Bài 18. Nhôm

L?P 9A
Chào mừng các thầy cô giáo đến dự giờ thăm lớp

TrườngTHCS Hữu Bằng- Huyện Thạch Thất
- Thành phố Hà Nội
Năm học 2009- 2010

Tổ : Khoa học tự nhiên
Giáo viên: Phùng Thị Thuý Mai

Môn:
Hóa học
Kiểm tra bài cũ:



* Nêu tính chất hóa học của kim loại ?


* Viết dãy hoạt động hóa học
của kim loại?
* Khi đi từ đầu đến cuối dãy mức độ hoạt động hóa học của kim loại thay đổi như thế nào?
?
Học sinh 1
Học sinh 2
Trả lời:
*Tính chất hóa học của kim loại:
Tác dụng với phi kim oxi
phi kim khác : Cl2, S, Br2 ...
2. Tác dụng với dung dịch axit
3 . Tác dụng với dung dịch muối

*Dãy hoạt động hóa học của một số kim loại:
K, Na, Mg, Al , Zn, Fe, Pb, H, Cu, Ag, Au

Độ hoạt động hóa học giảm dần

Tiết 24 : NHÔM


- Kí hiệu hóa học : Al

- Nguyên tử khối : 27
Aluminium
Trong tự nhiên :
- Nhôm có trong thành phần của nhôm silicat (đất sét) và quặng bôxit.
- Nhôm là nguyên tố phổ biến thứ ba trong vỏ trái đất, sau silic và oxi.


Đất có quặng bôxit
Quan sát một số đồ dùng bằng nhôm : mâm, chậu , ấm đun nước, dây nhôm..liên hệ với thực tế hiểu biết của mình , em hãy nêu các tính chất vật lí của nhôm ?

I. tính chất vật lí�:

Tiết 24: NHÔM




I. tính chất vật lí�:
- Màu trắng bạc, có ánh kim
- Nhẹ ( D = 2,7g/cm3)
- Nhiệt độ nóng chảy : 6600C
- Dẫn điện , dẫn nhiệt tốt
- Có tính dẻo

- Nguyên tử khối : 27

- Kí hiệu hóa học : Al

II. Tính chất hóa học:
1. Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại không?
Tiết 24: NHÔM
I. tính chất vật lí�:

- Để biết được nhôm có các tính chất hóa học của kim loại hay không , ta cần tiến hành làm các thí nghiệm nào?

Thí nghiệm cần tiến hành
Cách tiến hành

1. Thí nghiệm 1
Phản ứng của nhôm với phi kim: O2

2.Thí nghiệm 2
Phản ứng của nhôm với dd axit
3. Thí nghiệm 3
Phản ứng của nhôm với dd muối


Gấp đôi một miếng bìa hoặc tờ giấy trắng
- Lấy một ít bột nhôm vào miếng bìa hoặc giấy trắng
- Rắc nhẹ bột nhôm trên ngọn lửa đền cồn
- Lấy vài ml dd HCl hoặc dd H2SO4 vào ống nghiệm.
- Cho một sợi nhôm vào ống nghiệm đựng dd HCl hoặc dd H2SO4

- Lấy vài ml dd CuCl2 vào ống nghiệm.
- Cho một sợi nhôm vào ống nghiệm đựng dd CuCl2 ho

Nêu hiện tượng quan sát được ở từng thí nghiệm, rút ra nhận xét và viết PTHH ?
- Để biết được nhôm có các tính chất hóa học của kim loại hay không , ta cần tiến hành làm các thí nghiệm nào?

Thí nghiệm cần tiến hành
1. Thí nghiệm 1
Phản ứng của nhôm với phi kim: O2

2.Thí nghiệm 2
Phản ứng của nhôm với dd axit
3. Thí nghiệm 3
Phản ứng của nhôm với dd muối


Nhôm phản ứng với dd HCl
Nhôm phản ứng với dd CuCl2
Nêu hiện tượng quan sát được ở từng thí nghiệm, rút ra nhận xét và viết PTHH ?
to
Nhôm cháy sáng
tạo thành chất rắn màu trắng
Nhôm phản ứng với O2 tạo thành nhôm oxit

4Al + 3O2
Có bọt khí không màu thoát ra, nhôm tan dần.
Nhôm tan dần, Có chất rắn màu đỏ bám bên ngoài dây nhôm, màu xanh của dd nhạt dần.

Nhôm phản ứng với dd axit HCl, H2SO4loãng.tạo thành muối và giải phóng khí hiđro.
Nhôm đẩy được kim loại yếu hơn (Cu)ra khỏi dd muối.
2Al + 6HCl

2Al + 3CuCl2
2Al2O3
2AlCl3 + 3H2

Al2(SO4)3+
+ 3 H2

2AlCl3 +
+ 3Cu

2Al + 3CuSO4 Al2(SO4)3 + 3Cu
2Al + 3H2SO4
4Al(r) + 3O2(k)










to
to
II. Tính chất hóa học:
1.Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại không?

a) Phản ứng của nhôm với phi kim

2Al2O3(r)
2AlCl3(r)

2Al(r) + 3Cl2(k)

(trắng) (vàng lục) ( trắng)
(trắng) (không màu) ( trắng)

? Nhôm phản ứng với O2 tạo thành nhôm oxit, phản ứng với nhiều phi kim khác : S, Cl2, Br2 ...tạo thành muối

b)Phản ứng của nhôm với dd axit
Nhôm phản ứng với dd axit : HCl, H2SO4loãng ..tạo thành muối và giải phóng H2
2Al(r) + 6HCl (dd)
( trắng) (không màu) (không màu) (không màu)
Chú ý : - Nhôm phản ứng với dd H2SO4 đặc, nóng và HNO3 tạo thành muối nhưng không giải phóng H2
- Nhôm không phản ứng với dd H2SO4 đặc nguội và HNO3 đặc nguội
2AlCl3(dd) + 3H2(k)
c) Phản ứng của nhôm với dung dịch muối
Nhôm phản ứng được với nhiều dd muối của những kim loại hoạt động hóa học yếu hơn sinh ra muối nhôm và kim loại mới.
2 Al(r) + 3CuCl2(dd)
( trắng) ( xanh lam) (không màu) (đỏ)


* Kết luận: Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại

2AlCl3(dd) + 3Cu(r)

Để biết được nhôm có phản ứng với dd kiềm không ta làm như thế nào ?

? Thí nghiệm: Cho dây nhôm vào ống nghiệm đựng dd NaOH.
2. Nhôm có tính chất hóa học nào khác ?

Thí nghiệm: Cho dây nhôm vào ống nghiệm đựng dd NaOH
?Nhận xét hiện tượng ?
* Hiện tượng :
- Có khí không màu thoát ra, nhôm tan dần.
- Chất khí thoát ra là chất khí gì vậy? Người ta đốt thử và thấy rằng chất khí đó cháy được với ngọn lửa màu xanh tạo thành nước? Đó là khí H2

- Từ kết quả thí nghiệm trên, em hãy rút ra nhận xét?
Nhận xét: Nhôm có phản ứng với dd kiềm giải phóng khí H2
2Al(r)+ 2NaOH(dd)+2H2O(l)
(Natri aluminat)
?Không dùng dụng cụ bằng nhôm để đựng vôi tôi, nước vôi hoặc vữa xây dựng.

2NaAlO2(dd) + 3H 2(k)

III. ứng dụng:
Nhôm
III. ứng dụng: SGK/56
Dựa vào hiểu biết của mình trong thực tế , em hãy nêu các ứng dụng của nhôm trong đời sống và sản xuất?
Các ứng dụng đó dựa trên những tính chất nào?
IV. Sản xuất nhôm:
Nguyên liệu để sản xuất nhôm là gì ?
ở nước ta, quặng bôxit có ở đâu?
Phương pháp nào được dùng để sản xuất nhôm?

IV. Sản xuất nhôm:
1. Nguyên liệu : Quặng bôxit( thành phần chủ yếu là Al2O3)
2. Phương pháp: Điện phân hỗn hợp nóng chảy nhôm oxit và criolit trong bể điện phân
2Al2O3(r)

điện phân nóng chảy
criolit
4 Al(r) + 3O2(k)

Ngoài ra:
Có thể dùng C, CO, H2 để khử Al2O3 , phản ứng xảy ra ở nhiệt độ cao:
PTHH: 1) Al2O3 + 3C
2) Al2O3 + 3CO
3) Al2O3 + 3H2


to
to
to
2Al + 3CO

2Al + 3CO2

2Al + 3H2O
Ngoài ra:
Có thể dùng C, CO, H2 để khử Al2O3 , phản ứng xảy ra ở nhiệt độ cao:
PTHH: 1) Al2O3 + 3C
2) Al2O3 + 3CO
3) Al2O3 + 3H2


to
to
to
2Al + 3CO

2Al + 3CO2

2Al + 3H2O
Nội dung cần ghi nhớ:
Nhôm
I. Tính chất vật lí
II. Tính chất hóa học:
Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại
Tính chất riêng: Nhôm có phản ứng với dd kiềm
III. ứng dụng
IV. Sản xuất nhôm
Bài tập 1: Hãy điền CTHH thích hợp vào chỗ chấm và hoàn thành các PTHH sau:
1) 2Al + ……….
2) 2Al + 6HCl
3) ….. + 3AgNO3
4) 2Al + …… + 2H2O
3Br2
3H2
Al
2KOH
2AlBr3
2AlCl3 + ...

Al(NO3)3 + 3Ag

2KAlO2 + 3H2

Luật chơi: Chia lớp thành 4 nhóm. Ô chữ gồm 4 hàng ngang và 1 hàng dọc
Có 4 câu hỏi tương ứng với 4 ô chữ hàng ngang , mỗi đội được quyền lựa chọn một ô chữ hàng ngang, suy nghĩ và trả lời trong thời gian là 5 giây.
Đội nào không có đáp án , quyền trả lời thuộc về đội khác có tín hiệu trả lời nhanh nhất.
Mỗi câu trả lời đúng được 50 điểm.
Mỗi từ hàng ngang có 1 chữ cái trong từ chìa khóa ô chữ hàng dọc. Đoán được từ chìa khóa được 100 điểm
Đội nào có tổng điểm nhiều nhất nhận được phần thưởng là 10 điểm cộng vào điểm miệng
* Hàng ngang 4: Có 7 chữ cái:
Một đơn chất có phản ứng với : phi kim
dd axit
dd muối
? Đơn chất đó thuộc loại nào?
Chữ cái trong từ chìa khóa: M
Ô chữ hàng dọc : Gồm 4 chữ cái: Ngoài các tính chất trên, đơn chất này còn có tính chất đặc biệt là phản ứng với dd kiềm. Tên chất đó là gì?

K i m l o a i
D â n N h i ê t
* Hàng ngang 1 : Có 8 chữ cái: : Một chất đựơc dùng làm vật dụng đun nấu là
dựa trên tính chất nào?
Chữ cái trong từ chìa khóa: N

* Hàng ngang 2: Có 3 chữ cái: : Kim loại có khối lượng riêng
D = 2,7g/cm3 được gọi là kim loại nặng hay nhẹ?
Chữ cái trong từ chìa khóa: H
* Hàng ngang 3 : Có 14 chữ cái: ở nhiệt độ 660oC , một chất từ thể rắn chuyển sang thể lỏng. Con số 660oC được gọi là gì?
Chữ cái trong từ chìa khóa: Ô
n h e
N h i ê t đ ô n o n G c h a y
- Bài tập về nhà : 2, 4 , 5 (SGK - trang 58)
- Hướng dẫn :
Bài 2: Dựa vào tính chất hoá học của nhôm và vị trí của nhôm trong dãy hoạt động hóa học của kim loại
Bài 5 : +) tính M của đất sét
+) tính m của nhôm có trong đất sét
+) tính % Al có trong đất sét (áp dụng công thức tính thành phần phần trăm về khối lượng : %A = mA
- Tìm hiểu trước về tính chất của kim loại sắt

Mh/c
.100% )
Bài tập ( dành cho HS khá, giỏi): ngâm một lá nhôm nhôm trong dd CuCl2 . Sau một thời gian , lấy lá nhôm ra khỏi dd thấy khối lượng lá nhôm tăng thêm 13,8 gam. Tính số gam nhôm bị hòa tan ?

Hướng dẫn:
+) PTHH : 2Al + 3CuCl2 2AlCl3 + 3Cu
Tỉ lệ : 2mol 3mol
Hay: 2. 27 g 3. 64 g ? Khối lượng thanh kim loại
54 g tăng: = 3 .64 - 2 .27 = 138 g
+) Vậy: mAl = ?


1
= 13,8 g