Bài 19. Các thành phần biệt lập

Giáo viên: Hoàng Thị Phương
Kiểm tra bài cũ
Thế nào là khởi ngữ ? Cho ví dụ
Tiết 98: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp
Tiết 98: C¸c thµnh phÇn biÖt lËp

1. Ví dụ:
a. Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng , con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
b. Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.

I. Thành phần tỡnh thái
* Nhận xét:
a) Chắc: Độ tin cậy cao
b) Có lẽ: Độ tin cậy thấp
=> Thành phần tình thái:
Để thể hiện cách nhìn của người nói …
Tiết 98: C¸c thành phần biệt lập
I. Thành phần tình thái
1. Ví dụ:
2. Bài học:
* Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.

Ví dụ: Theo tôi, anh ấy nói thế là đúng.
Ví dụ:
- Cháu chào bác ạ !
- Các em hãy cố gắng học tập nhé !
Tiết 98: C¸c thành phần biệt lập
Tiết 98: C¸c thành phần biệt lập
I. Thành phần tình thái:
II. Thành phần cảm thán:
1) Ví dụ:
a. - Ồ, sao mà độ ấy vui thế. (Kim Lân – Làng)
b. - Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
( Nguyễn Thành Long - Lặng Lẽ Sa Pa)

* Nhận xét:
Ồ: Cảm xúc vui sướng
Trời ơi: Cảm xúc tiếc rẻ
=> Thành phần cảm thán:
Để bộc lộ tâm lý của người nói
2) Bài học:
Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lý của người nói ( Vui, buồn, mừng, giận...)
Tiết 98: C¸c thành phần biệt lập
I. Thành phần tình thái:
II. Thành phần cảm thán:

1) Ví dụ:
Chú ý:

- Khi thành phần cảm thán đứng trong một câu cùng với các thành phần câu khác thì thành phần cảm thán thường đứng ở đầu câu. thành phần câu đứng sau giải thích cho tâm lý của người nói nêu ở thành phần cảm thán.

- Thành phần cảm thán có điểm riêng là nó có thể tách ra thành một câu riêng theo kiểu câu đặc biệt. khi tách riêng ra như vậy, nó là câu cảm thán.
* Ví dụ:
a) Chắc chắn bạn đạt học sinh giỏi.
b) A, mẹ đã về!
c) Bạn đạt học sinh giỏi.
d) Mẹ đã về!
* Nhận xét:
- Thành phần tình thái
- Thành phần cảm thán
=> Thành phần biệt lập
Tiết 98: C¸c thành phần biệt lập
* Bài học:
Các thành phần tình thái cảm thán là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập
III. Luyện tập:
Bài 1: Tìm các thành phần tình thái, cảm thán
a. Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.
( Kim Lân – Làng)
b. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
( Nguyễn Thành Long- Lặng lẽ Sa Pa)
c. Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.
( Nguyễn Quang Sáng- Chiếc lược ngà)
Bài 2:
Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy ( Hay độ chắc chắn)

Chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như
III. Luyện tập:
Đáp án:
hình như, dường như, có vẻ như  có lẽ  chắc là  chắc hẳn  chắc chắn.
Bài 3:
Hãy cho biết, trong số những từ có thể thay thế cho nhau trong câu sau đây, với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra, với từ nào trách nhiệm đó thấp nhất. Tại sao tác giả chiếc lược ngà( Nguyễn Quang Sáng) lại chọn từ chắc?

III. Luyện tập:
Đọc “ trong lòng mẹ” của nhà văn Nguyên Hồng, ta bắt gặp hình ảnh một em bé mồ côi bố, phải xa mẹ, sống thui thủi cô đơn giữa sự ghẻ lạnh, cay nghiệt của bà cô. Em phải chịu những ngày thàng đau khổ, tủi nhục. Nhưng trong những ngày tháng đau khổ ấy, trái tim yêu thương của em vẫn dành cho mẹ một cách đằm thắm và trọn vẹn. Cuộc gặp gỡ mẹ sau một năm trời xa cách là một niềm hạnh phúc vô bờ. Ôi, thật không gì bằng khi được sống trong vòng tay yêu thương của mẹ
Bài 4:
Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi được thưởng thức một tác phầm văn nghệ (truyện, thơ, phim, ảnh, tượng...) trong đoạn văn đó có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán
III. Luyện tập:
Các thành phần biệt lập