Bài 18. Trai sông

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ
MÔN SINH LỚP 7/2
TRƯỜNG THCS TẠ THỊ KIỀU
Năm học 2015-2016
Sò
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Trai sông
Ốc sên
Ốc vặn
Bạch tuộc
Mực
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18: TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18: TRAI SÔNG
I. Hình dạng, cấu tạo:
Hãy quan sát hình và chú thích vào các số 1,2,3,4,5?
1.Vỏ trai:

Đầu vỏ
Đỉnh vỏ
Bản lề vỏ
Đuôi vỏ
Vòng tăng trưởng vỏ
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
-Gồm 2 mảnh gắn nhau nhờ bản lề phía lưng.
Bài 18: TRAI SÔNG
Hai mảnh vỏ gắn với nhau nhờ bộ phận nào?
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
Nhờ đâu vỏ trai có thể đóng mở được?
-Vỏ đóng mở được là nhờ dây chằng cùng 2 cơ khép vỏ.
2 cơ khép vỏ
Bài 18: TRAI SÔNG
-Gồm 2 mảnh gắn nhau nhờ bản lề phía lưng.
Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm thế nào? Trai chết thì vỏ mở là tại sao?
Dây chằng
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
-Vỏ đóng mở được là nhờ dây chằng cùng 2 cơ khép vỏ.
Bài 18: TRAI SÔNG
-Gồm 2 mảnh gắn nhau nhờ bản lề phía lưng
Cấu tạo vỏ
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
Lớp sừng
Vỏ trai cấu tạo gồm những lớp nào?
-Vỏ cấu tạo gồm: Lớp sừng ở ngoài, lớp đá vôi ở giữa và lớp xà cừ ở trong.
1
2
3
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
Vì sao mài mặt ngoài của vỏ trai ta ngửi có mùi khét?
Vì phía ngoài cùng là lớp sừng, nên khi mài nóng cháy, nên có múi khét.
Mặt ngoài của vỏ
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề phía lưng
Bài 18: TRAI SÔNG
-Vỏ đóng mở được là nhờ dây chằng cùng 2 cơ khép vỏ.
-Vỏ cấu tạo gồm: Lớp sừng ở ngoài, lớp đá vôi ở giữa và lớp xà cừ ở trong.
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:
Bài 18: TRAI SÔNG
7
11
6
5
4
1
2
3
10
9
8
Cơ khép vỏ trước
Chổ bám cơ khép vỏ sau
Vỏ trai
Ống thoát
Ống hút
Mang
Áo trai
Tấm miệng
Lổ miệng
Thân
Chân
Quan sát hình kết hợp thông tin sgk em hãy cho biết cơ thể trai được chia làm mấy phần? Gồm những phần nào?
Cơ thể trai gồm 3 phần: Phần ngoài, phần giữa và phần trong.
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:
- Phần ngoài: có áo trai tạo thành khoang áo, ống hút nước và ống thoát nước.
áo trai
ống hút nước
ống thoát nước
Bài 18: TRAI SÔNG
Phần ngoài gồm bộ phận nào?
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:
- Phần ngoài: có áo trai tạo thành khoang áo, ống hút nước và ống thải nước
- Ở giữa: là các tấm mang
Tấm mang
Bài 18: TRAI SÔNG
Phần giữa gồm bộ phận nào?
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:
- Phần ngoài: có áo trai tạo thành khoang áo, ống hút nước và ống thoát nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.
Chân trai (7)
Thân trai (8)
Lỗ miệng (9)
Tấm miệng (10)
Bài 18: TRAI SÔNG
-Trong là thân trai, chân trai, lổ miệng có tấm miệng.
Phần trong gồm bộ phận nào?
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
Giải thích cơ chế giúp trai di chuyển được trong bùn theo chiều mũi tên?
II.Di chuyển:
- Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển
Bài 18: TRAI SÔNG
Hướng di chuyển
Ống
hút nước
Ống thoát nước
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
Bài 18: TRAI SÔNG
Oxi
Nước
(Thức ăn, oxi)
Thức ăn
Chất thải
Ống hút
Ống thoát
Mang
Lỗ miệng
Cacbonic
Tấm miệng
fhgyy

4. Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở đâu?
1. Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng và mang trai? Thức ăn của trai là gì?
2. Em có nhận xét gì về kiểu dinh dưỡng của trai?
3.Quá trình lọc thức ăn của trai diễn ra ở đâu?
(Thảo luận:2 phút)
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
Câu 1: Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng và mang trai?
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
Thức ăn và ôxi
Thức ăn của trai là gì?
Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
-Dinh dưỡng kiểu thụ động
Câu 2: Em có nhận xét gì về kiểu dinh dưỡng của trai? (chủ động hay bị động)
Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
Câu 3: Quá trình lọc thức ăn của trai sông diễn ra ở đâu?
Diễn ra tại lỗ miệng nhờ rung động của lông trên tấm miệng.
Lỗ miệng
Bài 18: TRAI SÔNG
-Dinh dưỡng kiểu thụ động
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
-Quá trình hô hấp diễn ra ở mang.
Câu 4: Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở đâu?
Bài 18: TRAI SÔNG
Tấm mang
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
IV. Sinh sản:
Trai sông là động vật phân tính hay lưỡng tính?
-Trai phân tính.
Bài 18: TRAI SÔNG
Trai sông
Trai đực
Trứng
(Theo dòng nước)
Trứng đã thụ tinh
Ấu trùng
bám vào da, mang cá
1
2
3
4
Tinh trùng
Trai cái
ấu trùng
Trai con
(ở bùn)
(ở mang trai mẹ)
Vòng đời phát triển của trai sông
Nghiên cứu thông tin, thảo luận tìm từ thích hợp điền vào vị trí tương ừng với các số 1,2,3,4 sơ đồ sau?
Trai sông
Trai đực
Trứng
(Theo dòng nước)
Trứng đã thụ tinh
Ấu trùng bám vào da cá
Tinh trùng
Trai cái
ấu trùng
Trai con
(ở bùn)
(ở mang trai mẹ )
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18: TRAI SÔNG
Ý nghĩa của giai đoạn trứng đã thụ tinh phát triển thành ấu trùng ở mang của trai mẹ?
Được bảo vệ tốt hơn, giàu ôxi và dinh dưỡng
Trai sông
Trai đực
Trứng
(Theo dòng nước)
Trứng đã thụ tinh
Ấu trùng
bám vào da cá
Tinh trùng
Trai cái
ấu trùng
Trai con
(ở bùn)
(ở trong mang mẹ )
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
Bài 18: TRAI SÔNG
Em hãy cho biết ý nghĩa giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá?
Ấu trùng sống trong mang và da cá được cung cấp oxi và được bảo vệ, được cá mang đi xa.
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
IV. Sinh sản:
-Trai phân tính.
Bài 18: TRAI SÔNG
-Trai phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
1.Vỏ trai:
2. Cơ thể trai:
- Phần ngoài: có áo trai tạo thành khoang áo, ống hút nước và ống thoát nước.
- Ở giữa là hai tấm mang.
Bài 18: TRAI SÔNG
-Trong là thân trai, chân trai, lổ miệng có tấm miệng.
-Gồm 2 mảnh gắn nhau nhờ bản lề phía lưng.
-Vỏ đóng mở được là nhờ dây chằng cùng 2 cơ khép vỏ.
-Vỏ cấu tạo gồm: Lớp sừng ở ngoài, lớp đá vôi ở giữa và lớp xà cừ ở trong.
Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển.
II.Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
-Thức ăn: Động vật nguyên sinh và vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
-Quá trình hô hấp diễn ra ở mang.
IV. Sinh sản:
-Trai phân tính.
- Trai phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Lọc sạch môi trường nước, làm thực phẩm
Làm đồ trang sức, khảm mỹ nghệ…
Vai trò của trai đối với tự nhiên và đời sống con người?
8
7
6
5
4
3
2
1
Củng cố:
T H Â N M Ề M
V Ỏ T R A I
8
7
6
5
4
3
2
1
T
L Ớ P S Ừ N G
S
C H Â N T R A I
N
A
Á O T R A I
I
Đ Á V Ô I
Ô
T H Ụ Đ Ộ N G
G
N G Ọ C T R A I
R
Đáp án
ô chữ
1. Trai, sò, ốc, hến... thuộc ngành?
2. Vỏ trai có... bọc ngoài?
3. Cơ thể trai phía trong là thân trai, phía ngoài là...?
4. ...gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng?
5. Xà cừ do lớp ngoài của... tiết ra tạo thành?
6. Lớp giữa của vỏ trai là lớp...?
8. Lớp xà cừ mỏng có thể tạo nên...?
7. Kiểu dinh dưỡng của trai...?
DẶN DÒ
Học bài và trả lời câu hỏi cuối bài.
- Đọc mục “em có biết”.
- Sưu tầm tranh ảnh, mẫu vật một số đại diện thân mềm.
- Tiết 20: Thực hành quan sát một số thân mềm.
Chúc thầy cô giáo mạnh khoẻ
Chúc các em học sinh chăm ngoan học giỏi