Bài 19. Khi con tu hú

Tiết 78
KHI CON TU HÚ
GV: Nguyễn Thị Hải
Truờng: THCS Nguyễn Cao
I. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả
Được coi là lá cờ đầu thơ ca cách mạng và kháng chiến.
Thơ mang đậm chất trữ tình chính trị.
Tác phẩm chính; Từ ấy (1937- 1946), Việt Bắc (1946- 1954), Gió lộng ( 1955-1961), Ra trận ( 1962-1971), Máu và hoa (1972- 1977), Một tiếng đờn ( 1979- 1992)
TỐ HỮU
(1920 – 2002)
- Bài thơ viết tại nhà lao Thừa Thiên vào tháng 7.1939
- Trích trong tập thơ “Từ ấy”
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ
Tu hú : loài chim lông màu đen (con mái lông đen có đốm trắng), lớn hơn chim sáo, thường kêu vào đầu hè.
b. Đọc hiểu chú thích
Nhan
đề
lạ
Cấu trúc NP
Ý nghĩa
Chỉ là một vế phụ…
Đây là nhan đề mở, gợi mạch
cảm xúc của toàn bài thơ…
Cách nói nửa chừng, gây hấp dẫn
thu hút sự chú ý của người đọc
c. Nhan đề:
II. Phân tích:
1. Bức tranh mùa hè
* Âm thanh:
- Tiếng tu hú
- Tiếng ve
- Tiếng sáo diều
* Màu sắc:
- Vàng - Hồng- Xanh
* Hương vị:
 tươi vui, ngân vang, tưng bừng rộn rã
 tươi sáng, rực rỡ
 ngọt ngào, thơmmát
* Không gian:
 Rộng rãi, khoáng đạt, tự do...
*Sự vật:
- Lúa chiêm- đang chín
Trái cây – ngọt dần
Vườn - dậy…
Bắp – vàng hạt…
Sân - đầy nắng…
- Trời – càng rộng càng cao.
- Diều sáo – lộn nhào…
 vận động, sinh sôi, nảy nở không ngừng…
 đánh thức, mở ra, bắt nhịp cho tất cả…
* Tóm lại: Với nghệ thuật dùng từ , hình ảnh đặc sắc, tác giả đã miêu tả bức tranh mùa hè tươi đẹp, sinh động, tràn trề sức sống. Qqua đó cũng cho thấy một tâm hồn trẻ trung, yêu đời yêu cuộc sống, khát khao giao cảm với đời, yêu tự do
2.Tâm trạng người tù
Ta nghe hè dậy bên lòng.

 Cảm nhận mùa hè bằng sức mạnh tâm hồn, tấm lòng yêu cuộc sống tự do.
Thảo luận
Có ý kiến cho rằng câu thơ này có giá trị như bản lề của bài thơ. Ý kiến của em thì sao?



Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
đạp tan
chết uất
ôi
làm sao
thôi
Ngột
 Ngắt nhịp bất thường, dùng từ mạnh, nói quá, hình ảnh tượng trưng Thể hiện khát khao cháy bỏng về với tự do, muốn hành động, đấu tranh phá bỏ xiềng xích, nô lệ ( Yêu nước nồng nàn sôi nổi)
Thảo luận:
Mở đầu và kết thúc bài thơ đều là âm thanh tiếng chim tu hú. Hãy chỉ ra điểm giống và khác nhau về ý nghĩa của tiếng chim tu hú ở đầu và cuối bài thơ. Em nhận xét gì về kết cấu bài thơ?

Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
khơi dậy niềm khắc khoải, tâm trạng ngột
ngạt uất ức, thôi thúc đấu tranh…
Khi con tu hú gọi bầy
 báo hiệu mở ra mùa hè đầy sức sống
 Kết cấu đầu cuối tương ứng.
cứ kêu
gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không


Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
 Tự do….
 Tù tội…
Đối lập
III. Tổng kết
Sơ đồ tư duy
CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM