Bài 19. Các thành phần biệt lập

I. Thành phần tình thái :
1. Ví dụ:
Tiết 98. C¸c thµnh phÇn
biÖt lËp.
a) Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
b) Anh quay lại nhìn con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.
2. NhËn xÐt:
- Chắc:
- Nếu không có các từ ngữ in đậm đó thì ý nghĩa cơ bản của câu không thay đổi.
-> Vì : Các từ ngữ (in đậm) thể hiện nhận định, cách nhìn của người nói đối với sự việc được nói tới trong câu, (chứ không phải là thông tin sự việc của câu).
=> Thµnh phÇn t×nh th¸i.
- Có lẽ :
Thể hiện thái độ tin cậy cao.
Thể hiện thái độ tin cậy chưa cao.

II. Thành phần cảm thán :

a) ồ! Sao mà độ ấy vui thế !
b) Trời ơi ! Chỉ còn có năm phỳt.
2. Nhận xét:
là những từ bộc lộ cảm xúc, tâm lý của người nói đối với sự việc được nói tới trong câu.
=> Thành phần cảm Thán.
* Thành phần biệt lập:
- Các thành phần: Tình thái, cảm thán. không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu
=> là Thành phần biệt lập.
1. Ví dụ:
- ồ, trời ơi:
III. Luyện tập:
1. a) Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.
b) Chao ôi ! Bắt gặp một con người như anh là một cơ hội hãn hữu cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
- Có lẽ :
- Chao ôi:
TP biệt lập tình thái.
TP biệt lập cảm Thán.


c) Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.


d) Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được.
- Hình như:
- Chả nhẽ:
TP biệt lập tình thái.
TP biệt lập tình thái.


Bài tập 2 : Sắp xếp từ ngữ theo trình tự tăng dần độ tin cậy (hoặc độ chắc chắn):


* Đặt câu với các từ trên :
- Mọi việc dường như đã ổn.
- Hình như em không hài lòng thì phải.
- Mọi người có vẻ như đều đã thấm mệt.
- Chắc là chị ấy buồn lắm.
- Chắc hẳn nó vừa ý rồi.
- Ngày mai, chắc chắn bạn ấy đi học.
- Dường như
- hình như
- có vẻ như
- có lẽ
- chắc là
- chắn hẳn
- chắc chắn.
Bài tập 3
Trong nhóm từ:
"chắc, hình như, chắc chắn"
có độ tin cậy cao nhất:
"chắc chắn"
có độ tin cậy thấp nhất:
"hình như "
- Từ
- Từ