Bài 19. Khi con tu hú

Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Nhiệt liệt chào mừng
GV: ĐINH THỊ NHUNG
TRƯỜNG THCS LƯƠNG THẾ VINH
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Tác giả:
- Tên khai sinh Nguyễn Kim Thành
- Ông giác ngộ CM từ rất sớm(1938) và có cống hiến to lớn cho cách mạng và nền văn học dân tộc.
- Lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến.
- Phong cách nghệ thuật: Tố hữu là nhà thơ trữ tình chính trị , thơ ông mang chất dân tộc đậm nét…
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Tố Hữu(1920-2002)
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc - hiểu chú thích:
1. Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
- Tên khai sinh Nguyễn Kim Thành
- Ông giác ngộ CM từ rất sớm(1938) và có cống hiến to lớn cho cách mạng, nền thơ ca dân tộc.
- Lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến.
- Phong cách nghệ thuật: Tố Hữu là nhà thơ trữ tình chính trị mẫu mực, thơ ông mang chất dân tộc đậm nét…
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
- Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật ( năm 1996)
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
+ Đang bị giam cầm tại nhà lao Thừa Phủ
Nhà lao Thừa Phủ ( Huế)
- Hoàn cảnh sáng tác:
- Trích trong tập thơ “Từ ấy”
+ Tháng 7- 1939
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Nhà giam số 9
Nơi giam giữ nhà thơ Tố Hữu
+ Tại nhà lao Thừa Phủ
- Hoàn cảnh sáng tác: + Tháng 7- 1939
- Trích trong tập thơ “Từ ấy”
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
* Từ khó:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
* Từ khó:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Con tu hú
Bắp
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
* Từ khó:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
* Thể thơ:
Lục bát
* PTBĐ :
Biểu cảm – Miêu tả
Dòng nào sau đây nói đúng nhất về phương thức biểu đạt của bài thơ?
A. Miêu tả
B. Biểu cảm
C. Biểu cảm xen miêu tả
D. Biểu cảm xen tự sự
C
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
* Từ khó:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
* Thể thơ:
Lục bát
* PTBĐ :
Biểu cảm
- Miêu tả
* Bố cục:
2 phần:
- Phần 1: Bức tranh mùa hè
- Phần 2: Tâm trạng người tù cách mạng
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
* Nhân vật trữ tình:
Người tù cách mạng – tác giả
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Cấu trúc
Ý nghĩa
Chưa trọn vẹn thành câu, mang
chức năng trạng ngữ…
Không nói về sự việc, tư tưởng, chỉ
nói về thời gian,
Đây là nhan đề mở, gợi mạch cảm xúc
cho toàn bài thơ.
Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫn,
thu hút sự chú ý của người đọc
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu khái chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
a. Bức tranh mùa hè:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
*Âm thanh
- Chim tu hú
- Ve ngân
- Sáo diều
-Tươi vui, rộn rã.
- Gần gũi, thân thuộc
* Màu sắc:
- Màu vàng ( bắp)
- Màu hồng (nắng)
- Màu xanh (trời…)
Tươi sáng, rực rỡ
* Hương vị:
- Lúa chín
- Trái cây
Ngọt ngào,
lan tỏa
*Hình ảnh
- Lúachiêm
- Trái cây
- Cánh diều
- Đẹp, gợi cảm
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa
* Không gian:
Bao la, khoáng đạt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu khái chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
a. Bức tranh mùa hè:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
*Âm thanh
- Chim tu hú
- Ve ngân
- Sáo diều
-Tươi vui, rộn rã.
- Gần gũi, thân thuộc
* Màu sắc:
- Màu vàng ( bắp)
- Màu hồng (nắng)
- Màu xanh (trời…)
Tươi sáng, rực rỡ
* Hương vị:
- Lúa chín
- Trái cây
Ngọt ngào,
lan tỏa
*Hình ảnh
- Lúachiêm
- Trái cây
- Cánh diều
- Đẹp, gợi cảm
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa
=> Nghệ thuật miêu tả tinh tế, sinh động
=> Từ ngữ giản dị, gợi tả, gợi cảm
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu khái chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
a. Bức tranh mùa hè:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
*Âm thanh
- Chim tu hú
- Ve ngân
- Sáo diều
-Tươi vui, rộn rã.
- Gần gũi, thân thuộc
* Màu sắc:
- Màu vàng ( bắp)
- Màu hồng (nắng)
- Màu xanh (trời…)
Tươi sáng, rực rỡ
* Hương vị:
- Lúa chín
- Trái cây
Ngọt ngào,
lan tỏa
*Hình ảnh
- Lúachiêm
- Trái cây
- Cánh diều
- Đẹp, gợi cảm
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
a. Bức tranh mùa hè:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Có ý kiến cho rằng: «Bức tranh mùa hè không tĩnh tại mà dường như ta cảm nhận được cả sự vận động của sự sống ẩn chứa trong từng câu chữ. Em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
( Thảo luận cặp đôi : 1 phút)
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa

- Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
- Đôi con diều sáo lộn nhào từng không...”
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng
Sức sống mãnh liệt
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
* Nhan đề:
a. Bức tranh mùa hè:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Lạ, độc đáo, giàu ý nghĩa
Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống tha thiết
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng
Sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Tươi đẹp, bao la, khoáng đạt
Tù túng, ngột ngạt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
- Nhịp thơ:
- Giọng điệu:
- Từ ngữ:
Thay đổi :6/2 ; 3/3
Nghẹn ngào, uất ức
-Động từ mạnh; tính từ
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
-Từ cảm thán, câu cảm thán
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
Yêu nước sâu sắc, ý chí chiến đấu mạnh mẽ
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
Yêu nước sâu sắc, ý chí chiến đấu mạnh mẽ
(3 phút)
Thảo luận nhóm
- Nêu nhận xét của em về ý nghĩa tiếng chim tu hú ở đầu và cuối bài thơ?
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:


Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
Yêu nước sâu sắc, ý chí chiến đấu mạnh mẽ
Khao khát tự do cháy bỏng
Đầu bài thơ: Tiếng tu hú tươi vui, ríu rít gợi khung cảnh bao la, tưng bừng như lời mời gọi của cuộc sống tự do => biểu hiện niềm vui rạo rực, say mê, sự gắn bó, chan hòa với thiên nhiên
Cuối bài thơ: Tiếng tu hú da diết, khắc khoải, như giục giã, thôi thúc => Người tù cách mạng cảm thấy ngột ngạt, uất ức, muốn phá tan xiềng xích để trở về với cuộc sống tự do
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:


b. Tâm trạng người tù cách mạng:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
(3 phút)
Bài tập trắc nghiệm
Dòng nào sau đây nói đúng nhất về nghệ thuật của bài thơ?
A. Thể thơ lục bát giản dị, tha thiết
B. Thể thơ ngũ ngôn phù hợp với lối kể chuyện và diễn tả tâm tình.
C. Giọng điệu tự nhiên, từ ngữ chọn lọc, tinh tế, kết cấu đầu cuối tương ứng
D. Cả A và C
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
Yêu nước sâu sắc, ý chí chiến đấu mạnh mẽ
Khao khát tự do cháy bỏng
D
Tươi đẹp, rộn rã, tưng bừng, sức sống mãnh liệt
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:
b. Tâm trạng người tù cách mạng:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
(3 phút)
- Thể thơ lục bát giản dị, tha thiết
- Từ ngữ chọn lọc, tinh tế, hình ảnh gợi cảm
- Giọng điệu tự nhiên, linh hoạt
- Kết cấu đầu cuối tương ứng
-Thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống,
lòng yêu nước tha thiết.
-Niềm khát khao tự do của người tù cách mạng.
2. Nội dung:
Bức tranh mùa hè
Rộn rã, tưng bừng, tràn trề sức sống­
Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống
Tâm trạng người tù
Bực bội, uất ức , muốn phá tan xiềng xích
Yêu nước, ý chí mạnh mẽ
KHÁT VỌNG TỰ DO MÃNH LIỆT
Văn bản:
Tố Hữu
KHI CON TU HÚ
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:
b. Tâm trạng người tù cách mạng:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
(3 phút)
- Thể thơ lục bát giản dị, tha thiết
- Từ ngữ chọn lọc, tinh tế, hình ảnh gợi cảm
- Giọng điệu tự nhiên, linh hoạt
- Kết cấu đầu cuối tương ứng
-Thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống,
lòng yêu nước tha thiết.
-Niềm khát khao tự do của người tù cách mạng.
2. Nội dung:
Luyện tập
Theo em, thể thơ lục bát đem lại cho bài thơ này những vẻ đẹp nào?

A. Có ưu thế diễn tả cảm xúc tha thiết, nồng cháy của tâm hồn.
B. Giàu nhạc điệu, dễ thuộc, dễ nhớ.
C. Giọng thơ lâm li, thống thiết
D. Cả A và B đều đúng.
Câu 1: Chọn đáp án đúng nhất:
D
I. Đọc - hiểu chú thích:
Tác giả: Tố Hữu(1920 – 2002)
Tác phẩm:
II. Đọc - hiểu văn bản:
Đọc - hiểu chung:
Tìm hiểu chi tiết:
a. Bức tranh mùa hè:
b. Tâm trạng người tù cách mạng:
III. Tổng kết:
1. Nghệ thuật:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
(3 phút)
Luyện tập
- Bài thơ đã gợi cho em những cảm nghĩ gì?
Câu 2:
- Thể thơ lục bát giản dị, tha thiết
- Từ ngữ chọn lọc, tinh tế, hình ảnh gợi cảm
- Giọng điệu tự nhiên, linh hoạt
- Kết cấu đầu cuối tương ứng
-Thể hiện tình yêu thiên nhiên, cuộc sống,
lòng yêu nước tha thiết.
-Niềm khát khao tự do của người tù cách mạng.
2. Nội dung:
Văn bản:
KHI CON TU HÚ
Tố Hữu
Học thuộc bài thơ.
Học thuộc tác giả, tác phẩm, ghi nhớ.
Viết đoạn văn trình bày cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn của người tù cách mạng.
Soạn bài : Tức cảnh Pác Bó
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
Các thầy cô giáo
và
các em học sinh!
Xin chân thành cảm ơn