Bài 19. Các chất được cấu tạo như thế nào?

Trường THCS Quảng Thạch
Giáo viên: Trần Thị Thu Trà
CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
Mục tiêu của chương II:
* Các chất được cấu tạo như thế nào?
* Nhiệt năng là gì? Có mấy cách truyền nhiệt năng?
* Nhiệt lượng là gì? Xác định nhiệt lượng như thế nào?
* Một trong những định luật tổng quát của tự nhiên là định luật nào?
95cm3
100cm3
♠
Tiết 23: CÁC CHẤT ĐƯỢC CẤU TẠO NHƯ THẾ NÀO?
I. Các chất có được cấu tạo từ các hạt riêng biệt không?
Cách đây trên 2000 năm, người ta đã nghĩ rằng vật chất không liền một khối mà được cấu tạo từ các hạt riêng biệt rất nhỏ, mắt thường không thể nhìn thấy được. Tuy nhiên, người ta không tài nào chứng minh được ý nghĩ của mình là đúng.
Mãi đến đầu thế kỷ XX, con người mới chứng minh được bằng thí nghiệm sự tồn tại của các hạt riêng biệt cấu tạo nên mọi vật mà người ta gọi là nguyên tử và phân tử.
Nguyên tử là hạt nhỏ nhất, còn phân tử là một nhóm các nguyên tử kết hợp lại
Ảnh chụp nguyên tử silic qua kính hiển vi hiện đại
VẬT
Kính hiển vi hiện đại
Khối lượng của trái đất lớn hơn khối lượng của quả cam bao nhiêu lần thì khối lượng của quả cam lớn hơn khối lượng của phân tử hiđrô bấy nhiêu lần.


Nếu xếp một trăm triệu
phân tử nước
nối liền nhau
thành một hàng
thì cũng chưa dài đến
2cm.


Nếu tưởng tượng
Mỗi vật đều lớn lên
gấp một triệu lần,
nghĩa là một con muỗi
sẽ trở thành một con vật khổng lồ
dài tới 10km
thì kích thước của mỗi
phân tử
vẫn chưa lớn
bằng một dấu chấm(.)

II. GIỮA CÁC PHÂN TỬ CÓ KHOẢNG CÁCH KHÔNG?
1. Thí nghiệm mô hình.
Nhận xét thể tích của hỗn hợp sau khi trộn cát và ngô so với tổng thể tích ban đầu của cát và ngô
Giải thích tại sao có sự thiếu hụt thể tích đó
Thể tích hỗn hợp
nhỏ hơn 100cm3
Vì giữa các hạt ngô có khoảng cách nên khi đổ cát vào ngô, các hạt cát đã xen vào những khoảng cách này làm cho thể tích của hỗn hợp nhỏ hơn tổng thể tích của ngô và cát.

Vì giữa các phân tử nước cũng như giữa các phân tử rượu đều có khoảng cách, nên khi trộn rượu với nước, các phân tử rượu đã đan xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước và nược lại. Vì thế mà thể tích của hỗn hợp rượu và nước giảm.
KẾT LUẬN GÌ?
Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách
Liên hệ để giải thích sự hụt thể tích của hỗn hợp rượu - nước đặt ra ở thí nghiệm đầu bài
Ghi nhớ
Các chất được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là nguyên tử, phân tử
Giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách
III. Vận dụng
C3
Thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt
Thả một cục đường vào một cốc nước rồi khuấy lên, đường tan và nước có vị ngọt vì khi khuấy lên, các phân tử đường xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước cũng như các phân tử nước xen vào khoảng cáhc giữa các phân tử đường .
C4
Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật chặt cũng cứ ngày một xẹp dần
Quả bóng cao su hoặc quả bóng bay bơm căng, dù có buộc thật chặt cũng cứ ngày một xẹp dần vì thành quả bóng cao su được cấu tạo từ các phân tử cao su, giữa chúng có khoảng cách. Các phân tử không khí ở trong bóng có thể chui qua các khoảng cách này mà ra ngoài làm cho bóng xẹp dần.
C5
Cá muốn sống được phải có không khí, nhưng ta thấy cá vẫn sống được trong nước
Cá muốn sống được phải có không khí, nhưng ta thấy cá vẫn sống được trong nước vì các phân tử không khí có thể xen vào khoảng cách giữa các phân tử nước.
Tại sao các phân tử không khí có thể chui xuống nước mặc dù không khí nhẹ hơn nước?
DẶN DÒ
Học thuộc phần ghi nhớ
Làm bài tập từ 19.1 đến 19.7
Chuẩn bị: Xem bài 20 “Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên”