Bài 19. Các thành phần biệt lập

Tiết 98.
CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP.
Lưu Kỳ Anh- THCS Lê Hữu Trác
I. Thành phần tình thái :
1. Ví dụ:
a) Với lòng mong nhớ của anh, chắc anh nghĩ rằng, con anh sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh.
b) Anh quay lại nhi`n con vừa khe khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vi` khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.
2. Trả lời câu hỏi:
- Chắc:
- Có lẽ :
Thể hiện thái độ tin cậy cao.
Thể hiện thái độ tin cậy chưa cao.
- Nếu không có các từ ngu~ in đậm đó thi` ý nghĩa cơ bản của câu không thay đổi.
-> Vi` : Các từ ngu~ (in đậm) thể hiện nhận định, cách nhi` n của người nói đối với sự việc được nói tới trong câu, (chứ không phải là thông tin sự việc của câu).
=> Thµnh phÇn tình th¸i.

II. Thµnh phÇn c¶m th¸n :

1. Ví dụ:
a) ồ! Sao mà độ ấy vui thế !
b) Trời ơi ! Chỉ còn có năm phỳt.
2. Tr? l?i cõu h?i:
là nhu~ng từ bộc lộ cảm xúc, tâm lý của người nói đối với sự việc được nói tới trong câu.
- ồ, trời ơi:
=> Thành phần cảm thán.
* Thành phần biệt lập:
- Các thành phần: (Ti`nh thái, cảm thán). không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
III. Luyện tập:
1. a) Nhưng còn cái này nu~a mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả nhu~ng tiếng kia nhiều.
- Có lẽ :
TP biệt lập ti`nh thái.
b) Chao ôi ! Bắt gặp một con người như anh là một cơ hội hãn hu~u cho sáng tác, nhưng hoàn thành sáng tác còn là một chặng đường dài.
- Chao ôi:
TP biệt lập cảm thán.


c) Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trang trối lại điều gỡ, hỡnh như chỉ có tỡnh cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhỡn tôi một hồi lâu.


- Hi`nh như:
TP biệt lập ti`nh thái.
d) Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mi`nh không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được.
- Chả nhẽ:
TP biệt lập ti`nh thái.


Bài tập 2 : Sắp xếp từ ngu~ theo tri`nh tự tang dần độ tin cậy (hoặc độ chắc chắn):


- Dường như
- hi`nh như
- có vẻ như
- có lẽ
- chắc là
- chắc chắn.
* Dặt câu với các từ trên :
- Hi`nh như em không hài lòng thi` phải.
- Mọi người có vẻ như đều đã thấm mệt.
- Mọi việc dường như đã ổn.
- Chắc là chị ấy buồn lắm.
- Chắc hẳn nó vừa ý rồi.
- Ngày mai, chắc chắn bạn ấy đi học.
- chắn hẳn
8
Bài tập 3
Trong nhóm từ:
- Từ
có độ tin cậy cao nhất:
"chắc, hi`nh như, chắc chắn"
"chắc chắn"
- Từ
có độ tin cậy thấp nhất:
"hi`nh như "