Bài 19. Câu nghi vấn (tiếp theo)

Tiết 79:
CÂU NGHI VẤN
(Tiếp theo)
Kiểm tra bài cũ :
1. Cho biết đặc điểm hình thức và chức năng của câu nghi vấn ?
Câu nghi vấn là câu:
- Có những từ nghi vấn: ai, gì, nào, tại sao, đâu, bao giờ, bao nhiêu, à, ư, hả, chứ, (có).. không, (đã). chưa hoặc có từ hay (nối các vế có quan hệ lựa chọn)
- Có chức năng chính dùng để hỏi.
- Khi viết : câu nghi vấn kết thúc bằng dấu chấm hỏi.(?)
2.Đọc và cho biết 2 câu sau có phải là câu nghi vấn không. Vì sao?
Kiểm tra bài cũ :
a.Anh có thể cho tôi mượn quyển vở được không?
b.Cụ tưởng tôi sung sướng hơn chăng?
=>Đó là 2 câu nghi vấn vì có từ nghi vấn: không, chăng ; kết thúc bằng dấu chấm hỏi
MĐ của 2 câu nghi vấn ấy là gì?
Câu 1: hỏi để cầu khiến.
Câu 2: “ “ phủ định( Tôi cũng chẳng sung sướng gì)
Như vậy ngoài chức năng chính dùng để hỏi, câu nghi vấn còn có chức năng khác
CÂU NGHI VẤN
Tiết 79:
(Tiếp theo)
III/ Những chức năng khác:
Ví dụ :sgk/ 21
a.Năm nay đào lại nở,
Không thấy ông đồ xưa.
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?
b.Cai lệ không để cho chị được nói hết câu , trợn ngược hai mắt, hắn quát :
-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!
c.Đê vỡ rồi !...Đê vỡ rồi , thời ông cách cổ chúng mày , thời ông bỏ tù chúng mày ! Có biết không?..Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?
d.Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình,thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui , buồn, mừng giận cùng những người ở đâu đâu , vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?
e.Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.
-Con gái tôi vẽ đây ư ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy !
CÂU NGHI VẤN
Tiết 79:
(Tiếp theo)
III/Những chức năng khác:

Những câu nghi vấn:
- a, Những người….bây giờ?
b, Mày định nói…..đấy à?
c, Có biết không ? Lính đâu? Sao bay dám để nó…như vậy? Không còn….nữa à?
d, Một người ….hay sao?
- e, Con gái tôi…. đấy ư? Chả lẽ….lục lọi ấy!
* Căn cứ vào dấu hiệu hình thức: các câu có từ ngữ nghi vấn: bây giờ, à, có-không, đâu, sao- vậy, không – à, há – sao, ư, chả lẽ. Và cuối các câu có dấu chấm hỏi.
CÂU HỎI
Các câu nghi vấn trên có dùng để hỏi không?
Nếu không dùng để hỏi thì dùng để làm gì?
Ví dụ :sgk/ 21
a.Năm nay đào lại nở,
Không thấy ông đồ xưa.
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ ?
b.Cai lệ không để cho chị được nói hết câu , trợn ngược hai mắt, hắn quát :
-Mày định nói cho cha mày nghe đấy à ? Sưu của nhà nước mà dám mở mồm xin khất!
c.Đê vỡ rồi !...Đê vỡ rồi , thời ông cách cổ chúng mày , thời ông bỏ tù chúng mày ! Có biết không?..Lính đâu ? Sao bay dám để cho nó chạy xồng xộc vào đây như vậy ? Không còn phép tắc gì nữa à ?
d.Một người hằng ngày chỉ cặm cụi lo lắng vì mình,thế mà khi xem truyện hay ngâm thơ có thể vui , buồn, mừng giận cùng những người ở đâu đâu , vì những chuyện ở đâu đâu, há chẳng phải là chứng cớ cho cái mãnh lực lạ lùng của văn chương hay sao?
e.Đến lượt bố tôi ngây người ra như không tin vào mắt mình.
-Con gái tôi vẽ đây ư ? Chả lẽ lại đúng là nó, cái con Mèo hay lục lọi ấy !
=> bộc lộ tình cảm cảm xúc
=> Đe doạ,chửi mắng.
=> Đe doạ,nạt nộ,ra oai
=> Khẳng định,chứng minh môt ý kiến
=> Bộc lộ cảm xúc ( sự ngạc nhiên)
CÂU NGHI VẤN
Tiết 79:
(Tiếp theo)
III/ Những chức năng khác:
* Những câu nghi vấn:
- a, Những người….bây giờ? => Bộc lộ tình cảm ,cảm xúc.
- b, Mày định nói…..đấy à? => Đe doạ.
- c, Có biết không ? Lính đâu? Sao bay dám để nó…như vậy? Không còn….nữa à? => Đe doạ.
- d, Một người ….hay sao? => Khẳng định
- e, Con gái tôi…. đấy ư? Chả lẽ lại đúng là nó,cái con Mèo hay lục lọi ấy! => Bộc lộ cảm xúc ( sự ngạc nhiên )

- Các câu nghi vấn đó dùng để:
a, Bộc lộ cảm xúc
b, Đe doạ…
c, Đe doạ
d, Khẳng định.
e, Bộc lộ cảm xúc.
Vd:
Hay là em nghĩ thế này…Song anh có
cho phép nói em mới dám nói.
=>Vì : có từ nghi vấn: hay (là)
Nhận xét về dấu kết thúc câu ở những câu nghi vấn trên ?
-Câu nghi vấn có thể kết thúc bằng dấu chấm than, hoặc là dấu ba chấm.
2. Ghi nhớ: sgk/22
Quan sát bức tranh dưới đây và đặt câu nghi vấn với những chức năng khác ?
CÂU NGHI VẤN
Tiết 79:
(Tiếp theo)
III/Những năng khác:

*Ghi nhớ: sgk/22
IV. Luyện tập
Bài 1:Chức năng của những câu nghi vấn trên:
a, Con người…ăn ư? => Bộc lộ cảm xúc tình cảm: Ngạc nhiên, thất vọng
c, Sao ta…nhàng rơi ? => Cầu khiến, bộc lộ cảm xúc ( tha thiết chân thành)

BÀI TẬP 2:
-Trong những đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn?Đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn?
-Những câu nghi vấn đó được dùng để làm gì?
-Trong những câu nghi vấn đó có thể thay thế bằng một câu không phải là câu nghi vấn mà có ý nghĩa tương đương?Hãy viết những câu có ý nghĩa tương đương đó?
Sao cụ.?
Sao ;?
Phủ định
Phủ định
A�n hết thì lúc chết không có tiền lo liệu.
Cụ không phải lo xa quá thế.
A�n mãi .?
Cả đàn.?
Ai dám.?
Thằng bé.?
Sao lại�.?
Tội gì.?
gì ;?
gì ;?
Làm sao ;?
gì ;?
gì ;?
Sao ;?
Phủ định
Bộc lộ cảm xúc
Khẳng định
hỏi
hỏi
Không nên nhịn đói mà để tiền lại.
Không biết chắc là thằng bé có thể chăn dắt được đàn bò hay không.
Thảo mộc tự nhiên cung có tình mẫu tử.
IV. Luyện tập
Bài tập 2/ 23+24
Bài tập 3/24
Bài tập 4/24
Hướng dẫn HS tự học

Đối với bài học ở tiết hoc này:
+Học bài theo ghi nhớ, hoàn thành các bài tập
Đối với bài học ở tiết hoc tiếp theo: +Chuẩn bị bài : “Câu cầu khiến”
+Xem trước phần đặc điểm hình thức và chức năng.
+Soạn trước các bài tâp trong phần luyện tâp.