Bài 19. Khi con tu hú

NG? VAN 8: khi con tu hú (tố hữu)
GV: trần thị thu nga
Trường thcs hoà long, tp bắc ninh
Kiểm tra bài cũ :
Em hãy đọc thuộc một khổ thơ em yêu thích trong bài thơ " Quê hương" (Tế Hanh). Nêu cảm nhận của em về giá trị nội dung của bài thơ ?
Bài thơ đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn đầy sức sống của người dân làng chài và sinh hoạt lao động làng chài.
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
( Tố Hữu )
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả tác phẩm:
Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến
Cuộc đời cách mạng và cuộc đời thơ có sự thống nhất tuyệt đẹp
Hồn thơ ngọt ngào, sâu lắng tha thiết
Các tập thơ: Từ ấy, Việt Bắc, Gió lộng, Ra trận, Máu và hoa, Một tiếng đờn
-Tè H÷u lµ nhµ th¬ lín, tiªu biÓu cña nÒn v¨n häc c¸ch m¹ng ®­¬ng ®¹i
1939
-Bµi th¬ ®­îc viÕt khi t¸c gi¶ míi bÞ b¾t giam vµo nhµ lao ë HuÕ (1939)
1920-2002
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
I.Tìm hiểu chung:
Tác giả tác phẩm
-Tố Hữu là nhà thơ lớn, tiêu biểu của nền văn học cách mạng đương đại
Bài thơ được viết khi tác giả mới bị bắt giam vào nhà lao ở Huế (1939)
2. Đọc, hiểu chú thích, bố cục:


-Thể thơ: lục bát
-Bố cục: 2 đoạn
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
-Hình ảnh: lúa chín,trái cây chín, ve kêu, trời xanh, diều sáo.
? Em có nhận xét gì về hình ảnh, phạm vi miêu tả; về cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh để miêu tả cảnh vật của nhà thơ? Các chi tiết nghệ thuật ấy có sức gợi như thế nào?
Thảo luận nhóm:( 2 phút )
Nhóm 1: Nhận xét về những hình ảnh, phạm vi miêu tả cảnh vật
Nhóm 2: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả âm thanh và màu sắc
Nhóm 3: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả hương vị cây trái và bầu trời
Nhóm 4: Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ miêu tả trạng thái của cảnh vật
-Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều
-Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh.
-Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần
- Bầu trời: Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
Thảo luận nhóm:( 2 phút )
Nhóm 1: Nhận xét về trình tự, phạm vi miêu tả cảnh vật
Nhóm 2:Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả âm thanh và màu sắc
Nhóm 3: Nhận xét về cách sử dụng hình ảnh, từ ngữ miêu tả hương vị cây trái và bầu trời
Nhóm 4: Nhận xét về cách sử dụng từ ngữ miêu tả trạng thái của cảnh vật
-Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè, phạm vi miêu tả vừa rộng lớn vừa tỉ mỉ ->gợi bức tranh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt
- -Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh.
-> Tưng bừng, rộn rã, tràn đầy niềm vui
- -Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều
-> tuơi tắn, rực rỡ
- -Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần
-> ngọt ngào lan toả
- Đường nét: Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào

- Những động từ, phó từ: đang, dần, dậy, đầy, lộn nhào.
-> không gian khoáng đạt, thanh bình, tự do
.-> cảnh vật luôn vận động bởi sức sống căng đầy bên trong
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
- Phạm vi miêu tả rộng, tỉ mỉ; hình ảnh tiêu biểu, tươi sáng ; từ ngữ gợi cảm
- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do
- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do
-Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè, phạm vi miêu tả vừa rộng lớn vừa tỉ mỉ ->gợi bức tranh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt
- -Âm thanh: Tu hú gọi bầy, ve ngân, sáo diều
-> Tưng bừng, rộn rã, tràn đầy niềm vui
- -Màu sắc: Lúa-bắp vàng, nắng đào, trời xanh.
-> tuơi tắn, rực rỡ
- -Hương vị: Lúa đang chín, trái cây ngọt dần
-> ngọt ngào lan toả
- Bầu trời : Trời càng rộng càng cao; diều sáo lộn nhào
-> không gian khoáng đạt, thanh bình, tự do
- Những động từ, phó từ: đang, dần, dậy, đầy, lộn nhào.-> cảnh vật luôn vận động bởi sức sống căng đầy bên trong
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
2. Tâm trạng người tù cách mạng
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, /hè ôi!
Ngột làm sao, /chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
- Cách ngắt nhịp bất thường, các từ ngữ mạnh, cảm thán
Nghệ thuật tương phản
-> Tâm trạng đau khổ, ngột ngạt, uất ức cao độ và khát vọng tự do cháy bỏng
Tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống.
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
- Phạm vi miêu tả rộng, tỉ mỉ; hình ảnh tiêu biểu, tươI sáng ; từ ngữ gợi cảm
- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do
- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
2. Tâm trạng người tù cách mạng
- Cách ngắt nhịp bất thường.
Các từ ngữ mạnh
- Từ ngữ cảm thán
- Nghệ thuật tương phản -> tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống.
-> Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt và khát vọng tự do cháy bỏng
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát giản dị mà tha thiết
Giọng điệu tự nhiên
- Hình ảnh đẹp, gợi cảm
2. Nội dung
- Lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của người chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày
IV. Luyện tập
Bài 1: Bài tập trắc nghiệm :Chọn đáp án đúng
1. Bài thơ "Khi con tu hú"đã thể hiện sâu sắc tình yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày .
A. Đúng B. Sai
2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp.
A. Đúng B. Sai

3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :
A. Miêu tả B. Tự sự C. Biểu cảm
D. Cả A và C


Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Bài 2: Đáp án

1. Bài thơ "Khi con tu hú"đã thể hiện sâu sắc tình yêu cuộc sống tha thiết và niềm khao khát tự do đến cháy bỏng của người chiến sĩ trong cảnh tù đày .
A. Đúng B. Sai

2.Bằng khả năng quan sát nhạy bén Tố Hữu đã vẽ ra một bức tranh thiên nhiên tươi đẹp.
A. Đúng B. Sai




3. Phương thức biểu đạt của bài thơ là :
A. Miêu tả B. Tự sự C. Biểu cảm

D. Cả A và C


Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Bài 2:
Em hãy đọc diễn cảm bài thơ
Tiết 78: Văn bản: khi con tu hú
Tìm hiểu chung
II. Tìm hiểu văn bản
- Phạm vi miêu tả rộng, tỉ mỉ; hình ảnh tiêu biểu, tươI sáng ; từ ngữ gợi cảm
- Bức tranh mùa hè tràn đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, không gian khoáng đạt tự do
- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu tự do
1. Bức tranh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng
2. Tâm trạng người tù cách mạng
- Cách ngắt nhịp bất thường.
Các từ ngữ mạnh
- Từ ngữ cảm thán
- Nghệ thuật tương phản -> tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tha thiết của tự do, của cuộc sống.
-> Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt
III. Tổng kết
1. Nghệ thuật
- Thể thơ lục bát giản dị mà tha thiết
Giọng điệu tự nhiên, cảm xúc nhất quán
- Hình ảnh đẹp, gợi cảm
2. Nội dung
- Lòng yêu cuộc sống, niềm khao khát tự do cháy bỏng của ngưười chiến sĩ cách mạng trong cảnh tù đày
IV. Luyện tập
Cảm ơn sự tham gia học tập tích cực của các em học sinh.
Cảm ơn các Quý thầy, cô giáo đã đến dự giờ với lớp.