Bài 19. Các thành phần biệt lập

KIỂM TRA BÀI CŨ
* Thế nào là khởi ngữ?
Bài tập: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau:
a.Làm khí tượng, được ở trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
b. Đối với cháu, thật là đột ngột.
Tiết 103 – Bài 21 - Tiếng Việt
Trường : THCS Hoàng Diệu
GV: Ngô Thị Thuận
Giáo án : Ngữ Văn 9
Đọc các câu sau:
A. Với lòng mong mỏi của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
B.Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được , nên anh phải cười vậy thôi.
1.Các từ ngữ in đậm trong những câu trên thể hiện nhận định của người nói đối với sự việc nêu ở trong câu như thế nào?
2.Nếu không có những từ ngữ in đậm đó thì nghĩa sự việc của câu chứa chúng có khác đi không? Vì sao?
I/Thành phần tình thái
II/Thành phần cảm thán:
Đọc các câu sau, chú ý từ in đậm:
A. Ồ, sao mà độ ấy vui thế.
B.-Trời ơi, chỉ còn có năm phút!
1.Các từ ngữ in đậm trong những câu trên có chỉ sự vật hay sự việc gì không?
2.Nhờ những từ ngữ nào trong câu mà chúng ta hiểu được tại sao người nói kêu ồ hoặc kêu trời ơi ?
3.Các từ ngữ in đậm được dùng để làm gì?
Ghi nhớ:
Thành phần tình thái được dùng để thể hiện cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói đến trong câu.
Thành phần cảm thán được dùng để bộc lộ tâm lí của người nói (vui, buồn, mừng, giận …)
Các thành phần tình thái, cảm thán là những bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu nên được gọi là thành phần biệt lập.
III/Luyện tập:
Bài tập 1: Tìm các thành phần tình thái, cảm thán trong những câu sau đây:
A. Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.
B. Chao ôi, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
C. Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.
D. Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được.
Bài tập 2: Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hay độ chắc chắn):
chắc là, dường như, chắc chắn, có lẽ, chắc hẳn, hình như, có vẻ như.
Bài tập 3: Hãy cho biết, trong số những từ ngữ có thể thay thế cho nhau trong những câu sau đây, với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra, với từ nào trách nhiệm đó thấp nhất ? Tại sao tác giả chọn từ chắc?
Dặn dò:
Học bài.
Làm 4 bài tập vào vở.
Chuẩn bị bài: nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống.