đáng lên án
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
Tập làm văn :
Nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống
I. Tìm hiểu bài nghị luận về một sự vật, hiện tượng đời sống :
II. Luyện tập
Bài tập 3 : Đọc đoạn văn sau đây và cho biết hiện tượng phản ánh trong đoạn văn có đáng viết một bài nghị luận không ? Vì sao
"Một cuộc điều tra 2000 thanh niên nam ở Hà Nội năm 1981 cho thấy : Từ 11 đến 15 tuổi 25% các em đã hút thuốc lá, từ 16 đến 20 tuổi 52%, trên 20 tuổi 80%. Tỷ lệ này ngang với Châu Âu. Trong số các em hút thuốc lá, có đến 80% lâu lâu có triệu chứng như khạc đờm, đau ngực, còn trong số những em không hút thuốc chỉ có không đến 1% các triệu chứng ấy"
(Nguyễn Khắc Viện)
Trả lời : Hiện tượng này đáng viết một bài nghị luận vì :
Thứ nhất : Nó liên quan đến vấn đề sức khoẻ của mỗi cá nhân người hút thuốc, sức khoẻ cộng đồng và vấn đề bảo vệ nòi giống
Thứ hai : Nó liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường khói thuốc lá gây bệnh cho những người không hút thuốc ở xung quanh người hút thuốc
Thứ 3 : Nó gây tốn kém tiền bạc
Thảo luận nhóm :
Nhóm 1 + 2 : Viết đoạn văn về biểu hiện của bệnh nói dối
Nhóm 3 + 4 : Viết đoạn văn nêu tác hại của bệnh nói dối
Đoạn văn tham khảo :
Nói dối là cách nói khác đi không đúng với sự thật, không đúng với tâm trạng suy nghĩ của mình, cố ý che dấu một cái gì đó thậm chí xuyên tạc nói chệch đi khiến người nghe phải tin để đạt được mục đích của mình. Cha ông ta cảnh tỉnh rằng trong xã hội không thiếu những kẻ "Bề ngoài thơn thớt nói cười - mà trong nham hiểm giết người không dao". Có người chủ động nói dối tô vẽ bịa đặt chọn lựa sắp đặt lời nói rất kỹ để mang lại lợi lộc cho mình nhiều nhất. Báo cáo láo bệnh thành tích lan tràn trở thành căn bệnh trầm kha khó chữa trong đời sống của chúng ta hiện nay
Hộp quà may mắn

Tiết 99 – TLV:
NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I.Tìm hiểu bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống
1. Tìm hiểu văn bản “Bệnh lề mề”
2. Ghi nhớ:
II. Luyện tập
III. Củng cố - dặn dò:
Củng cố:
Hãy đọc lại ghi nhớ.

2. Dặn dò:
a. Bài vừa học:
Nắm những yêu cầu về nội dung và hình thức của kiểu bài nghị luận này.
Chọn một sự việc em tâm đắc nhất để viết bài bày tỏ quan điểm của mình.
b. Chuẩn bị tiết sau: “Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống”
- Đọc các đề bài và xem các đề trên có điểm gì giống và khác nhau ? Mỗi bạn tự suy nghĩ một đề bài tương tự.

- Đọc phần II và trả lời phần tìm hiểu đề, tìm ý; dựa vào dàn bài viết phần mở bài và kết bài của hiện tượng Phạm Văn Nghĩa.
Xin chân thành cám ơn
quý thầy cô và các em