Bài 18. Trai sông

Chương IV Ngành thân mềm
Tiết 19 Bài 18 trai sông
- Ngành thân mềm là ngành mà cơ thể có 2 mảnh vỏ đá vôi che chở bên ngoài , phần đầu cơ thể tiêu giảm .
- Đặc điểm đặc trưng của ngành: có vỏ , khoang áo, thân mềm, không phân đốt.
Trai sông sống ở đâu? Có hình dạng như thế nào?
Trai sống ở đáy hồ ao, sông ngòi; bò và ẩn nửa mình trong bùn cát. Thân trai mềm nằm trong 2 mảnh vỏ. Đầu vỏ hơi tròn, đuôi hơi nhọn.
Đầu vỏ
Bản lề
Đuôi vỏ
Vòng tăng trưởng
1
2
4
3
5
Đỉnh vỏ
I .Hình dạng cấu tạo
1. Vỏ trai
Gồm 2 mảnh gắn với nhau bởi bản lề.
Dây chằng có tính đàn hồi cùng với 2 cơ khép vỏ:đóng mở vỏ.
+ Vỏ trai gồm mấy mảnh?
+Chúng được gắn với nhau bằng gì?
Trai mở đóng vỏ như thế nào?
- Vỏ trai gồm : Đầu vỏ, đỉnh vỏ, bản lề vỏ, đuôi vỏ, vòng tăng trưởng.
Động tác đóng mở vỏ
+ Vỏ trai gồm ba lớp:
- Lớp sừng
- Lớp đá vôi
- Lớp xà cừ
+ Vỏ trai có cấu tao gồm những lớp nào?
1. Vỏ trai.
Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi thấy có mùi khét, vì sao?
Vì phía ngoài là lớp sừng có thành phần giống tổ chức sừng ở động vật khác nên khi mài nóng cháy có mùi khét.
I .Hình dạng cấu tạo
2. Cơ thể trai
Xác định tên các cơ quan ứng với vị trí các số 1, 2 ... 11 cho phù hợp?
1. Vỏ trai.
Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm gì?
Phải luồn lưỡi dao vào qua khe vỏ cắt cơ khép vỏ trước và cơ khép vỏ sau.
Trai chết thì vỏ mở;tại sao?
Trai chết cơ khép vỏ chết.dây chằng bản lề trai có tính đàn hồi cao vỏ tự mở ra.
I .Hình dạng cấu tạo
11
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
tấm miệng
CHỔ BÁM C¬ khÐp vá sau
áo trai
chân
ống thoát
mang
ống hút
lỗ miệng
cơ khép vỏ trứơc
thân
vỏ
- Cơ thể trai được bao bọc bởi bộ phận nào
- Cơ thể có 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che chở bên ngoài
2. Cơ thể trai
1. Vỏ trai.
I .Hình dạng cấu tạo
Mặt ngoài áo trai có tác dụng gì?
Mặt trong áo trai có vai trò gì?

Dưới vỏ là áo trai,mặt ngòai sinh ra lớp vỏ đá vôi.
Mặt trong áo tạo thành khoang áo, là môi trường dinh dưỡng hai tấm mang 2 bên, phía trong là thân trai, phía ngoài là chân trai
Quan sát cơ thể trai các em có thấy đầu trai đâu không?
2. Cơ thể trai
1. Vỏ trai.
I .Hình dạng cấu tạo
- Cơ thể có 2 mảnh vỏ bằng đá vôi che chở bên ngoài
2. Cơ thể trai
1. Vỏ trai.
I .Hình dạng cấu tạo
* Cấu tạo :
- Mặt trong áo trai tạo thành khoang áo có ống hút và ống thoát nước
- ở giữa : Tấm mang
- ở trong : Thân trai, Chân rìu
Giải thích cơ chế di chuyển của trai?
Trai di chuyển nhờ sự thò ra thụt vào của chân hình lưỡi rìu kết hợp với sự đóng mở vỏ giúp trai tiến về phía trước
2. Cơ thể trai
1. Vỏ trai.
I .Hình dạng cấu tạo
II. Di chuyển
Hướng di chuyển
III. Dinh dưỡng
Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng và mang trai?
Tấm miệng
Lỗ miệng
Mang
Nước vào
Nước ra
- Thức ăn: động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ
- Oxi trao đổi qua mang
III. Dinh dưỡng
Em có nhận xét gì về kiểu dinh dưỡng của trai?
Dinh dưỡng thụ động
IV. Sinh sản
Nghiên cứu thông tin sgk tìm từ thích hợp điền vào vị trí tương ứng với các số trong sơ đồ sau?
IV. Sinh sản
Nghiên cứu thông tin sgk tìm từ thích hợp điền vào vị trí tương ứng với các số trong sơ đồ sau?
Tinh trùng
Trai cái
ấu trùng
Trai con
(ở bùn)
Thảo luận nhóm, trả lời các câu hỏi sau
ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang trai mẹ?
Giúp trai phát tán nòi giống rộng rãi
- Bảo vệ trứng và ấu trùng
- Có nhiều oxy
2. ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng
bám vào da và mang cá?
IV. Sinh sản
- Giai đoạn trứng và ấu trùng phát triển trong mang của trai mẹ để bảo vệ trứng và ấu trùng khỏi bị động vật khác ăn mất, để tăng lượng O2.
- ấu trùng bám vào mang, da cá
+ Làm tăng lượng O2.
+ Được bảo vệ và di chuyển đến nơi xa.
IV. Sinh sản
Bài tập
Câu 1: Cấu tạo các lớp theo thứ tự từ ngoài vào trong của vỏ trai là ?
b. Lớp đá vôi, lớp xà cừ ,
lớp sừng
c. Lớp sừng, lớp xà cừ,
lớp đá vôi
a. Lớp sừng, lớp đá vôi,
lớp xà cừ .
d., lớp xà cừ, Lớp sừng,
lớp đá vôi
A
B
C
D
Câu 2: Trai trao đổi ôxi qua cơ quan nào ?
a. Qua da
b. Qua phổi
c. Qua mang
d. Qua khoang ¸o.
A
B
C
D
Câu 3: Nh?ng cõu du?i dõy l� dỳng hay sai?
1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt.
2. Cơ thể trai gồm 3 phần đầu trai, thân trai và chân trai.
3. Trai di chuyển nhờ vỏ và nhờ chân rìu.
4. Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút vào.
5. Cơ thể trai là lưỡng tính.
Đ
S
Đ
S
Đ
6. Giai đoạn trứng và ấu trùng trai phát triển ở trong bùn
S
Về nhà học bài .vẽ hinhf18:14(sgk)trang 62&63.
Làm các bài tập trang43,44&45 vở bài tập sinh 7
- Đọc mục “Em có biết”.
- Sưu tầm tranh ảnhvật thật một số đại diện của ngành thân mềm.
- Nghiên cứu bài 20: Thực hành quan sát thân mềm.
Dặn dò