Bài 19. Khi con tu hú

KHI CONTU HÚ.
Văn bản
( Tố Hữu)
Tác giả:
- Tố Hữu ( 1920 – 2002) tên thật là Nguyễn Kim Thành, quê ở Thừa Thiên.
Là chiến sĩ đồng thời cũng là nhà thơ lớn tiêu biểu cho nền văn học đương đại.
Ông được coi là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng và kháng chiến. Được trao tặng giải thưởng về văn học nghệ thuật Hồ Chí Minh năm 1996.

Chân dung Tố Hữu năm 17 tuổi

Một số hình ảnh về hoạt động Cách mạng của nhà thơ Tố Hữu
Tố Hữu với Bác Hồ ở Pắc Bó 1961
Tố Hữu làm việc với Bác Hồ 1961
Tố Hữu vào chiến trường Miền Nam



Tác phẩm:
- Sáng tác tháng 7/ 1939 khi Tố Hữu bị bắt giam ở nhà lao Thừa Phủ .Bài thơ được in trong tập
“Từ ấy”
* Thể thơ: Lục bát
Phòng số 9 nơi giam Tố Hữu
Tu hú : là loại chim lông màu đen ( con mái lông đen có đốm trắng) lớn hơn chim sáo thường kêu vào mùa hè.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi !
Ngột lảm sao chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu !
Huế, tháng 7- 1939
( Tố Hữu, Từ ấy , st: 1937 -1946)
Cảnh thiên nhiên vào hè
Tâm trạng người tù cách mạng
*GIẢI THÍCH NHAN ĐỀ BÀI THƠ
Nên hiểu nhan đề bài thơ như thế nào ? Hãy viết một câu văn có bốn chữ đầu là “ Khi con tu hú” để tóm tắt nội dung bài thơ. Vì sao tiếng tu hú kêu lại tác động mạnh mẽ đến tâm hồn nhà thơ như vậy ?
THẢO LUẬN
TRẢ LỜI
-Nhan đề chỉ là một cụm từ, tiếng tu hú là một tín hiệu, báo hiệu mùa hè đến.

- Khi con tu hú kêu báo hiệu mùa hè đến , người tù cách mạng càng cảm thấy ngột ngạt trong phòng giam chật chội, càng khao khát cuộc sống tự do cháy bỗng.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không
/ miêu tả, liệt kê / gợi lên bức tranh mùa hè đẹp, rộn ràng, đầy sức sống.
Khi con tu hú gọi bầy
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không
- Âm thanh :
+Tu hú gọi bầy, tiếng ve ngân, sáo diều.
 tín hiệu mùa hè, đánh thức, bắt nhịp cho tất cả.
=> rộn rã, sống động.
1) Cảnh thiên nhiên vào hè.
- Cảnh vật :
Lúa chiêm đương chín trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
lúa chín, trái cây ngọt, vườn râm, bắp vàng, nắng đào, trời xanh.
 rực rỡ, hương vị ngọt ngào.
- Không gian :
“ trời xanh …từng không”
 cao rộng, khoáng đạt.
Lòng yêu cuộc sống sâu sắc của tác giả.
VƯỜN RÂM
PHƯỢNG VĨ TRÊN ĐƯỜNG PHỐ HUẾ
PHƯỢNG NỞ BÊN CẦU TRÀNG TIỀN- HUẾ
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi !
Ngột lảm sao chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu !
2. Tâm trạng của người tù cách mạng
- Âm thanh : « tu hú ngoài trời cứ kêu » / lặp lại âm thanh / cuộc sống tương phản giữa tự do và giam cầm.
=> . - Tâm trạng đau khổ, uất ức, ngột ngạt cao độ, niềm khát khao cháy bỏng muốn thoát khỏi cảnh tù ngục đến với cuộc sống tự do.
Ta nghe hè dậy bên lòng
Mà chân muốn đạp tan phòng, hè ôi !
- Hành động :
đạp tan phòng hè ôi
/ nhân hoá, nói quá /
 khao khát tự do.
- Cảm giác :
Ngột làm,sao chết uất thôi
ngột làm sao, chết uất thôi
/ cảm thán /  tù túng, ngột ngạt cao độ.
khoáng đạt
- Tõm tr?ng hũa h?p v?i s? s?ng mựa hố, bi?u hi?n ni?m say mờ cu?c s?ng.
- Tõm tr?ng u u?t, nụn núng, kh?c kho?i c?a k? b? cu?ng do?t t? do, b? tỏch r?i cu?c s?ng.
?Mở đầu và kết thúc bài thơ đều có tiếng tu hú kêu nhưng tâm trạng của người tù khi nghe tiếng tu hú ở hai đoạn lại khác nhau như thế nào? Vì sao?
->Vì hai tâm trạng được khơi dậy từ hai không gian hoàn toàn khác nhau: tự do và mất tự do
khoáng đạt
* Nghệ thuật:
Viết theo thể thơ lục bát, giàu nhạc điệu, mượt mà, uyển chuyển.
Lựa chọn lời thơ ấn tượng để biểu lộ cảm xúc, khi thiết tha khi lại sôi nổi, mạnh mẽ
- Sử dụng biện pháp nghệ thuật liệt kê, câu cảm thán…
* Ý nghĩa:
Bài thơ thể hiện lòng yêu đời, yêu lí tưởng của người cộng sản trẻ tuổi trong hoàn cảnh tù ngục.