Bài 18. Trai sông

NGÀNH THÂN MỀM
CHƯƠNG 4
Bài 18
TRAI SÔNG
I.Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2.Cơ thể trai:
II.Di chuyển:
III.Dinh dưỡng
IV.Sinh sản:
CHƯƠNG 4
NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18
TRAI SÔNG
NGÀNH THÂN MỀM
CHƯƠNG 4
Bài 18
TRAI SÔNG
Trai sông sống ở đâu? Có hình dạng như thế nào?
Trai sông sống ở đáy hồ ao, sông ngồi; bò và ẩn nửa mình trong bùn cát. Thân trai mềm nằm trong 2 mảnh vỏ. Đầu vỏ hơi tròn, đuôi hơi nhọn.
I.Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:

Hình dạng vỏ
CHƯƠNG 4
Bài 18
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Đầu vỏ
Đỉnh vỏ
Bản lề vỏ
Đuôi vỏ
Vòng tăng trưởng vỏ
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
Cấu tạo vỏ
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
Vỏ trai gồm hai mảnh vỏ bằng đá vôi che chở bên ngoài. Có 3 lớp
Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
Hs đọc thông tin sgk và quan sát tranh Thảo luận trả lời câu hỏi SGK.
Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể phải cắt dây chằng ở phía lưng và cắt 2 cơ khép vỏ.
Mài mặt ngoài vỏ trai ngửi có mùi khét là vì lớp sừng bằng chất hữu cơ bị ma sát cháy có mùi khét.
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
chân
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
chân
chân
Chổ bám cơ khép vỏ sau
Mang
ống hút
ống thoát
Vỏ
Cơ khép vỏ trước
Tấm miệng
Lổ miệng
Thân
Aó trai
1. Cơ thể trai có cấu tạo như thế nào?
Cơ thể trai gồm:
- Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
- Giữa: Tấm mang.
- Trong: Thân trai, chân rìu, lỗ miệng, tấm miệng.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
chân
chân
Chổ bám cơ khép vỏ sau
Mang
ống hút
ống thoát
Vỏ
Cơ khép vỏ trước
Tấm miệng
Lổ miệng
Thân
Aó trai
Cơ thể trai gồm:
- Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
- Giữa: Tấm mang.
- Trong: Thân trai, chân rìu, lỗ miệng, tấm miệng.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
H18.4. Trai di chuyển và dinh dưỡng
Trai thò chân và vươn dài trong bùn về hướng muốn đi tới để mở đường, sau đó chân trai thò ra thụt vào kết hợp với việc khép mở vỏ, tạo ra lực đẩy do nước phụt ra ở rảnh phía sau, làm trai tiến về phía trước.
HS đọc thông tin QS hình 18.4, giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được trong bùn theo chiều mũi tên?
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
Trai di chuyển như thế nào?
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
Chân trai hình lưỡi rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
Trai di chuyển và dinh dưỡng
Cấu tạo cơ thể trai
Hs đọc thông tin, quan sát h18.3,4, thảo luận để trả lời câu hỏi sgk:
1. Dòng nước qua ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng trai và mang trai?
2. Trai lấy mồi ăn (thường là vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh) và ôxi chỉ nhờ vào cơ chế lọc từ nước hút vào, vậy đó là kiểu dinh dưỡng gì (chủ động hay thụ động)?
Nước qua ống hút, đem thức ăn đến miệng trai và ôxi đến mang trai.
Kiểu dinh dưỡng ở trai như thế gọi là dinh dưỡng thụ động.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
- Dinh dưỡng thụ động
- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Hô hấp bằng mang.
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước?
Trai dinh dưỡng theo kiểu hút nước để lọc lấy vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh, các động vật nhỏ khác, góp phần lọc sạch môi trường nước.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
- Dinh dưỡng thụ động
- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Hô hấp bằng mang.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
IV/ SINH SẢN
HS đọc thông tin sgk, thảo luận trả lời câu hỏi:
1. Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ?
2. Ý nghĩa của giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?
Trứng phát triển trong mang trai mẹ  được bảo vệ và tăng lượng ôxi.
Ấu trùng bám vào mang, da cá tăng lượng ôxi, được bảo vệ.
- Cơ thể trai phân tính
- Thụ tinh ngoài.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
IV/ SINH SẢN
- Cơ thể trai phân tính
- Thụ tinh ngoài.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
IV/ SINH SẢN
1. Vỏ trai:
2. Cơ thể trai
Vỏ trai gồm hai mảnh vỏ bằng đá vôi che chở bên ngoài. Có 3 lớp: Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
Gồm: - Ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát nước.
Chân trai hình rìu thò ra thụt vào, kết hợp đóng mở vỏ di chuyển
- Dinh dưỡng thụ động
- Thụ tinh ngoài.
- Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Hô hấp bằng mang.
- Giữa: Tấm mang.
- Trong: Thân trai, chân rìu, lỗ miệng, tấm miệng.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
- Cơ thể trai phân tính.
Bài 18
NGÀNH THÂN MỀM
TRAI SÔNG
CHƯƠNG 4
I/ HÌNH DẠNG, CẤU TẠO
II/ DI CHUYỂN
III/ DINH DƯỠNG
IV/ SINH SẢN
Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao?
Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, vì ấu trùng trai thường bám vào mang và da cá. Khi mưa, cá vượt bờ mang theo ấu trùng trai vào ao.
Bài 18
Những câu dưới đây là đúng hay sai? Viết chữ Đ (đúng) hoặc S (sai) vào ô trống.
1. Trai xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt.
2. Cơ thể trai gồm 3 phần đầu trai, thân trai và chân trai.
3. Trai di chuyển nhờ chân rìu.
4. Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút vào.
5. Trai lưỡng tính.
Đ
S
Đ
S
Đ
*Các em về nhà học bài và chuẩn bị trước bài thực hành đem mẩu:ốc bưu,mực,sò,chem chép,trai sông….