Bài 18. Phép phân tích và tổng hợp

Kiểm tra bài cũ
-Thế nào là văn nghị luận?
-Văn bản “ Bàn về đọc sách”thuộc kiểu văn bản nào?
2-Cho biết bố cục một bài văn nghị luận?
a-Mở bài:Nêu vấn đề có ý nghĩa đối với đời sống.
b-Thân bài:Trình bày nội dung chủ yếu của bài.
c-Kết bài:Nêu kết luận nhằm khẳng định tư tưởng, thái độ ,quan điểm của bài.
Mỗi đoạn văn trong văn bản nghị luận thường được trình bày theo phép lập luận nào?
-Phép phân tích và tổng hợp.

PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
Tiết 94
Làm văn
I-Tìm hiểu phép lập luận phân tích và tổng hợp:
- Đọc văn bản :Trang phục

Ở đoạn mở đầu bài viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì?
- Nêu vấn đề: Ăn mặc phải chỉnh tề, đồng bộ.
-> Văn hoá trong trang phục.
Hai luận điểm chính trong văn bản thể hiện ở câu nói nào?
- Ăn cho mình, mặc cho người.
- Y phục xứng kì đức.
Luận điểm” ăn cho mình, mặc cho người” được dẫn chứng như thế nào?
- Cô gái một mình trong hang sâu chắc không váy xoè váy ngắn, không mắt xanh môi đỏ, không tô đỏ chót móng chân móng tay.
- Anh thanh niên đi tát nước hay đi câu cá ngoài đồng vắng chắc không chải đầu mượt bằng sáp thơm, áo sơ-mi phẳng tắp.
- Đi đám cưới không thể lôi thôi lếch thếch, mặt nhọ nhem, chân tay lấm bùn.
- Đi dự đám tang không được mặc áo loè loẹt, cười nói oang oang.
Vì sao “không ai” làm cái điều phi lí như tác giả nêu ra? Việc không làm đó cho thấy những quy tắc nào trong ăn mặc của con người?
- Những quy tắc ngầm của văn hoá chi phối cách ăn mặc của con người.
- Tác giả dùng phép lập luận nào ?
-> Dùng phép lập luận phân tích.
- Thế nào là phép phân tích? Để phân tích tác giả dùng vận dụng các biện pháp nào?
Luận điểm “Y phục xứng kí đức” nêu vấn đề gì ?
-> Ăn mặc ra sao cũng phải phù hợp với hoàn cảnh riêng của mình và hoàn cảnh chung nơi công cộng hay toàn xã hội .
-Tác giả đã vận dụng phép lập luận gì để trình bày luận điểm đó?
-Bài viết đã mở rộng vấn đề ăn mặc đẹp như thế nào? Nêu các điều kiện quy định cái đẹp của trang phục như thế nào?
-> Giải thích
Bài viết đã dùng phép lập luận gì để chốt lại vấn đề? Và được đặt ở vị trí nào trong văn bản ?
-Phép lập luận tổng hợp để chốt lại vấn đề.
-Vị trí: đặt ở cuối văn bản.
-Thế nào là phép tổng hợp ?
“ Thế mới biết ,trang phục hợp văn hoá, hợp đạo đức, hợp môi trường mới là trang phục đẹp”.
Ghi nhớ:SGK/10
II-Luyện tập:
1- Nhận diện phép lập luận phân tích để làm rõ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách nhưng đọc sách là con đường quan trọng của học vấn”.
HỌC VẤN
Là của nhân loại
-Sách ghi chép, lưu truyền
Sách là kho tàng quí báu
Làm kẻ lạc hậu
Nếu xóa bỏ….
Nếu chúng ta …
Luyện tập
2/Nhận xét cách phân tích của tác giả:
-Phân tích bằng tính chất bắc cầu mối quan hệ giữa 3 yếu tố:
Học vấn là của nhân loại ->học vấn của nhân loại do sách truyền lại ->Sách là kho tàng của học vấn.
Sách-nhân loại-học vấn
-Phân tích, đối chiếu, đưa ra giả thiết: nếu không đọc…nếu xóa bỏ….
Ghi nhớ:SGK/10
II-Luyện tập:
1-Nhận diện phép lập luận phân tích để làm rõ luận điểm: “Học vấn không chỉ là chuyện đọc sách nhưng đọc sách là con đường quan trọng của học vấn”.
2-Nhận xét cách phân tích của tác giả:
3-Viết đoạn văn nghị luận có sử dụng phép phân tích và tổng hợp.
Hướng dẫn tự học:
- Nắm được nội dung bài học.
- Biết thực hiện phép phân tích và tổng hợp trong những văn cảnh cụ thể.
Chuẩn bị bài mới:Luyện tập phép phân tích và tổng hợp.
1- Đọc đoạn văn a và b ( SGK/11 ):
+ Đoạn văn a tác giả đã chỉ ra những cái hay nào? Nêu những luận cứ để làm rõ cái hay trong thơ Nguyễn Khuyến qua bài thơ “Thu điếu”.
+ Đoạn văn b tác giả đã dùng phép lập lụân nào? Phân tích các bước lập luận của tác giả?
2- Phân tích bản chất của lối học đối phó để nêu những tác hại của nó?
3- Phân tích các lí do khiến mọi người phải đọc sách.
4- Viết đoạn văn tổng hợp những điều đã phân tích trong câu 2 và câu 3.