Bài 19. Khi con tu hú

KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Bài thơ Quê hương (Tế Hanh) thuộc trào lưu văn học nào?
* Đáp án: THƠ MỚI.
Câu 2: Hình ảnh con thuyền trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh) đã được so sánh với hình ảnh nào?
* Đáp án: TUẤN MÃ.
Câu 3: Hình ảnh những người dân chài trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh) hiện lên như thế nào?
* Đáp án: KHOẺ KHOẮN










KIỂM TRA BÀI CŨ



Câu 4: Trong bài thơ Quê hương (Tế Hanh), hình ảnh nào đã được tác giả đem so sánh, đối chiếu với mảnh hồn làng.

Dân chài Cánh buồm
Quê hương Mái chèo
A
B
D
C
Xin chúc mừng! Bạn đã có câu trả lời đúng. Đáp án của câu hỏi là: CÁNH BUỒM
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích:
1. Đọc, chú thích:

Ti?t 80 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH.
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
a.Tác giả.
Tố Hữu (1920 -2002), quê gốc tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng kháng chiến.





TỐ HỮU (1920 - 2002)
Một số hình ảnh về hoạt động Cách mạng của nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1961
Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961
Tố Hữu vào chiến trường Miền Nam

Ti?t 80 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
a.Tác giả.
Tố Hữu (1920 -2002), quê gốc tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng kháng chiến.




b.Tác phẩm.
Sáng tác tháng 7/1939 trong hoàn cảnh tù đày.

NHÀ LAO THỪA PHỦ

Ti?t 80 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH.
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
a.Tác giả. Tố Hữu (1920 -2002), quê gốc tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng kháng chiến.




b.Tác phẩm. Sáng tác tháng 7/1939 trong hoàn cảnh tù đày.

c.Từ khó.

Ti?t 80 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
a.Tác giả. Tố Hữu (1920 -2002), quê gốc tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng kháng chiến.




b.Tác phẩm. Sáng tác tháng 7/1939 trong hoàn cảnh tù đày.

c.Từ khó.
3. Bố cục và thể thơ
-2 đoạn.
-Thơ lục bát : Giản dị, Thiết tha, giàu cảm xúc.

KHI CON TU HÚ
Khi con tu hú gọi bầy

Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần

Vườn râm dậy tiếng ve ngân

Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào

Trời xanh càng rộng càng cao

Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...

Ta nghe hè dậy bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!

Ngột làm sao, chết uất thôi

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Huế, tháng 7 -1939
(Tố Hữu, Từ ấy, NXB Văn học, Hà Nội, 1971)

Đ1
Đ2

Ti?t 80 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU CHÚ THÍCH
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
a.Tác giả. Tố Hữu (1920 -2002), quê gốc tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng kháng chiến.




b.Tác phẩm. Sáng tác tháng 7/1939 trong hoàn cảnh tù đày.

c.Từ khó.
3 Bố cục và thể thơ.
II. ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN.
KHI CON TU HÚ
Chỉ là một mệnh đề, nên chưa trọn ý.
(bỏ ngỏ)
Mở ra bao nhiêu liên tưởng.
"Khi chim tu hú gọi bầy là khi mùa hè đến
người tù cách mạng (nhân vật trữ tình)
càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam
chật chội,càng thèm khát cháy bỏng
cuộc sống tự do tưng bừng ở bên ngoài".

Nhan đề bài thơ đã gợi mạch cảm xúc
của toàn bài: Độc đáo, mới lạ.
NỘI DUNG BÀI THƠ.
* NHAN ĐỀ BÀI THƠ.

Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Bức tranh mùa hè:
* Thảo luận:

- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về các màu sắc đó?

- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh trong bức tranh mùa hè. Em có nhận xét gì về những âm thanh đó?

- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị. Em có nhận xét gì về các hương vị đó.

- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động. Em có nhận xét gì về không gian đó?

Tiết 78 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Bức tranh mùa hè:
* Thảo luận:
- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, đường nét...
- Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh...
- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị...
- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động...
Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Bức tranh mùa hè:
* Âm thanh:
- Tiếng tu hú
- Tiếng ve
- Tiếng sáo diều
* Màu sắc:
- Vàng (bắp)
- Hồng (nắng)
- Xanh ( trời, vườn)
* Hương vị:
- Chín (lúa)
- Ngọt ( trái)
 tươi vui, ngân vang
rộn rã.
 tươi sáng, rực rỡ
 ngọt ngào,đầy sức sống.
* Không gian, chuyển động:
- Rộng, cao (bầu trời)
- Lộn nhào (đôi diều sáo)
 Rộng rãi, khoáng đạt, tự do...
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống…
Tiết 78 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả:
2. Tác phẩm:
II. Đọc, hiểu văn bản:
1. Đọc, chú thích:
2. Bố cục:
3. Phân tích:
a. Bức tranh mùa hè:
hai phần
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
Bài tập trắc nghiệm:
Câu 1: Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong sáu câu thơ đầu:
Bằng trí tưởng tưởng tượng, nhà thơ đã khắc hoạ sinh sinh động một bức tranh mùa hè.....

A. tràn ngập âm thanh.
B. náo nức âm thanh và rực rỡ sắc màu.
có sắc màu tươi sáng.
C. ảm đạm, ủ ê.
A
D
C
B
Xin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!
Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:
1.. Bức tranh mùa hè:
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
Bài tập trắc nghiệm:
Câu 2: Qua khổ 1 bài thơ, em thấy nhà thơ Tố Hữu đã cảm nhận bức tranh thiên nhiên mùa hè bằng những giác quan nào?

Thính giác.
Thị giác.
Khứu giác.
Vị giác.
Tất cả các giác quan.

A
D
C
B
E
Xin chúc mừng! Bạn đã trả lời đúng!
Chỉ là trong tưởng tượng nhưng cảnh mùa hè hiện lên thật cụ thể và sống động, tưng bừng, rộn rã, tươi đẹp. Càng thấm thía hơn cái bức bối, ngột ngạt trong nhà tù.
.
Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:
1 .Bức tranh mùa hè:
2. Tâm trạng người tù:
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống...

Ti?t 78 : VĂN BẢN
KHI CON TU HÚ
I.ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN.
1.Đọc văn bản.
(TỐ HỮU)
2.Chú thích.
3. Bố cục và thể thơ.
II. PHÂN TÍCH.

1.Cảnh trời đất vào hè trong tâm tưởng người tù cách mạng.


2. Tâm trạng người tù cách mạng.
Ta nghe / hè dậy /bên lòng

Mà chân muốn đạp tan phòng,/ hè ôi!

Ngột làm sao, /chết uất thôi

Con chim tu hú / ngoài trời cứ kêu!
-Khổ thơ là lời bộc lộ trực tiếp, dồn nén những cảm xúc mãnh liệt của một trái tim đau khổ, uất hận vì mất tự do.
Tâm trạng ngột ngạt, uất ức cao độ,
- Câu cảm thán trực tiếp
- Ngắt nhịp bất thường (6/2, 3/3).
- Những động từ, tính từ mạnh (đạp tan, ngột, chết, uất)
- Từ cảm thán (ôi, làm sao, thôi.)
- Cứ kêu ? cứ kêu, cứ gọi bầy nghe càng thúc giục, càng làm cho người tù đau khổ, thấm thía.
? Khao khát tự do cháy bỏng, mãnh liệt hơn.
Khao khát tự do cháy bỏng, mãnh liệt.


Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Bức tranh mùa hè:
2. Tâm trạng người tù:
- Uất hận, căm phẫn.
- Khát khao tự do, ước muốn phá tan xiềng xích nô lệ.
Khi con tu hú gọi bầy
………………….
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
M? d?u v� k?t thỳc b�i tho d?u l� õm thanh ti?ng chim tu hỳ. Ch? ra di?m gi?ng v� khỏc nhau v? ý nghia c?a ti?ng chim d?u v� cu?i b�i tho. Em cú nh?n xột gỡ v? k?t c?u b�i tho?
Giống nhau:
Tiếng gọi tha thiết của tự do, của thế giới sự sống đang quyến rũ
2. Khỏc nhau:
- Tu hú gọi bầy : gợi cảnh đất trời bao la vào hè - tâm trạng náo nức hoà vào cảnh vật
- Tu hú cứ kêu: gợi niềm chua xót đau khổ - tâm trạng u uất, bực bội
3. Kết cấu:
Tâm trạng khác nhau :
đầu cuối tương ứng
Tiết 78 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
b. Tâm trạng người tù:
- Uất hận, căm phẫn.
- Khát khao tự do.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Thể thơ lục bát.
- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.
2. Nội dung:
- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...
Khung cảnh thiên nhiên mùa hè tươi đẹp, tự do, khoáng đạt, vui vầy, đầy sức sống.
Cảnh tù túng, đơn độc, chật hẹp, ngột ngạt, bức bối
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Bức tranh mùa hè:
Tiết 78 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
b. Tâm trạng người tù:
- Uất hận, căm phẫn.
- Khát khao tự do.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Thể thơ lục bát.
- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.
2. Nội dung:
- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...
Nhan
đề
lạ
Cấu trúc NP
Ý nghĩa
Chưa trọn vẹn thành câu, mang
chức năng trạng ngữ…
Không nói về sự việc, tư tưởng, chỉ
nói về thời gian, không gian.
Đây là nhan đề mở, là khởi điểm cho
mạch cảm xúc của toàn bài thơ.
Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫn
thu hút sự chú ý của người đọc
Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng nhan đề bài thơ rất lạ. Theo em nhan đề bài thơ lạ ở chỗ nào?
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Bức tranh mùa hè:
Tiết 80 - Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
- Đẹp đẽ, trong sáng, khoáng đạt, tự do, rực rỡ, rộn rã, tươi vui.
- Tình yêu cuộc sống..
b. Tâm trạng người tù:
- Uất hận, căm phẫn.
- Khát khao tự do.
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
- Thể thơ lục bát.
- Ẩn dụ, tương phản, đối lập.
2. Nội dung:
- Tình yêu cuộc sống, yêu tự do...

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm chắc nội dung bài thơ: Khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng người tù.
Tiếp tục sưu tầm thơ Tố Hữu, thơ về người chiến sĩ cách mạng trong hoàn cảnh ngục tù…
Viết một đoạn văn thuyết minh về bức tranh mùa hè trong sáu câu thơ đầu bài thơ.
Chuẩn bị trước bài Tức cảnh Pác Bó – Chú ý vẻ đẹp tâm hồn của Bác và nghệ thuật của bài thơ.
I. Đọc- hiểu chú thích
II. Đọc, hiểu văn bản:

1. Bức tranh mùa hè: