Bài 18. Trai sông

GV :Phạm Thị Hà Uyên
TRƯỜNG THCS TRẦN PHÚ
Sinh học 7
Chương 4: Ngành thân mềm
Tiết 19 – Bài 18:
TRAI SÔNG
TRAI SÔNG
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1-Vỏ trai
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Quan sát hình vẽ sau để hoàn thành chú thích ?
1
2
3
4
5
HÌNH DẠNG VỎ
1
2
3
CẤU TẠO VỎ
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Vòng tăng trưởng vỏ
Đầu vỏ
Bản lề vỏ
Đuôi vỏ
HÌNH DẠNG VỎ
Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
CẤU TẠO VỎ
Đỉnh vỏ
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Bản lề vỏ
Bản lề
Động tác đóng
Động tác mở
A
B
Vỏ trai gồm 2 mảnh nối với nhau nhờ bản lề thông qua khớp bản lề vỏ bên trong được giữ bởi cơ khép vỏ . Như vậy hoạt động đóng mở của 2 mảnh vỏ trai chính là do sự co dãn của cơ khép vỏ
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi thấy có mùi khét, vì sao?
Vì phía ngoài là lớp sừng nên
khi mài nóng lớp sừng bị cháy,
chúng có mùi khét.
Vỏ trai có đặc điểm cấu tạo như thế nào ?


Vỏ trai gồm 2 mảnh nối với nhau
nhờ bản lề thông qua khớp bản
lề vỏ bên trong đượcgiữ bởi cơ
khép vỏ
Mỗi mảnh gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng bọc ngoài.
+ Lớp đá vôi ở giữa.
+ Lớp xà cừ ở trong

TRAI SÔNG
I/ HÌNH DẠNG
CẤU TẠO
Vỏ trai
Gồm 2 mảnh gắn
với nhau nhờ bản lề
Mỗi mảnh gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng bọc ngoài.
+ Lớp đá vôi ở giữa.
+ Lớp xà cừ ở trong
Cơ thể trai
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
Bản lề
Khớp bản lề vỏ
Dúng
M?

Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm gì?
Bài 18
Tiết : 19
Bản lề vỏ
Trai chết thì vỏ mở tại sao ?
Khi trai chết thì cơ khép vỏ,dây chằng bản lề không còn tác dụng
Cắt cơ khép vỏ
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
Cơ khép vỏ trước
Chỗ bám cơ khép vỏ sau
Vỏ
Ống thoát
Mang
Ống hút
Chân
Thân
Lỗ miệng
Tấm miệng
Áo trai
Cấu tạo cơ thể trai
Hs đọc thông tin sgk và quan sát tranh hoạt động nhóm 2 phút hoàn thành bảng sau
Cơ thể trai gồm những phần nào? Vị trí của từng phần ?
Tiết : 19
Bài 18
- Mặt ngoài áo tiết ra lớp vỏ đá vôi.
- Mặt trong áo tạo thành khoang áo, có ống hút nước và ống thoát nước.
- Ở giữa là 2 tấm mang
- Trong cùng là thân trai gồm chân rìu, lỗ miệng và tấm miệng
TRAI SÔNG
I/ HÌNH DẠNG
CẤU TẠO
Vỏ trai
Gồm 2 mảnh gắn
với nhau nhờ bản lề
Mỗi mảnh gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng bọc ngoài.
+ Lớp đá vôi ở giữa.
+ Lớp xà cừ ở trong
Cơ thể trai
Mặt ngoài áo tiết
ra lớp vỏ đá vôi.
Mặt trong áo tạo thành
khoang áo, có ống hút
nước và ống thoát nước.
Ở giữa là 2 tấm
mangTrong cùng
là thân trai gồm
chân rìu,lỗ miệng
và tấm miệng
II/ DI CHUYỂN
II. DI CHUYỂN :
H18.4. Trai di chuyển và dinh dưỡng
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
Trai di chuyển như
thế nào ?
Hu?ng di chuy?n
?ng hỳt nu?c
?ng thoỏt nu?c
TRAI SÔNG
I/ HÌNH DẠNG
CẤU TẠO
Vỏ trai
Gồm 2 mảnh gắn
với nhau nhờ bản lề
Mỗi mảnh gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng bọc ngoài.
+ Lớp đá vôi ở giữa.
+ Lớp xà cừ ở trong
Cơ thể trai
Mặt ngoài áo tiết
ra lớp vỏ đá vôi.
Mặt trong áo tạo thành
khoang áo, có ống hút
nước và ống thoát nước.
Ở giữa là 2 tấm
mangTrong cùng
là thân trai gồm
chân rìu,lỗ miệng
và tấm miệng
II/ DI CHUYỂN
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào,
kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
III/ DINH DƯỠNG
III. DINH DƯỠNG
HS đọc thông tin, quan sát h18.3,4, để trả lời câu hỏi phần lệnh:
1. Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng trai và mang trai ?
2. Trai lấy mồi ăn (thường là vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh) và ôxi chỉ nhờ vào cơ chế lọc từ nước hút vào, vậy đó là kiểu dinh dưỡng gì (chủ động hay thụ động)?
Nước qua ống hút, đem thức ăn đến miệng trai và ôxi đến mang trai.
H18.4. Trai di chuyển và dinh dưỡng
Hu?ng di chuy?n
?ng hỳt nu?c
?ng thoỏt nu?c
Thụ động
III. DINH DƯỠNG
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước?
Trai dinh dưỡng theo kiểu hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh và các động vật nhỏ khác, góp phần lọc sạch môi trường nước.
Trai di chuyển và dinh dưỡng
?ng hỳt nu?c
?ng thoỏt nu?c
Hu?ng di chuy?n
- Dinh dưỡng thụ động
- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Hô hấp bằng mang.
TRAI SÔNG
I/ HÌNH DẠNG
CẤU TẠO
Vỏ trai
Gồm 2 mảnh gắn
với nhau nhờ bản lề
Mỗi mảnh gồm 3 lớp:
+ Lớp sừng bọc ngoài.
+ Lớp đá vôi ở giữa.
+ Lớp xà cừ ở trong
Cơ thể trai
Mặt ngoài áo tiết
ra lớp vỏ đá vôi.
Mặt trong áo tạo thành
khoang áo, có ống hút
nước và ống thoát nước.
Ở giữa là 2 tấm
mangTrong cùng
là thân trai gồm
chân rìu,lỗ miệng
và tấm miệng
II/ DI CHUYỂN
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào,
kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
III/ DINH DƯỠNG
Dinh dưỡng thụ động
Hô hấp bằng mang
IV/ Sinh sản
Cơ thể trai phân tính.
Thụ tinh ngoài.
Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng
IV. SINH SẢN
Tinh trùng
Trai cái
Ấu trùng
Trai con
(ở bùn)
Nghiên cứu thông tin SGK tìm từ thích hợp điền vào vị trí tương ứng với các số trong sơ đồ sau?
IV. SINH SẢN
3 .Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao?
Vì ấu trùng trai thường bám vào mang và da cá. Khi mưa, cá vượt bờ mang theo ấu trùng trai vào ao.
1. Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ?
Ấu trùng bám vào mang và da cá giúp tăng lượng oxi và giúp phát tán nòi giống
Trứng phát triển trong mang trai mẹ  được bảo vệ và tăng lượng ôxi.
2. Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?
IV/ SINH SẢN
Cơ thể trai phân tính.
Thụ tinh ngoài.
Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I. HÌNH DẠNG, CẤU TẠO :
II. DI CHUYỂN :
III. DINH DƯỠNG :
IV. SINH SẢN :
1. Vỏ trai:
2. Cơ thể trai :
Vỏ trai gồm hai mảnh gắn với
nhau nhờ bản lề ở phía lưng .
Vỏ có 3 lớp: Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
Gồm: - Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
- Dinh dưỡng thụ động
- Thụ tinh ngoài.
Thức ăn: Động vật nguyên sinh
và vụn hữu cơ.
- Hô hấp bằng mang.
- Giữa: Tấm mang.
- Trong: Thân trai, chân rìu, lỗ miệng, tấm miệng.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
- Cơ thể trai phân tính.
Tiết : 19
Bài 18
1
2
5
3
4
Củng cố
Đ
Câu dưới đây là đúng hay sai?
1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt.
2. Cơ thể trai gồm 3 phần: đầu trai, thân trai và chân trai.
S
Câu dưới đây là đúng hay sai?
Áo trai
Ống thoát
Mang
Ống hút
Thân
( Phần trong )
( Phần ngoài )
( Phần giữa )
3. Trai di chuyển nhờ chân rìu.
Đ
Câu dưới đây là đúng hay sai?
Hu?ng di chuy?n
4. Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút vào.
Đ
Câu dưới đây là đúng hay sai?
Hu?ng di chuy?n
?ng hỳt nu?c
?ng thoỏt nu?c
- Về nhà học bài và trả lời câu hỏi sách giáo khoa.
- Đọc mục “Em có biết”.
- Sưu tầm tranh ảnh một số đại diện của ngành thân mềm.
- Xem tiếp bài 19: MỘT SỐ THÂN MỀM KHÁC.
Hướng dẫn về nhà
Trai Sông
Sò
B?ch Tu?c
Trai tượng
Ốc
Ốc anh vũ
Giờ học đến đây là kết thúc.

Chúc các em về nhà học bài và chuẩn bị bài tốt.