Bài 19. Các thành phần biệt lập

Kính chào các thầy cô gíao
về dự hội thảo Đổi mới phưương pháp giảng dạy
Môn Ngữ Văn

Câu 1 . ý nào sau đây nêu nhận xét không đúng về khởi ngữ ? A . Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ . B . Khởi ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu . C . Có thể thêm một số quan hệ từ trước khởi ngữ . D . Khởi ngữ là thành phần chính của câu .
Câu 2 . Câu nào sau đây có khởi ngữ ? A . Về trí thông minh thì nó là nhất . B . Nó thông minh nhưng hơi cẩu thả . C . Nó là một học sinh thông minh . D . Người thông minh nhất lớp là nó .
Câu 3 . Viết lại các câu sau , chuyển phần in đậm thành khởi ngữ . A . Nó làm bài tập rất cẩn thận .
B . Chị học ở đây à ?
C . Tôi cứ ở nhà tôi , làm việc của tôi .
D . Khởi ngữ là thành phần chính của câu .


A . Về trí thông minh thì nó là nhất .
Kiểm tra bài cũ
Bài tập thì nó làm rất cẩn thận.
Nhà tôi , tôi ở ; việc tôi , tôi làm .
Còn chị , chị học ở đây à ?
Ngữ Văn 9
Bài 19 * Tiết 98
Các thành phần biệt lập
VN
a ) , ch� c�n c� n�m phĩt.
b) , h�m nay c�u l�m b�i ch�a ?

d) C� b� nh� b�n cịng v�o du k�ch
TN
CN
VN
CN
VN
VN
CN
Tr�i �i
Này
( có ai ngờ )
- Kh�ng tham gia v�o c�u trĩc cĩ ph�p cđa c�u
- Kh�ng tham gia v�o viƯc diƠn ��t ngh�a s� viƯc cđa c�u .
Thành phần biệt lập
c) Với lòng mong nhớ của anh , anh nghĩ rằng ,
con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh .
KN
chắc
Với lòng mong nhớ của anh , chắc anh nghĩ rằng , con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh .
b) Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười . Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được , nên anh phải cười vậy thôi .
( Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng )
Chắc : độ tin cậy cao
Có lẽ : độ tin cậy thấp hơn
Nêu thái độ , nhận định , cách đánh giá của người nói đối với sự vật , sự việc được nói đến trong câu .
Thành phần tình thái
a) ao mà độ ấy vui thế .
( Kim Lân , Làng )
b) hỉ còn có năm phút .
( Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa )
ồ , s
- Trời ơi , c
ồ: vui thích
Trời ơi : tiếc rẻ
- Không chỉ sự vật hay sự việc
- Không dùng để gọi
- Giúp người nói giãi bày nỗi lòng , bộc lộ cảm xúc của mình .
- Thường đứng ở đầu câu
Thành phần cảm thán
Sự việc nêu ở nòng cốt câu là nguyên nhân của cảm xúc , nó giải thích cho sự xuất hiện cảm xúc .
Bài tập 1
Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ , còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều . ( Kim Lân , Làng )
b) , bắt gặp một con người như anh ta là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác , nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài . (Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa )
c) Trong giờ phút cuối cùng , không còn đủ sức trăng trối lại điều gì , chỉ có tình cha con là không thể chết được , anh đưa tay vào túi , móc cây lược , đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu . ( Nguyễn Quang Sáng , Chiếc lược ngà )
d) ông lão bỗng ngừng lại , ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm . cái bọn ở làng lại đốn đến thế được . ( Kim Lân , Làng )
có lẽ
Chao ôi
hình như
Chả lẽ
Tìm các thành phần tình thái , cảm thán
chắc là , dường như , chắc chắn , có lẽ , chắc hẳn , hình như , có vẻ như
Bài tập 2
Hãy sắp xếp những từ ngữ sau theo trình tự tăng dần độ tin cậy ( hay độ chắc chắn )
dường như / hình như / có vẻ như có lẽ . chắc là chắc hẳn chắc chắn
Gợi ý : những từ ngữ thể hiện cùng một mức độ tin cậy thì xếp ngang hàng nhau
Bài tập 3
Hãy cho biết , trong số những từ có thể thay thế cho nhau trong câu sau đây , với từ nào người nói phải chịu trách nhiệm cao nhất về độ tin cậy của sự việc do mình nói ra , với từ nào trách nhiệm đó thấp nhất . Tại sao tác giả Chiếc lược ngà ( Nguyễn Quang Sáng ) lại chọn từ chắc ?
Tác giả chọn từ chắc căn cứ vào thái độ , lòng mong muốn , khát khao của nhân vật đối với sự việc sẽ sảy ra.
chắc : Nghĩ là sẽ đúng như thế . hình như : biểu thị ý phỏng đoán một cách dè dặt , dựa trên những gì trực tiếp cảm thấy được . chắc chắn : có thể khẳng định dứt khóat là như thế .
Bài tập 4
Viết một đoạn văn ngắn nói về cảm xúc của em khi được thưởng thức một tác phẩm văn nghệ ( truyện , thơ , phim , ảnh , tượng ...), trong đoạn văn đó có câu chứa thành phần tình thái hoặc cảm thán .
Tìm thành phần biệt lập trong những câu sau và cho biết đó là thành phần nào ? Được dùng để làm gì ?
Bài tập 5
1 . , Nam là một người bạn tốt .
2 . Chúng cháu ở Gia Lâm lên . . ( Kim Lân , Làng )
Theo tôi
ạ
Tình thái
Tình thái
Theo tôi : Nêu nguồn ý kiến của sự việc được nói đến . . trong câu .
ạ : sự kính trọng - Nêu thái độ , quan hệ giữa người . . nói và người nghe - thường đứng ở cuối câu .
Thành phần tình thái
Nêu độ tin cậy đối với sự việc được nói đến trong câu
Nêu nguồn ý kiến của sự việc được nói đến trong câu
Nêu thái độ , quan hệ giữa người nói và người nghe .
Các nhóm thành phần tình thái sau được dùng để làm gì ?
a) + chắc chắn , chắc hẳn , chắc là , ...( chỉ độ tin cậy cao ) + hình như , dường như , hầu như , có vẻ như ...( chỉ độ . . . tin cậy thấp )
b) theo ý tôi , ý ông ấy , theo anh , theo dự báo của đài ...
c) à , ạ , a , hả , hử , nhé , nhỉ , đây , đấy , ...( đứng cuối câu)
Câu đặc biệt cảm thán
a) ao mà độ ấy vui thế .
ồ , s
ồ ! S
- Trời ơi , c
- Trời ơi ! C
b) hỉ còn có năm phút .
( Kim Lân , Làng )
( Nguyễn Thành Long , Lặng lẽ Sa Pa )
Than ôi ! thời oanh liệt nay còn đâu ! . ( Thế Lữ , Nhớ rừng )
ôi ! Hàng tre xanh xanh Việt Nam . ( Viễn Phương , Viếng Lăng Bác)
Hướng dẫn học ở nhà
+ Nắm vững các khái niệm thành phần biệt lập thành phần tình thái , thành phần cảm thán và công dụng của các thành phần đó .



+ Hoàn thành các bài tập trong SGK
( Với bài tập 4 : Dựa vào đoạn văn đã viết trong phần luyện tập của bài Tiếng nói của văn nghệ để đưa thêm thành phần tình thái hay cẩm thán cho phù hợp.
+ Làm bài tập trong Vở bài tập Ngữ Văn
+ Chuẩn bị bài tiếp theo : Nghị luận về một sự việc , hiện tượng đời sống .
- Đọc kĩ bài
- Quan sát , phát hiện những sự việc , hiện tượng ( có vấn đề ..) trong cuộc sống xá hội .
- Trả lời các câu hỏi phần tìm hiểu bài
Giờ học kết thúc .
Xin chân thành cám ơn
các thầy cô giáo
và các em học sinh !