Bài 19. Khi con tu hú

Tiết 78:
KHI CON TU HÚ
- TỐ HỮU -
I. Đọc - Tìm hiểu chung.
1. Tác giả: Tố Hữu
Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành.
- Quê ở làng Phù Lai, nay thuộc xã Quang Thọ, huyện Quảng Điền, tình Thừa Thiên-Huế.
- Sau cách mạng, Tố Hữu đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong đảng và chính quyền đồng thời vẫn sáng tác thơ.
- Ông được coi là lá cờ đầu của thơ ca cách mạng và kháng chiến
- Tố Hữu được nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (năm 1996).
(1920-2002)
Hãy cho biết tìm hiểu của bạn về tác giả Tố Hữu?
Một số tác phẩm tiêu biểu của Tố Hữu
Từ ấy (1937-1946)
Việt Bắc(1946-1954)
Ra trận (1962-1971)
Gió lộng (1955-1961)
2. Tác phẩm: Khi con tu hú
a) Xuất xứ:
Qua phần tự tìm hiểu bài, các bạn hãy cho biết xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác, thể thơ và bố cục của bài thơ?
c) Thể thơ:
d) Bố cục:
- In trong tập thơ “Từ ấy” (phần thứ hai).
- Sáng tác tháng 7/1939 khi tác giả bị bắt giam trong nhà lao Thừa Phủ (Huế).
Lục bát.
2 phần:
b) Hoàn cảnh sáng tác:
Phần 1: 6 câu thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên mùa hè trong kí ức người tù cách mạng.
Phần 2: 4 câu thơ cuối: Tâm trạng người tù cách mạng.
e) Nhan đề:
Các bạn hiểu như thế nào và có nhận xét gì về nhan đề bài thơ?
- Nhan đề “lạ”:
Cấu trúc chưa trọn vẹn thành câu, chưa trọn ý.
Nói nửa chừng, gây hấp dẫn thu hút sự chú ý người đọc, mở ra nhiều liên tưởng
Khởi điểm cho mạch cảm xúc của toàn bài.
II. Đọc - Tìm hiểu chi tiết.
KHI CON TU HÚ.
Khi con tu hú gọi bầy
Lúa chiêm đang chín, trái cây ngọt dần
Vườn râm dậy tiếng ve ngân
Bắp rây vàng hạt đầy sân nắng đào
Trời xanh càng rộng càng cao
Đôi con diều sáo lộn nhào từng không…

Ta nghe hè dậy trong lòng
Mà chân muốn đạp tan phòn, hè ôi!
Ngột làm sao, chết uất thôi
Con chim tu hú ngoài trời cứ kêu!
-Tố Hữu-
1. Bức tranh thiên nhiên mùa hè trong kí ức người tù cách mạng.
* Thảo luận:
- Nhóm 1: Tìm những từ ngữ miêu tả màu sắc, hình ảnh trong bức tranh mùa hè. Bạn có nhận xét gì ?
Nhóm 2: Tìm những từ ngữ miêu tả âm thanh trong bức tranh mùa hè. Bạn có nhận xét gì ?
- Nhóm 3: Tìm những từ ngữ miêu tả hương vị. Bạn có nhận xét gì?
- Nhóm 4: Tìm những từ ngữ miêu tả không gian, chuyển động. Bạn có nhận xét gì ?
* Màu sắc:
- Vàng (bắp)
- Đào (nắng)
- Xanh (trời)
Tươi sáng, rực rỡ, hài hòa.
* Hình ảnh:
- Chim tu hú
- Ve
- Lúa
- Trái cây
- Bắp
- Trời
- Diều sáo.
Sống động
* Âm thanh:
Tiếng tu hú
- Tiếng ve
- Tiếng sáo diều
Rộn ràng, tưng bừng, ngân vang, náo nức.
* Hương vị:
- Thơm (lúa đang chín, bắp phơi)
- Ngọt (trái cây)
Ngọt ngào, đang độ đẹp nhất, đầy sức sống.
* Không gian, chuyển động:
- Cánh đồng
- Vườn cây
- Sân phơi
- Bầu trời
- Diều sáo lộn nhào.
Rộng rãi, khoáng đạt, tự do.

Qua những hình ảnh, âm thanh, màu sắc, hương vị, không gian, bạn có nhận xét gì về bức tranh mùa hè trong tâm trí của tác giả?
- Nhiều hình ảnh tiêu biểu của mùa hè, phạm vi miêu tả vừa rộng lớn vừa tỉ mỉ.
-> Gợi bức tranh thiên nhiên rộng lớn, khoáng đạt
- Những động từ, phó từ: đang, dần, dậy, đầy, lộn nhào.
-> Cảnh vật luôn vận động bởi sức sống căng đầy bên trong.
- Bức tranh mùa hè thật trẻ trung, đầy sức sống: rộn rã âm thanh, rực rỡ màu sắc, ngọt ngào hương vị với bầu trời khoáng đạt tự do.
- Sức cảm nhận mãnh liệt, tinh tế của một tinh thần trẻ trung, yêu đời, yêu tự do.
III. Bài tập củng cố.
Câu 1:
Điền cụm từ thích hợp nhất để hoàn thành câu nhận xét về cảnh mùa hè được miêu tả trong sáu câu thơ đầu:
Bằng trí tưởng tưởng tượng, nhà thơ đã khắc hoạ sinh sinh động một bức tranh mùa hè.....

A. tràn ngập âm thanh.
B. náo nức âm thanh và rực rỡ sắc màu.
có sắc màu tươi sáng.
C. ảm đạm, ủ ê.
Câu 2:
Qua khổ 1 bài thơ, em thấy nhà thơ Tố Hữu đã cảm nhận bức tranh thiên nhiên mùa hè bằng những giác quan nào? Chỉ rõ.

A. Thính giác.
B. Thị giác.
C. Khứu giác.
D. Vị giác.
E. Tất cả các giác quan.