Bài 18. Trai sông

GV: LÒu ThÞ Hoµng Hµ
Tr­êng THCS Phóc Kh¸nh
NHIệT LIệT CHàO MừNG
quí THầY CÔ GIáO
Và CáC EM HọC SINH!
Bạch tuộc
Sò
Mực
Ốc sên
? Em có nhận xét gì về môi trường sống của các động vật sau:
Trai sông
Ốc vặn
Tiết 19 - Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
1. Vỏ trai
Tiết 19 - Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4 : NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
1. Vỏ trai
Đầu vỏ
Đỉnh vỏ
Bản lề vỏ
Đuôi vỏ
Vòng tăng trưởng vỏ
Hãy xác định các phần trên vỏ trai ?
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
Vỏ trai gồm mấy mảnh? Được gắn với nhau nhờ bộ phận nào?
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
1. Vỏ trai
Bản lề
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
Vỏ trai có cấu tạo như thế nào ?
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
Cấu tạo: Gồm 3 lớp
1. Vỏ trai
Lớp sừng
Lớp đá vôi
Lớp xà cừ
Lớp xà cừ
Lớp đá vôi
Lớp sừng
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
Chỗ bám cơ khép vỏ sau
Tấm miệng
Lỗ miệng
Thân
Chân
Áo trai
Mang
Ống thoát
Ống hút
Cơ thể trai có cấu tạo thế nào?
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
1. Vỏ trai
2. Cơ thể trai
+ Bên ngoài: Áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát.
+ Ở giữa: Hai tấm mang
+ Bên trong: Thân trai, chân trai, lỗ miệng, tấm miệng
Quan sát hình 18.1, 18.2, 18.3, trả lời các câu hỏi sau :
1. Để mở vỏ trai quan sát bên trong cơ thể, phải làm thế nào? Trai chết thì vỏ mở, tại sao?
2. Trai tự vệ bằng cách nào?Tại sao đầu trai tiêu giảm?
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
Ống hút nước
Ống thoát nước
Hướng di chuyển
+ Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển về phía trước
Tiết 19 - Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
III. Dinh dưỡng
Oxi
Nước
(Thức ăn, oxi)
Thức ăn
Chất thải
Ống hút
Ống thoát
Mang
Lỗ miệng
Cacbonic
Tấm miệng
Tiết 19 - Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
- Thức ăn là động vật nguyên sinh, vụn hữu cơ.
III. Dinh dưỡng
Dòng nước theo ống hút vào khoang áo mang theo những chất gì vào miệng và mang trai ?
 Thức ăn và ôxi
Thức ăn của trai là gì ?
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4 NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
- Thức ăn là động vật nguyên sinh, vụn hữu cơ.
III. Dinh dưỡng
Quá trình lọc thức ăn của trai diễn ra ở đâu ?
Lỗ miệng
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
- Thức ăn là động vật nguyên sinh, vụn hữu cơ.
III. Dinh dưỡng
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
Quá trình hô hấp của trai diễn ra ở đâu ?
Hai tấm mang
Trai lấy thức ăn và ôxi chỉ nhờ vào cơ chế lọc từ nước hút vào, đó là kiểu dinh dưỡng gì (chủ động hay thụ động) ?
Tiết 19 : Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
- Thức ăn là động vật nguyên sinh, vụn hữu cơ.
III. Dinh dưỡng
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
- Hô hấp bằng mang
Cách dinh dưỡng của trai có ý nghĩa như thế nào với môi trường nước ?
Tiết 19 - Bài 18: TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
III. Dinh dưỡng
IV. Sinh sản
Trai là động vật phân tính hay lưỡng tính ?
- Trai là động vật phân tính.
Quá trình sinh sản và phát triển diễn của trai diễn ra như thế nào ?
Tinh trùng
Trai cái
Ấu trùng
(sống trong mang mẹ)
Trai con
(ở bùn)
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo
II. Di chuyển
III. Dinh dưỡng
IV. Sinh sản
- Trai là động vật phân tính.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
Tinh trùng
Trai cái
Ấu trùng
(sống trong mang mẹ)
Trai con
(ở bùn)
Ý nghĩa của giai đoạn trứng phát triển thành ấu trùng trong mang của trai mẹ ?
Tinh trùng
Trai cái
Ấu trùng
(sống trong mang mẹ)
Trai con
(ở bùn)
Ý nghĩa giai đoạn ấu trùng bám vào mang và da cá ?
Nhiều ao đào thả cá, trai không thả mà tự nhiên có, tại sao ?
Tiết 19 - Bài 18. TRAI SÔNG
Chương 4: NGÀNH THÂN MỀM
I. Hình dạng, cấu tạo:
II. Di chuyển:
III. Dinh dưỡng:
IV. Sinh sản:
- Trai là động vật phân tính.
- Trứng phát triển qua giai đoạn ấu trùng.
- Gồm 2 mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng.
1. Vỏ trai:
Chân trai thò ra, thụt vào kết hợp với đóng mở vỏ → trai di chuyển về phía trước
- Thức ăn là động vật nguyên sinh, vụn hữu cơ.
- Dinh dưỡng kiểu thụ động.
- Hô hấp bằng mang
2. Cơ thể trai:
+ Bên ngoài: áo trai tạo thành khoang áo, có ống hút và ống thoát
+ Ở giữa: hai tấm mang
+ Bên trong: thân trai, chân rìu, lỗ miệng, tấm miệng
TỔNG KẾT
CỦNG CỐ
1:/ Hãy khoanh tròn vào câu trả lời đúng.
Trai sông có lối sống:
a. Nổi trên mặt nước như động vật nguyên sinh.
b. Sống ở đáy ao, hồ, ẩn nửa mình trong bùn cát
c. Sống ở biển
2/ Sử dụng đoạn câu dưới đây trả lời cho câu 1,2
Cơ thể trai có vỏ cứng bằng chất ....(A)....gồm có....(B)....mảnh.
1/ (A) là:
a: Đá vôi b: Kitin c: Cuticun d: Dịch nhờn
2/ (B) là:
a: 1 b: 2 c: 3 d: 4
3/ Đúng hay sai :
Trai di chuyển nhờ chân rìu
Cơ thể trai gồm 3 phần : đầu trai, thân trai, chân trai.
Trai được xếp vào ngành thân mềm vì có thân mềm không phân đốt.
Trai lấy thức ăn nhờ cơ chế lọc từ nước hút vào.

Đ
Đ
Đ
S
8
7
6
5
4
3
2
1
T H Â N M Ề M
V Ỏ T R A I
8
7
6
5
4
3
2
1
T
L Ớ P S Ừ N G
S
C H Â N T R A I
N
I
Á O T R A I
A
Đ Á V Ô I
Ô
T H Ụ Đ Ộ N G
G
N G Ọ C T R A I
R
Đáp án
ô chữ
1. Trai, sò, ốc, hến... thuộc ngành?
2. Lớp ngoài cùng của vỏ trai là gì?
3. Trung tâm cơ thể trai phía trong là thân trai, phía ngoài là...?
4. ...gồm hai mảnh gắn với nhau nhờ bản lề ở phía lưng?
5. Xà cừ do lớp ngoài của... tiết ra tạo thành?
6. Lớp giữa của vỏ trai là lớp...?
8. Lớp xà cừ mỏng có thể tạo nên...?
7. Kiểu dinh dưỡng của trai...?
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
* ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT NÀY
- Về nhà học bài, làm các câu hỏi trong SGK, vở bài tập
- Tham khảo thêm phần “ Em có biết”
* ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT HỌC TIẾP THEO
Nghiên cứu trước bài 19 : Thực hành : Một số thân mềm khác
+ Sưu tầm tranh ảnh về các ngành thân mềm : Trai sông, sò….
+ Trả lời câu hỏi: Thân mềm có những tập tính gì ?