Bài 19. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống

Nhiệt liệt chào mừng các thầy cô
Đến tham dự tiết Ngữ Văn 9
? Thế nào là nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống? cho một vài ví dụ về các sự việc, hiện tượng đời sống cần nghị luận.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống xã hội là bàn về một sự việc, hiện tượng có ý nghĩa đối với xã hội, đáng khen, đáng chê hay có vấn đề đáng suy nghĩ.

Tiết 100
cách làm bài NGhị luận về một sự việc,
hiện tượng đời sống
CÁCH LÀM BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
Tiết :100
I. Đề bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng trong đời sồng
1. Tìm hiểu các đề bài

Đề 1 : Đất nước ta có nhiều tấm gương học sinh nghèo vượt khó, học giỏi. Em hãy trình bày một số tấm gương đó và nêu suy nghĩ của mình.
Đề 2 : Chất độc màu da cam mà đế quốc Mĩ đã rải xuống các cánh rừng miền Nam thời chiến tranh đã để lại di hoạ nặng nề cho hàng chục vạn gia đình. Hàng chục vạn người đã chết. Hàng vạn trẻ em chịu tật nguyền suốt đời. Cả nước đã lập quỹ giúp đỡ các nạn nhân nhầm phần nào cải thiện cuộc sống và xoa dịu nỗi đau của họ. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các sự kiện đó.
Đọc các đề sau và trả lời câu hỏi
Đề 3 : Trò chơi điện tử là món tiêu khiển hấp dẫn. Nhiều bạn vì mải chơi mà sao nhãng học tập và còn phạm những sai lầm khác. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
I- Tìm hiểu đề bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống.
1- Tỡm hi?u cỏc d? b�i.
Đề1: - Nêu vấn đề: HS nghèo vượt khó, học giỏi.
- Yêu cầu: Trình bày tấm gương, nêu suy nghĩ .
Đề 2: - Nêu vấn đề: Cả nước lập quỹ giúp đỡ nạn nhân chất độc da cam.
- Yêu cầu: Suy nghĩ về vấn đề đó.
Đề 3: - Nêu vấn đề: HS mải chơi điện tử bỏ học nhiều.
- Yêu cầu: Nêu ý kiến về vấn đề đó.
Đề 4: Thông qua câu chuyện, nêu suy nghĩ, nhận xét của mình.
Đề 4 : Đọc mẩu chuyện sau đây và nêu những nhận xét , suy nghĩ của em về con người và thái độ học tập của nhân vật.

Nguyễn Hiền nhà rất nghèo, phải xin làm chú tiểu trong chùa. Việc chính là quét lá và dọn dẹp vệ sinh. Nhưng cậu rất thông mimh và ham học . Những buổi thầy giảng kinh, cậu đều nép bên cửa lắng nghe, rồi chỗ nào chưa hiểu, cậu hỏi thầy giảng thêm. Thấy Nguyễn Hiền thông minh, mau hiểu, thầy dạy cho cậu học chữ. Không có giấy, Nguyễn Hiền lấy lá để viết chữ, rồi lấy que tre xâu thành từng xâu ghim xuống đất. Mỗi ghim là một bài.
Một hôm Nguyễn Hiền xin thầy cho đi thi . Thầy ngạc nhiên bảo :
- Con đã học tập được bao nhiêu mà dám thi thố với thiên hạ ?
- Con xin thi thử xem sức học của mình đến đâu .
Năm ấy, Nguyễn Hiền đã đỗ trạng nguyên . Vua trần cho Nguyễn Hiền còn nhỏ quá, mới 12 tuổi, nên không bổ dụng.
Một thời gian sau , vua có việc tiếp sứ giả nước ngoài, cho gọi Nguyễn Hiền về triều. Nguyễn Hiền bảo :
- Đón Trạng nguyên mà không có võng lọng sao ? Ông về tâu với vua xin cho đầy đủ nghi thức .
Vua đành cho các quan mang võng lọng rước quan Trạng tí hon về kinh.
( Theo Cửu Thọ, Một trăm gương tốt thiếu nhi Việt Nam,
NXB Trẻ, TP. Hồ Chí Minh, 1999)
2- Nhận xét:
* Điểm khác: Đề 4 khác so với đề 1, 2, 3 :
Đưa ra câu chuyện yêu cầu nhận xét, đánh giá về câu chuyện đó.
Vấn đề được nêu ra gián tiếp thông qua câu chuyện đó là việc tự học.
Đề 1, 2, 3 nêu vấn đề trực tiếp.
* Điểm giống: Đề yêu cầu người viết trình bày quan điểm, tư tưởng, tình cảm của mình về vấn đề được nêu.
Tiết 100 – Bài19: Tập làm văn
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Đề bài nghị luận về một sự việc,hiện tượng đời sống
1. Đề bài ( sgk trang 22)
? Mỗi em tự nghĩ một đề bài tương tự ?
2. Nhận xét.
- Ở nước ta càng ngày càng có nhiều dòng sông bị ô nhiễm vì rác thải sinh hoạt của con người bị tống xuống dòng sông một cách vô tội vạ. Hãy nêu ý kiến của em về hiện tượng đó.
- Người xưa đã từng dạy “Tiên học lễ, hậu học văn”, theo em lời dạy đó có còn đúng với tình hình phát triển của xã hội hiện nay không ?
TIẾT. 100:
CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN
VỀ MỘT SỰ VIỆC, HIỆN TƯỢNG ĐỜI SỐNG
I. Đề bài nghị luận về một sự việc,hiện tượng đời sống
* Tìm hiểu các đề bài
- Mỗi đề đều nêu lên một sự việc hoặc hiện tượng trong đời sống.

- Các đề đều yêu cầu người viết phân tích hiện tượng và nêu suy nghĩ của mình
II.Cách làm bài nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống
Cho đề bài : Báo đưa tin : “ Bạn Phạm Văn Nghĩa, học sinh lớp 7 trường THCS Bắc Sơn, quận Gò Vấp, nhà ở Hóc môn. Nghĩa thường ra đồng giúp mẹ trồng trọt .
Một hôm, mẹ thấy Nghĩa cầm tờ giấy hứng cái gì, mẹ hỏi : “ Con làm gì đấy ?”. Nghĩa trả lời : “ Con thụ phấn cho bắp”. Vụ ấy ruộng bắp nhà Nghĩa năng suất cao hơn mọi năm.
Ở nhà Nghĩa còn nuôi gà, nuôi heo. Em còn làm một cái tời để mẹ kéo nước đỡ mệt.
Thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “ Học tập Phạm Văn Nghĩa “. Phong trào ấy được các bạn học sinh nhiệt liệt hưởng ứng”.
Em hãy nêu suy nghĩ của mình về hiện tượng ấy.
II- Cách làm bài ngh? lu?n v? m?t s? vi?c hi?n tu?ng d?i s?ng .
1- Tỡm hi?u d? v� tỡm ý
Thể loại: Nghị luận .
Nội dung: Bày tỏ ý kiến về hiện tượng Phạm Văn Nghĩa
2 . Tìm ý :
? Những việc làm của Nghĩa chứng tỏ bạn ấy là người thế nào ? Vì sao thành đoàn Thành phố Hồ Chí Minh lại phát động phong trào học tập bạn Nghĩa ?
Việc làm của Nghĩa cho ta thấy : Cuộc sống có ích thì con người bắt đầu với công việc bình thường có hiệu quả.
Thành đoàn phát động phong trào học tập bạn Nghĩa vì đó là việc làm giản dị, ai cũng có thể làm được, cụ thể như :
+ Nghĩa là người con biết thương mẹ, giúp đỡ mẹ.
+ Nghĩa là học sinh biết kết hợp học với hành.
+ Là học sinh có đầu óc sáng tạo.
? Nếu tất cả học sinh đều làm được như Nghĩa thì đời sống sẽ như thế nào ?
- Nếu học sinh nào cũng làm được như Nghĩa thì đời sống vô cùng tốt đẹp .
II. Cách làm bài nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.
1. Tìm hiểu đề và tìm ý
3. Dàn ý:
a- Mở bài:
- Giới thiệu hiện tượng Phạm Văn Nghĩa.
- Nhận định khái quát đây là tấm gương tiêu biểu học sinh chăm chỉ, yêu quý cha mẹ.

3. Lập dàn ý
b. Thân bài :
- Phân tích ý nghĩa về việc làm của Nghĩa.
Đánh giá việc làm của Nghĩa.
Nêu ý nghĩa của việc phát động học tập theo Nghĩa.
c. Kết bài :
Nêu ý nghĩa giáo dục của tấm gương Phạm Văn Nghĩa.
Rút ra bài học cho bản thân.
4. Viết bài
5. Đọc lại bài viết và sửa chữa.
Mở bài mẫu: Vào đề bằng phản đề:
ở đâu đó, rất nhiều nơi trong trường học nhiều bạn học sinh ham chơi, lười học, ý thức kém nhưng vẫn có nhiều bạn tuổi nhỏ mà chí lớn: chăm học, chăm làm, yêu thương cha mẹ. Và tiêu biểu phải kể đến đó là bạn Phạm Văn Nghĩa là tấm gương mà Thành Đoàn TP Hồ Chí Minh vừa phát động phong trào học tập và làm theo tấm gương bạn Nghĩa.
? Vậy muốn làm một bài văn nghị về sự việc,hiện tượng trong đời sống chúng ta có cách thức làm như thế nào ?
Ghi nhớ:
- Muốn làm tốt bài văn nghị luận về một sự việc hiện tượng trong đời sống, phải tìm hiểu kĩ đề bài, phân tích sự việc, hiện tượng đó để tìm ý, lập dàn bài, viết bài và sửa chữa sau khi viết.
- Dàn bài chung :
+ Mở bài : Giới thiệu sự việc, hiện tượng có vấn đề.
+ Thân bài : Liên hệ thực tế, phân tích các mặt, đánh giá, nhận định.
+ Kết bài : Kết luận, khẳng định, lời khuyên.
- Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để phân tích, nhận định ; đưa ra ý kiến, có suy nghĩ và cảm thụ riêng của người viết.
* Hướng dẫn học ở nhà
- Về nhà học bài và làm bài tập 1 trong SGK
- Soạn bài, chuẩn bị bài : Chương trình địa phương ( phần Tập làm văn )
III- Luyện tập:
Đề bài: Suy nghĩ của em về hiện tượng học qua loa, đối phó.
Gợi ý: những biểu hiện, nguyên nhân, tác hại, ý kiến của em

Mở bài:
- Nhận định khái quát về hiện tượng học qua loa, đối phó đang rất phổ biến trong học sinh ở nhiều cấp học.
- Đây là hiện tượng đáng phê phán.
2 .Thân bài:
- Biểu hiện
- Nguyên nhân
- Tác hại
- ý kiến của em
3. Kết bài:
- Khẳng định tác hại sâu xa do hiện tượng này gây ra
- Thái độ kiên quyết loại bỏ ra khỏi phương pháp học tập của học sinh
III. Luyên tập.
Lập dàn bài cho đề 4, mục I ở trên
Về nhà:
- Tự học: Tìm hiểu một sự việc, hiện tượng đời sống ở địa phương và trình bày ngắn gọn ý kiến của mình về sự việc, hiện tượng ấy.
- Chuẩn bị bài : “Chöông trình ñòa phöông”
+ Ñoïc kó yeâu caàu vaø caùch laøm
+ Tìm hieåu moät hieän töôïng ñaùng tuyeân döông hoaëc pheâ phaùn ôû ñòa phöông ñeå vieát baøi.
Chuẩn bị laøm baøi vieát soá 5: Nghò luaän veà söï vieäc, hieän töôïng trong ñôøi soáng ( tham khaûo caùc ñeà trong SGK)
Xin chân thành cảm ơn