Bài 19. Khi con tu hú

Chào mừng các thầy cô về dự giờ
môn Ngữ văn lớp 8C
Giáo viên: Đặng Thị Vân Hằng
Trường THCS Lê Quý Đôn
Tiết 80: khi con tu hú
KIỂM TRA BÀI CŨ
? Đọc thuộc lòng và nêu cảm nhận chung của em về nội dung bài thơ “ Quê hương” của Tế Hanh?
Bài thơ quê hương của Tế Hanh đã vẽ ra một bức tranh tươi sáng, sinh động về một làng quê miền biển, trong đó nổi bật lên hình ảnh khoẻ khoắn, đầy sức sống của người dân chài và sinh hoạt lao động làng chài. Bài thơ cho ta thấy tình cảm quê hương trong sáng, tha thiết của nhà thơ.
- Tên khai sinh: Nguyễn Kim Thành (1920 – 2002), quê ở làng Phù Lai, (nay Quảng Thọ - Quảng Điền - Thừa Thiên Huế).
- Ông tham gia cách mạng từ sớm, từng bị tù (4.1939 bị bắt giam, 3.1942 vượt ngục, bắt liên lạc với Đảng).
- Được coi là lá cờ đầu thơ ca cách mạng và kháng chiến, ông được Nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về VHNT(1996).
-Tác phẩm chính: Các tập thơ “Từ ấy” , “Việt Bắc” , “Gió lộng”, “Ra trận”, “Máu và hoa”, “Một tiếng đờn”.
-Bài thơ viết tại nhà lao Thừa Phủ (Huế) khi tác giả bị giam tại đây (tháng 7.1939).
KHI CON TU HÚ
- TỐ HỮU –

Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi !
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu !
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi !
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu !
Cảnh thiên nhiên vào hè
Tâm trạng người tù cách mạng
Tu hú : là loại chim lông màu đen ( con mái lông đen có đốm trắng) lớn hơn chim sáo thường kêu vào mùa hè.
tiếng tu hú, tiếng ve ngân, tiếng sáo diều
vàng (lúa, bắp), hồng (nắng), xanh (trời, vườn cây), đỏ (trái chín trong vườn)
thơm (lúa chín, bắp phơi), ngọt ( trái chín)
 rộn ràng, náo nức, tưng bừng, rộn rã
 rực rỡ, tươi sáng
 ngọt ngào, đang độ đẹp nhất
cánh đồng, vườn cây, sân phơi, trời xanh càng rộng càng cao
 khoáng đạt, rộng lớn
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…
- Màu sắc:
- Âm thanh:
- Hương vị:
-Không gian:
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
2/2
6/2
3/3
6/2
=>Tâm trạng u uất, bức bối, ngột ngạt của người tù - Người chiến sĩ cách mạng
- Động từ mạnh, tăng cấp
- Thán từ
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
->Tương phản

THẢO LUẬN:
Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là âm thanh tiếng chim tu hú. Nhưng tâm trạng người tù khi nghe tiếng chim tu hú có giống nhau không?
Tiếng tu hú kêu ở đầu bài thơ là âm thanh báo mùa hè đến, còn tiếng tu hú kết thúc bài thơ - đó là tiếng kêu thúc giục hành động, là khát vọng tự do.
Luyện tập
? So sánh tâm trạng nhân vật trữ tình trong hai bài thơ “Khi con tu hú” của Tố Hữu và “Nhớ rừng” của Thế Lữ?
Cả hai bài thơ đều thể hiện niềm khao khát cuộc sống tự do, tuy nhiên:
*Nhớ rừng: Khao khát tự do trong sự bất lực.
*Khi con tu hú : Niềm khao khát tự do hướng đến hành động phá tan xiềng xích tù ngục.
Tiếng chim tu hú thức dậy
Bức tranh mùa hè
Rộn rã âm thanh Rực rỡ sắc màu Ngọt ngào hương vị
Bức tranh đẹp: đầy sức sống, kết đọng hỡnh ảnh tự do
Khát vọng
Bức tranh tâm trạng
U uất ngột ngạt, muốn đập tan xiềng gông
Yêu đời, yêu tự do gắn bó với cuộc sống quê hương
Tự do
SƠ ĐỒ CỦNG CỐ NỘI DUNG BÀI HỌC

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm chắc nội dung bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng người tù.
Tiếp tục sưu tầm thơ Tố Hữu, thơ về người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh ngục tù…
Viết một đoạn văn cảm nhận về bức tranh mùa hè trong sáu câu thơ đầu bài thơ.
Chuẩn bị trước bài “Tức cảnh Pác Bó”
+Tìm hiểu kĩ tác giả Hồ Chí Minh
+ Soạn các câu hỏi trong phần: “ đọc hiểu văn bản”
– Chú ý vẻ đẹp tâm hồn của Bác và nghệ thuật của bài thơ.