Bài 18. Trai sông

Trường THCS Phù Đổng

Chào mừng quí thầy cô giáo về
dự giờ thăm lớp!
Chúc các em học sinh học tốt
Môn Sinh học lớp 7
Kiểm tra bài cũ:
Kể tên các ngành động vật đã học? Nêu đặc điểm chung của ngành giun đốt?
Các ngành động vật đã học: Động vật nguyên sinh, ruột khoang, giun dẹp, giun tròn, giun đốt.
Đặc điểm chung của ngành giun đốt:
+Cơ thể phân đốt, có thể xoang.
+Ông tiêu hóa phân hóa, bắt đầu có hệ tuần hoàn.
+Di chuyển nhờ chi bên, tơ hay hệ cơ của thành cơ thể.
Hô hấp qua da hay mang.

TRAI SÔNG
ỐC SÊN
MỰC
BẠCH TUỘC
SÒ
ỐC VẶN
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Ngành thân mềm rất đa dạng và phong phú có khoảng 70.000 loài: Trai, sò, ốc, hến, ngao, ngán, mực…và phân bố ở khắp các môi trường: Biển, sông, ao hồ, trên cạn.
Đặc điểm đặc trưng của ngành: Cơ thể có thân là một khối mềm, có vỏ, khoang áo và không phân đốt.
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.

I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
- Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
Trai sông thường sống ở đâu?
Ở đáy sông ngòi, ao hồ.
Quan sát H18.1 Hình dạng vỏ trai và xác định các phần trên vỏ?
Vỏ trai gồm mấy mảnh? Chúng được gắn với nhau bằng bộ phận nào?
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
- Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
- Mỗi mảnh vỏ gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng
+ Lớp đá vôi.
+ Lớp xà cừ.
Quan sát H18.2 và xác định cấu tạo của vỏ trai?
Lớp sừng
L?p Đá vôi
L?p Xà cừ
Mài mặt ngoài của vỏ thấy có mùi khét, vì sao?
Vì phía ngoài là lớp sừng có thành phần giống tổ chức sừng ở các động vật khác nên khi mài nóng cháy có mùi khét.
Vỏ trai có chức năng gi?
Bảo vệ
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
-Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
-Mỗi mảnh vỏ gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng
+ Lớp đá vôi.
+ Lớp xà cừ.
2/ Cơ thể trai.
Muốn mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể phải làm thế nào?
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Cắt cơ khép vỏ.
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
-Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
-Mỗi mảnh vỏ gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng
+ Lớp đá vôi.
+ Lớp xà cừ.
2/ Cơ thể trai.
-Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
-Giữa: Là tấm mang
-Trong: Thân và chân hình lưỡi rìu.
-Đầu tiêu giảm.
Cơ khép vỏ tru?c
Nơi bám cơ khép vỏ sau
Tấm miệng
Lỗ miệng
Chân
áo trai
Mang
ống thóat
ống hút
Quan sát H:18.3, đọc thông tin SGK và thảo luận nhóm 4: Nhận biết các phần của cơ thể trai.
Mô tả từ ngoài vào trong các bộ phận của cơ thể trai?
Quan sát cơ thể trai em thấy thiếu bộ phận nào?
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Thân
Vỏ
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
-Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
-Mỗi mảnh vỏ gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng
+ Lớp đá vôi.
+ Lớp xà cừ.
2/ Cơ thể trai.
-Ngoài: áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
-Giữa: là tấm mang
-Trong: Thân và chân hình lưỡi rìu.
-Đầu tiêu giảm.
II/ Di chuyển.
-Bò chậm chạp( SGK)
III/ Dinh dưỡng
H18.4.Tri di chuyển và dinh dưỡng
Hướng di chuyển
Ống thoát nước
ống hút nước
Chọn từ thích hợp (Ống hút, hé mở, khép lại thò ra, co chân, ống thoát, lực đẩy, chậm chạp) điền vào chổ … mô tả cách di chuyển của trai
Vỏ trai ………., chân trai ………, nước theo ……….. vào cơ thể. Sau đó trai ……….đồng thời vỏ…….……nước theo ống thoát ra ngoài về phía sau tạo........... … làm trai tiến về phía trước. Trai bò ……………. trong bùn (20-30cm/h)
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
hé mở
thò ra
Ống hút
co chân
khép lại
lực đẩy
chậm chạp
Nước
Nước, CO2
Cặn bã
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang theo mang theo những gì vào miệng và mang trai?
Ôxy và thức ăn (Vụn hữu cơ và động vật nguyên sinh)
Trai lấy mồi ( vụn hữu cơ...) và ôxy chỉ nhờ vào cơ chế lọc từ nước hút vào, vậy đó là kiểu dinh dưỡng gì (chủ động hay thụ động)?
Thụ động
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
2/ Cơ thể trai.
-Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
-Giữa: Là tấm mang
-Trong: Thân và chân hình lưỡi rìu.
-Đầu tiêu giảm.
II/ Di chuyển.
-Bò chậm chạp( SGK)
III/ Dinh dưỡng.
-Thức ăn: vụn hữu cơ và động vật nguyên sinh
-Nhờ hai đôi tấm miệng và hai đôi tấm mang trai lấy được thức ăn và ôxy.
-Dinh dưỡng kiểu thụ động
IV/ Sinh sản:
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào đối với môi trường nước?
Trai dinh dưỡng theo kiểu hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, các động vật nhỏ…góp phần làm sạch môi trường nước
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Ở tấm mang của trai cái
Trai cái
Trai đực
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Mô tả sự sinh sản của trai sông?
I/Hình dạng, cấu tạo.
1/ Vỏ trai.
-Gồm hai mảnh gắn với nhau bởi dây chằng ở bản lề và hai cơ khép vỏ
-Mỗi mảnh vỏ gồm 3 lớp:
2/ Cơ thể trai.
-Ngoài: Áo trai tạo thành koang áo, có ống hút và ống thoát nước.
-Giữa: Là tấm mang
-Trong: Thân và chân hình lưỡi rìu.
-Đầu tiêu giảm.
II/ Di chuyển. -Bò chầm chạp (SGK)
III/ Dinh dưỡng.
-Thức ăn: vụn hữu cơ và động vật nguyên sinh
-Ôxy được trao đổi qua mang.
-Dinh dưỡng kiểu thụ động
IV/ Sinh sản:
-Trai phân tính.
-Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ?
Để bảo vệ trứng và ấu trùng khỏi bị động vật khác ăn mất, hơn nữa ở đây có nhiều dưỡng khí và thức ăn
Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?
Ở giai đoạn trưởng thành trai ít di chuyển. Vì thế ấu trùng có tập tính bám vào mang và da cá để di chuyển đến nơi xa .Đây là một hình thức thích nghi phát tán nòi giống.
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
T h â n M ề M
V ỏ t r a i
Trò
chơi

giải
ô
chữ
8
7
6
5
4
3
2
1
T
L ớ p s ừ n g
S
C h â n t r a i
N
I
á o t r a i
A
đ á v ô i
Ô
T h ụ đ ộ n g
G
N g ọ c t r a i
R
R
Ngành động vật có cơ thể là một khối mềm?
Lớp ngoài cùng của vỏ trai?
Bộ phận giúp trai di chuyển?
Bộ phận bảo vệ cơ thể trai?
Bộ phận nằm ngay dưới vỏ trai
Lớp giữa của vỏ trai?
Kiểu dinh dưỡng của trai?
Sản phẩm rất có giá trị ở loài trai ngọc?
Dặn dò.
Bài cũ: Học thuộc bài,vẽ hình 18.3, làm bài tập ở vở bài tập
Bài mới: Một số thân mềm khác: Chuẩn bị bài tập ở vở bài tập về một số đại diện ngành thân mềm.
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Chương IV. NGÀNH THÂN MỀM
Tiết 19: TRAI SÔNG.
Em có biết? Phương pháp nuôi trai lấy ngọc