Bài 19. Các thành phần biệt lập

PHÒNG GIÁO DỤC - ĐT CHÂU THÀNH
Chào mừng Thầy Cô về dự giờ môn Ngữ văn 9
GV: NGUYỄN THỊ LOAN PHỤNG
Trường THCS Tam Phước
Kiểm tra bài cũ:
A. Về việc này, còn có nhiều ý kiến khác nhau.
B. Điều đó tôi chẳng quan tâm.
C. Năm phút trước đây, vợ anh xe như một con mẹ trốn thuế, lụt cụt chạy về chui tọt vào nhà.
D. Những việc như thế ông không lạ gì.

1/ Nêu đặc điểm và công dụng của khởi ngữ trong câu.
2/ Câu nào sau đây không chứa thành phần khởi ngữ?
Những việc như thế ông không lạ gì.
Câu 1:
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Câu 2:
Về việc này, còn có nhiều ý kiến khác nhau.
Điều đó tôi chẳng quan tâm.
Năm phút trước đây, vợ anh xe như một con mẹ trốn thuế, lụt cụt chạy về chui tọt vào nhà.
Những việc như thế ông không lạ gì.
ĐÁP ÁN
Tiết 98:
Tiếng Việt
Các thành phần biệt lập
TUẦN 21 - BÀI 19

a/"Với lòng mong nhớ của anh,
anh nghĩ rằng, con anh
sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm
chặt lấy cổ anh."
khởi ngữ
CN
VN
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ Chắc :
dộ tin cậy thấp
Ví dụ:
b/" Anh quay lại nhìn con
vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười.
vì khổ tâm đến nỗi
không khóc được, nên anh
phải cươ �i vậy thôi ."
"Chiếc lược ngà" - Nguyễn Quang Sáng
CN
CN
VN
VN
b/ Có lẽ:
độ tin cậy cao
chắc
Có lẽ
1) Ví dụ: SGK

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

Xác định c�c th�nh ph?n c�u trong những câu trên.
Các từ ngữ in đậm trong những câu trên thể hiện nhận định của người nói đối với sự việc nêu ở trong câu như thế nào?
c/ Theo tôi ông ấy là một người tốt
d/ Chúng cháu ở Gia Lâm lên ?�.
c/ "Theo tôi"?ý kiến ch? quan của người nói
d/ "?" ? chỉ thái độ kính tr?ng của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ "Chắc":
dộ tin cậy thấp
b/ "Có lẽ":
độ tin cậy cao
1) Ví dụ: SGK

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

Các từ ngữ "theo tôi", "ạ" thể hiện thái độ của người nói đối với người nghe như thế nào?
? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
Ví dụ:
c/"Theo tôi" ? ý kiến ch? quan của người nói
d/"ạ" ? chỉ thái độ kính tr?ng của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ "Chắc":
dộ tin cậy thấp
b/" Có lẽ":
độ tin cậy cao
1) Ví dụ: SGK

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
II) THÀNH PHẦN CẢM THÁN :
a) "Ồ" : vui thích
b) Trời ơi : tiếc rẻ
2) Ghi nhớ 2 : SGK trang 18
1) Ví dụ: SGK
? TP cảm thán
a)
Ồ ao mà độ ấy vui thế.
b)
Trời ơi hỉ còn có năm phút !
C
S
!
!
Ví dụ:
,
s
c
,
?Các từ in đậm trong những câu trên có chỉ sự vật hay sự việc không? Các từ in đậm dùng để làm gì?
?Các từ in đậm ở các VD I, II được goi là thành phần biệt lập. Hãy giải thích vì sao được gọi như vậy?
Không nằm trong câu trúc cú pháp của câu.Không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa của câu
Ghi nhớ 3 : SGK trang 18
c/"Theo tôi" ? ý kiến ch? quan của người nói
d/"ạ" ? chỉ thái độ kính tr?ng của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ "Chắc":
dộ tin cậy thấp
b/ "Có lẽ":
độ tin cậy cao
1) Ví dụ: SGK

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
II) THÀNH PHẦN CẢM THÁN :
a) "Ồ" : vui thích
b) Trời ơi : tiếc rẻ
2) Ghi nhớ 2,3 : SGK trang 18
1) Ví dụ: SGK
? TP cảm thán
III) LUYỆN TẬP:
BT1: Tìm các TP tình thái, cảm thán:
Tìm các thành phần tình thái, cảm thán:
a)
Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ,
có lẽ
còn ghê rợn hơn cả
b)
những tiếng kia nhiều.
Chao ôi
, bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hạn
hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một đường
dài.
c)
Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại
điều gì,
hình như
chỉ có tình cha con là không thể chết được,
anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một
hồi lâu.
d)
Ông lão bỗng dừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được
đúng lắm.
Chả nhẽ
cái bọn ở làng lại đổ đốn đến thế được.
"
"
"
"
"
"
"
"
(Kim Lân, Làng)
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
(Kim Lân, Làng)
BÀI TẬP 1 :
TP tình thái
TP tình thái
TP cảm thán
TP tình thái
c/ "Theo tôi" ? ý kiến ch? quan của người nói
d/"ạ" ? chỉ thái độ kính tr?ng của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ Chắc:
dộ tin cậy thấp
b/ Có lẽ:
độ tin cậy cao
1) Ví dụ: SGK

CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
II) THÀNH PHẦN CẢM THÁN :
a) "Ồ" : vui thích
b) Trời ơi : tiếc rẻ
2) Ghi nhớ 2, 3: SGK trang 18
1) Ví dụ: SGK
? TP cảm thán
III) LUYỆN TẬP:
BT1: Tìm các TP tình thái, cảm thán:
BT 2 : Xếp từ ngữ theo trình tự tăng dần:
BÀI TẬP 2 : Hãy xếp những từ ngữ sau đây theo trình tự tăng dần độ tin cậy.
chắc là
,
dường như
chắc chắn
có lẽ
chắc hẳn
hình như
có vẻ như
,
,
,
,
,
.
(Chú ý: Những từ ngữ thể hiện cùng một mức độ tin cậy thì xếp ngang hàng nhau)
dường như / hình như / có vẻ như ? có lẽ ? chắc là ? chắc hẳn ? chắc chắn.
c/ "Theo tôi" ? ý kiến của người nói
d/ "ạ" ? chỉ thái độ của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ Chắc:
dộ tin cậy thấp
b/ Có lẽ:
độ tin cậy cao

1) Ví dụ: SGK
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
II) THÀNH PHẦN CẢM THÁN :
a) "Ồ" : vui thích
b) Trời ơi : tiếc rẻ
2) Ghi nhớ 2,3 : SGK trang 18
1) Ví dụ: SGK
? TP cảm thán
III) LUYỆN TẬP:
BT1: Tìm các TP tình thái, cảm thán:
BT 2 : Xếp từ ngữ theo trình tự tăng dần:
BÀI TẬP 3 : Hãy cho biết, trong số những từ có thể thay thế cho nhau trong câu sau đây, với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra, với từ nào trách nhiệm thấp nhất. Tại sao tác giả "Chiếc lược ngà" (Nguyễn Quang Sáng) lại chọn từ "chắc"?
c/ "Theo tôi" ? ý kiến của người nói
d/ "ạ" ? chỉ thái độ của người nói đối với người nghe
I) THÀNH PHẦN TÌNH THÁI :
a/ Chắc:
dộ tin cậy thấp
b/ Có lẽ:
độ tin cậy cao
1) Ví dụ: SGK
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP
Tiết 98 Tiếng Việt
TUẦN 21 - BÀI 19

? TP Tình thái
2) Ghi nhớ 1 : SGK trang 18
II) THÀNH PHẦN CẢM THÁN :
a) "Ồ" : vui thích
b) Trời ơi : tiếc rẻ
2) Ghi nhớ 2,3 : SGK trang 18
1) Ví dụ: SGK
? TP cảm thán
III) LUYỆN TẬP:
BT1: Tìm các TP tình thái, cảm thán:
BT 2: Xếp từ ngữ theo trình tự tăng dần:
BT 3: Chọn chắc ? thái độ, lòng khát khao .
BT 3 : Hãy cho biết, trong số những từ có thể thay thế cho nhau trong câu sau đây, với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra, với từ nào trách nhiệm thấp nhất. Tại sao tác giả Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng) lại chọn từ "chắc" ?
tác giả chọn chắc ? thái độ, lòng khát khao của nhân vật đối với sự việc sẽ xảy ra.
"Đọc Truyện Kiều của Nguyễn Du, ___________ không ai không thương xót cho số phận của nàng Kiều - một người con gái tài hoa bạc mệnh."
"Có thấu hiểu quãng đời mười lăm năm lưu lạc của nàng thì chúng ta mới thấy hết sự tàn bạo, độc ác của tầng lớp thống trị thời bấy giờ. ______, một xã hội chỉ biết chạy theo đồng tiền, sẵn sàng chà đạp lên nhân phẩm, giá trị con người. _________ đại thi hào Nguyễn Du phải đau lòng lắm khi viết ra những nỗi đau,sự bất công trong xã hội mà ông đã sống và chứng kiến."
Chọn một trong những thành phần cảm thán hay tình thái cho sẵn để điền vào chỗ trống cho phù hợp (chắc chắn, có lẽ, đúng là, chắc hẳn, theo tôi, trời ơi, hỡi ôi ) :
chắc chắn
Hỡi ôi
Chắc hẳn
HƯỚNG DẪN CÔNG VI?C Ở NHÀ:
Bài cũ:
+ Nắm được đặc điểm và công dụng của các thành phần tình thái và cảm thán trong câu.
+ Xem l?i c�c VD v� c�c b�i t?p d� th?c hi?n
Chuẩn bị bài mới:
Soạn bài "C�ch l�m b�i van nghị luận về một sự việc, hiện tượng đời sống"(tt):
+ Xem l?i c�c VD
+L?p d�n b�i cho d? 4 m?c I d?a v�o c�c bu?c th?c hi?n ? ti?t tru?c
Cám ơn Quý Thầy Cô
đã đến dự giờ