Bài 18. Trai sông

Môn: Sinh học 7
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ
Chương 4: Ngành Thân mềm
Trai sông
(Sống ở hồ, ao, sông )
Bạch tuộc
(Sống ở biển)
Sò
(Sống ở ven biển)
Mực
(Sống ở biển)
Ốc sên
(Sống ở trên cạn)
Ốc vặn
(Sống ở nước ngọt)
Em có nhận xét gì về số lượng loài và môi trường sống của các loài trong ngành thân mềm?
Ngành Thân mềm ở nước ta rất đa dạng, phong phú như: Trai, ốc, sò, mực, bạch tuộc… và phân bố ở khắp các môi trường: biển, sông, ao, hồ, trên cạn…
Tiết 21 Bài 18: TRAI SÔNG
Trai sông sống ở đâu?
Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
1. Hình dạng, cấu tạo
Quan sát mẫu vật, hình và cho biết cấu tạo ngoài vỏ trai? (Vỏ trai có cấu tạo gồm mấy mảnh? Chúng được gắn với nhau nhờ đặc điểm nào?)
Đầu vỏ
4
2
3
5
1
Hãy quan sát và chú thích hình vẽ?
Đỉnh vỏ
Bản lề vỏ
Đuôi vỏ
Vòng tăng trưởng vỏ
Hãy quan sát và phân biệt đầu, đuôi của trai sông?
Đầu vỏ hơi tròn,
đuôi hơi nhọn
Cơ khép vỏ
Động tác đóng vỏ
Động tác mở vỏ
Quan sát sơ đồ dưới đây và cho biết trai đóng mở vỏ bằng cách nào?

Lớp xà cừ
Lớp đá vôi
Lớp sừng
1
2
3
Cấu tạo vỏ
Vỏ trai có mấy lớp?
Ống thoát
Ống hút
Áo trai
Mang
Chân
Thân
Lỗ miệng
Tấm miệng
Lớp ngoài
Lớp giữa
Lớp trong
Cơ thể trai
Quan sát hình 18.3 SGK và điền vào các chú thích trong hình sau?
1
2
3
4
5
6
7
8
Sau quan sát, giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được trong bùn theo chiều mũi tên?
Vỏ trai hé mở Chân trai thò ra Sau đó thụt vào Vỏ trai đóng lại Tạo ra lực đẩy do nước phụt ra ở ống thoát Làm trai tiến về phía trước.
Ống hút
Ống thoát
Hướng di chuyển
2. Di chuyển
Oxi
Nước
(Thức ăn, oxi)
Thức ăn
Chất thải
3. Dinh dưỡng
Quan sát hình và trả lời các câu hỏi sau:
Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang
theo những chất gì vào miệng và mang trai?
Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở đâu?
Quá trình lọc thức ăn của trai diễn ra ở đâu?
Ống hút
Ống thoát
Mang
Lỗ miệng
Cacbonic
Tấm miệng
Tấm miệng
Tấm miệng
Oxi
Nước
(Thức ăn, oxi)
Thức ăn
Chất thải
3. Dinh dưỡng
Ống hút
Ống thoát
Mang
Lỗ miệng
Trai dinh dưỡng theo kiểu hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh, các động vật nhỏ khác, góp phần lọc sạch môi trường nước.
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước?
Cacbonic
Tấm miệng
Tấm miệng
4. Sinh sản
Trai cái
Trai đực
diễn biến của quá trình sinh sản cuả trai

Tinh trùng
Trai cái
Ấu trùng
(sống trong mang mẹ)
Trai con
(ở bùn)
Nghiên cứu thông tin trong SGK, tìm từ thích hợp điền vào chỗ trống trong sơ đồ sau:
4. Sinh sản
Trai là động vật phân tính.Trứng được thụ tinh trong mang trai cái và nở thánh ấu trùng trong mang, sau đó ấu trùng sống bám da cá rồi rơi xuống bùn và phát triển
Luyện tập
1. Trai di chuyển ở trong bùn bằng cách nào?
Chọn đáp án đúng:
A. Chân trai thò ra và thụt vào
B. Trai hút và phụt nước đẩy cơ thể đi
C. Chân kết hợp với sự đóng mở của vỏ
D. Cả A và C đúng
2. Bộ phận nào điều chỉnh động tác đóng mở vỏ trai?
A. Chân trai
B. Dây chằng ở bản lề
C. Hai cơ khép vỏ và dây chằng bản lề
D. Cả A và B đúng
Hãy chọn câu trả lời đúng cho câu sau:
Chân trai gắn với:
Phần đầu
B. Phần thân
C. Phần đuôi
Đ
S
S
S
D. Phần thân và phần đuôi
Luyện tập
3. Tìm cụm từ thích hợp điền vào số 1, 2, 3…. 7 trong các câu sau:
Trai sông là đại diện của ngành ……(1)…..... Chúng có lối sống ……(2)… trong bùn và di chuyển …..(3)….....Có 2 mảnh vỏ bằng …(4)… che chở bên ngoài. Phần ..(5).. trai tiêu giảm. Trai lấy được thức ăn và oxi nhờ 2 đôi …..(6)…… và ……(7)……
Thân mềm
chui rúc
chậm chạp
Đá vôi
đầu
tấm mang
tấm miệng
Những câu dưới đây là đúng hay sai? Viết chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống.
1. Trai xếp vào ngành Thân mềm vì có thân mềm không phân đốt
2. Cơ thể trai gồm ba phần: Đầu trai, thân trai và chân trai
3. Trai di chuyển nhờ chân rìu
4. Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút vào
5. Trai lưỡng tính
Đ
S
S
Đ
Đ
EM CÓ BIẾT?
Sản phẩm từ lớp vỏ xà cừ