Bài 18. Trai sông

Chương IV: NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18: TRAI SÔNG
Nơi sống của trai sông
Sống ẩn nửa mình trong bùn cát
Bài 18: TRAI SÔNG
Ở đáy ao hồ, sông ngòi; bò và ẩn nửa mình trong bùn cát.
I - Hình dạng, cấu tạo
1. Vỏ trai
- Hai mảnh vỏ trai gắn với nhau nhờ bộ phận nào?
- Nhờ đâu mà trai sông có thể đóng mở vỏ?
- Vỏ trai gồm mấy lớp?
- Mài mặt ngoài vỏ trai thấy có mùi khét, vì sao?
- Vỏ trai có vai trò gì?
1
2
3
4
5
Vòng tăng trưởng có ý nghĩa gì?
Bài 15: TRAI SÔNG
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
- Có 3 lớp: Lớp sừng, lớp đá vôi, lớp xà cừ.
- Có các vòng tăng trưởng ở phía ngoài vỏ
I - Hình dạng, cấu tạo
2. Cơ thể trai
- Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm thế nào?
- Trai chết thì vỏ mở, tại sao?
Mặt ngoài cơ thể trai có cấu tạo như thế nào?
Mặt ngoài:
- Dưới vỏ là áo trai
- Mặt ngoài áo tiết ra lớp vỏ đá vôi
- Ống hút và thoát nước.
I - Hình dạng, cấu tạo
2. Cơ thể trai
Ở giữa cơ thể trai là bộ phận nào?
Trai sông không có đầu? Tại sao?
Đầu trai tiêu giảm, thích nghi với lối sống lâu dài và di chuyển chậm.
I - Hình dạng, cấu tạo
2. Cơ thể trai
Mặt trong của trai sông gồm những bộ phận nào?
Gồm: thân, chân, lỗ miệng và tấm miệng.
Trai tự vệ bằng cách nào?
Bài 15: TRAI SÔNG
- Dưới vỏ là áo trai. Mặt ngoài tiết ra vỏ đá vôi, mặt trong áo tạo thành khoang áo- là môi trường hoạt động dd của trai.
- 2 tấm mang ở mỗi bên để hô hấp
- Ở trung tâm cơ thể phía trong là thân trai và phía ngoài là chân trai.
II – Di chuyển
- Hướng thò ra của chân trai có liên hệ gì với hướng di chuyển của trai?



- Giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được trong bùn theo chiều mũi tên?
Chân trai thò ra theo hướng nào thì trai di chuyển theo hướng đó.
Chân trai thò ra rồi thụt vào, kết hợp với động tác đóng mở vỏ để di chuyển.
Bài 15: TRAI SÔNG
Chân trai dạng lưỡi rìu thò ra rồi thụt vào kết hợp đóng mở vỏ trai giúp trai di chuyển chậm chạp trong bùn (20-30cm/giờ)
III – Dinh dưỡng
- Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang theo những gì vào miệng trai và mang trai
- Trai dinh dưỡng theo kiểu thụ động hay chủ động?
- Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước?
- Thức ăn là vụn hữu cơ, ĐVNS.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động: trai hút nước qua ống hút để vào khoang áo → qua mang → miệng nhờ sự rung động của các lông trên tấm miệng. Qua mang oxi được tiếp nhận, đến miệng thức ăn được giữ lại.
IV – Sinh sản
Trai sông
Trai đực
Tinh trùng
Trai cái
Trứng
Trứng đã thụ tinh
Trai con
Ấu trùng bám vào da cá
Ấu trùng ở trong mang mẹ
Ý nghĩa?
Ý nghĩa?
Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao?
- Trai phân tính.
- Tinh trùng theo nước đến thụ tinh cho trứng → trứng thụ tinh nằm trong mang → ấu trùng sống trong mang mẹ → ấu trùng bám vào da, mang cá một vài tuần → trai trưởng thành.
EM CÓ BIẾT?
- Trai có thể hút lọc được khoảng 40 lít nước trong một ngày đêm.
- Xà cừ do lớp ngoài của áo trai tiết ra tạo thành. Nếu đúng chỗ vỏ đang hình thành có hạt cát rơi vào, dần dần các lớp xà cừ mỏng tạo thành sẽ bọc quanh hạt cát để tạo nên ngọc trai
Ngọc trai được tạo thành như thế nào?
DẶN DÒ
- Trả lời các câu hỏi trong SGK/64.
- Học bài 18.
- Chuẩn bị bài 19.