Bài 19. Khi con tu hú

I. Tìm hiểu chung
Tác giả - tác phẩm
a. Tác giả:
- Tố Hữu ( 1920 - 2002 ), tên khai sinh Nguyễn Kim Thành, quê ở Thừa Thiên - Huế.
- Ông giác ngộ lí tưởng cách mạng khi còn là học sinh.
- Ông được coi là lá cờ đầu của thơ cách mạng và kháng chiến.

b. Tác phẩm
- Sáng tác tháng 7/1939 tại nhà lao Thừa Phủ (Huế). - In trong tập "Từ ấy".
Tác phẩm chính: Các tập thơ Từ ấy (1937-1946), Việt bắc (1946-1954), Ra trận (1962-197 Máu và hoa (1972-1977), Một tiếng đờn (1979-1992),....
Một số hình ảnh hoạt động cách mạng của nhà thơ Tố Hữu
Khi con tu hú
2. Đọc văn bản
Khi con tu hú
Khi con tu hỳ g?i b?y
Lỳa chiờm dang chớn, trỏi cõy ng?t d?n
Vu?n rõm d?y ti?ng ve ngõn
B?p rõy v�ng h?t d?y sõn n?ng d�o
Tr?i xanh c�ng r?ng c�ng cao
Dụi con di?u sỏo l?n nh�o t?ng khụng.

Ta nghe hố d?y bờn lũng
M� chõn mu?n d?p tan phũng, hố ụi!
Ng?t l�m sao, ch?t u?t thụi
Con chim tu hỳ ngo�i tr?i c? kờu!
* Nhan đề:
Là vế phụ của một câu trọn ý
? Gợi mở cảm xúc cho toàn bài thơ.
* Bố cục:
- 2 đoạn.
Đoạn 1: 6 câu đầu? Cảnh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng.
Đoạn 2: 4 câu sau? Tâm trạng người tù.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…
Âm
thanh
Tu hú gọi bầy
ve ngân
Sáo diều
Tưng bừng, rộn rã
Màu sắc
Rực rỡ
vàng (bắp, lóa)
xanh (trời)
Hồng (n?ng)
Hương vị
Ngọt ngào
lóa ®ang chÝn
Trái ngọt dần
Không gian
Khoáng đạt
Trời: càng rộng càng cao
Diều sáo: lộn nhào từng không
II.Tìm hiểu tác phẩm:

1. Cảnh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng.
? Vẽ lên bức tranh mùa hè sống động: rộn ràng âm thanh, rực rỡ sắc màu, ngọt ngào hương vị, khoáng đạt tự do.
? Thể hiện sự cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tâm hồn trẻ trung, yêu đời.
Nghệ thuật : Miªu t¶, sö dông tõ ng÷ gîi c¶m, giµu h×nh ¶nh.
khoáng đạt
* Nhịp thơ: thay đổi bất thường.
? Thể hiện tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt cao độ, niềm khát khao cháy bỏng muốn thoát khỏi cảnh tù ngục đến với cuộc sống tự do.
- Dùng nhiều động từ mạnh,
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
nhiều từ cảm thán.
- Nhịp thơ:
+ câu 8: 6/2
+ Câu 9: 3/3
+ Câu 10: 6/2
II.Tìm hiểu tác phẩm:
1. Cảnh mùa hè trong tâm tưởng người tù cách mạng.
2. Tâm trạng người tù cách mạng.
khoáng đạt
Thảo Luận nhóm
? Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng tu hú kêu nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú ở hai đoạn rất khác nhau? Vì sao?
? Thể hiện sự thay đổi tâm trạng hợp lý và lôgíc. Tạo cho bài thơ kết cấu tự nhiên, mở. Tiếng chim tu hú chính là tiếng gọi tự do, tiếng gọi tha thiết của cuộc sống đầy quyến rũ.
- Tiếng chim gợi bức tranh mùa hè trong tưởng tượng với tâm trạng náo nức, bồn chồn.
- Tiếng chim lại nhấn vào tâm trạng và cảm giác u uất bực bội, ngột ngạt, muốn phá cũi sổ lồng.
Câu hỏi c?ng c?: ý nào nói đúng nhất tâm trạng người tù cách mạng.
a. Uất ức, bồn chồn, khát khao tự do đến cháy bỏng.
b. Nung nấu ý chí hành động để thoát khỏi chốn ngục tù.
c. Buồn bực vì chim tu hú ngoài trời cứ kêu.
d. Mong nhớ da diết cuộc sống ngoài chốn ngục tù.
IV. Luyện tập.
- Đọc diễn cảm bài thơ.
Câu hỏi củng cố: Kể tên một số bài thơ viết trong tù của các chiến sĩ Cách mạng mà em đã học.
III. Tổng kết:
2. Néi dung:
Lòng yêu cuộc sống, niềm khát khao tự do cháy bỏng của người chiến sỹ cách mạng trong cảnh tù đ�y.
1. NghÖ thuËt:
- Thể thơ lục bát giàu nhạc điệu, m?m m?i, uy?n chuy?n.
Diễn tả cảm xúc tha thiết cháy bỏng của tâm hồn.
3. Ghi nhớ: (Sgk)
- Học thuộc bài thơ.
- Phân tích nội dung và nghệ thuật của bài thơ
- Sưu tầm các bài thơ, văn có cùng chủ đề.
- Hoàn thiện bài tập phần luyện tập.
- Nghiên cứu trước bài: "Câu nghi vấn"