Bài 18. Nhôm

PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HUYỆN THẠCHTHẤT
TRƯỜNG T.H.C.S HƯƠNG NGẢI
CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO
VỀ DỰ GIỜ HỌC MÔN HOÁ HỌC 9
LỚP 9A TRƯỜNG T.H.C.S.HƯƠNG NGẢI
Em hãy đứng tại chỗ, nêu các tính chất hoá học chung của kim loại?
Câu hỏi 1:
ĐÁP ÁN PHẦN KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: Tính chất hoá học chung của Kim loại là:
- Kim loại tác dụng với nhiều phi kim tạo thành muối hoặc ôxít.
Một số kim loại tác dụng với dung dịch axít (HCl, H2SO4 loãng…) tạo thành muối và giải phóng khí Hiđrô.
- Kim loại hoạt động hoá học mạnh hơn (trừ Na,K…) có thể đẩy kim loại hoạt động hoá học yếu hơn ra khỏi dung dịch muối tạo thành kim loại mới và muối mới.
Em hãy đứng tại chỗ, nêu dãy hoạt động hoá học của kim loại. Phát biểu ý nghĩa của dãy kim loại đó?
Câu hỏi 2:
ĐÁP ÁN PHẦN KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2:
a) Dãy hoạt động hoá học của một số kim loại:
K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au
Ý nghĩa:






- Mức độ hoạt động hoá học của các kim loại giảm dần từ trái qua phải.
- Kim loại đứng trước H, Phản ứng với một số dung dịch axit, giải phóngkhí H2.
- Kim loại đứng trước Mg, Phản ứng với nước ở điều kiện thường tạo thành kiềm và giải phóng khí hiđrô.
- Kim loại đứng trước (trừ Na,K..) đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối.
Các tính chất ( B)
Tính chất vật lí của Nhôm (A)
Là kim loại nặng, D=7,86g/cm3
1
5
4
Là kim loại màu trắng bạc, có ánh kim, nhẹ(D= 2,7g/cm3)
Nóng chảy ở 1539oC
Nhôm
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
Tiết 24 Bài 18
Kí Hiệu Hoá Học: Al
Nguyên Tử Khối: 27 đ.v.C
Yêu cầu:
Các nhóm cầm mảnh Nhôm trong khay, quan sát, uốn mảnh Nhôm. Kết hợp sử dụng mục I (S.G.K tr 55 ), lựa chọn các tính chất vật lí của Nhôm ở cột B và điền vào cột A.
Các tính chất (B).
Tính chất vật lí của nhôm (A)
Là kim loại nặng, D=7,86g/cm3
1
5
6
2
Dẫn điện, dẫn nhiệt tốt
3
Nóng chảy ở 660oC
4
Là kim loại màu trắng bạc, có ánh kim, nhẹ (D= 2,7g/cm3)
Nóng chảy ở 1539oC
Giòn, khó cán mỏng và kéo sợi
7
Dẻo, dễ cán mỏng và kéo sợi
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
- Là kim loại màu trắng bạc,có ánh kim, nhẹ (D =2,7g/cm3).
- Dẫn điện, dẫn nhiệt tốt .
- Nóng chảy ở 660oC .
- Dẻo, dễ cán mỏng và kéo sợi .
- S.G.K trang 55

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
(S.G.K trang 55 )
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của Nhôm với

* Thí nghiệm 1: Đốt bột Nhôm trên ngọn lửa đèn cồn.

…
THÍ NGHIỆM 1: Đốt bột Nhôm trên ngọn lửa đèn cồn.
Đúng như dự
đoán.
- Nhôm cháy trong
oxi tạo thành
nhôm oxit (Al2O3 ).
Nhôm cháy
sáng tạo thành chất
rắn màu trắng.
Tắt đèn cồn, kết thúc thí nghiệm.

YÊU CẦU:
Các em hãy tiến hành thí nghiệm
theo hướng dẫn,nêu hiện tượng
của phản ứng, rút ra nhận xét so
với dự đoán và ghi vào bản báo cáo
kết quả thí nghiệm.

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của Nhôm với
4Al (r) + 3O2 (k)  2Al2O3 (r)
(trắng) (không màu) (trắng)
2Al (r) + 3Cl2 (k)  2AlCl3 (r)
(trắng) (vàng lục) (trắng)

Nhôm
Tiết 24 Bài 18
Kí Hiệu Hoá Học: Al
Nguyên Tử Khối: 27 đ.v.C

Nhôm có thể phản ứng với các phi kim khác hay không?
Câu hỏi:
Qua 2 thí nghiệm trên em hãy rút ra tính chất hoá học thứ nhất của Nhôm?
*Nhận xét: Nhôm + Khí Oxi  Nhôm oxit.
Nhôm + phi kim khác  Muối Nhôm.

to

Câu hỏi: Nêu hiện tượng xảy ra và viết PTPƯ trong thí nghiệm trên?
…
to

Phương trình phản ứng:
Phương trình phản ứng:

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của Nhôm với phi kim

b) Phản ứng của Nhôm với …

*Thí nghiệm 2:

Ôxít.
Muối.
THÍ NGHIỆM 2
- Có khí không màu thoát ra.
- Nhôm tan dần.
- Đúng với dự đoán ban đầu.
- Nhôm phản ứng
Với dung dịch
Axit H2SO4 loãng giải phóng khí H2.
YÊU CẦU:
Các em tiến hành thí nghiệm
theo hướng dẫn,nêu hiện tượng
của phản ứng,rút ra nhận xét
so với dự đoán.Và ghi vào
bản báo cáo kết quả thí nghiệm.
Kết thúc thí nghiệm: lấy mảnh Nhôm ra khỏi axít.
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
b) Phản ứng của Nhôm với
dd axit (HCl,H2SO4loãng…) Muối Nhôm + H2
2Al (r) + 3H2SO4 (dd)  Al2(SO4)3 (dd) + 3H2 (k)
(trắng) (không màu) (không màu) (không màu)

*Chú ý: Nhôm không tác dụng với axít H2SO4 đặc, nguội và axít HNO3 đặc,nguội.
Nhận xét:
Nhôm + d2axit(HCl,H2SO4loãng..) Muối Nhôm + H2

II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của Nhôm với phi kim
Muối.
…

Câu hỏi: Từ thí nghiệm trên em hãy rút ra tính chất
hoá học thứ 2 của Nhôm?
Phương trình phản ứng:
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của nhôm với phi kim

b) Phản ứng của nhôm với dd axit(HCl,H2SO4loãng…) Muối Nhôm + H2
c) Phản ứng của nhôm với

…
Ôxít.
Muối.
Thí nghiệm 3
THÍ NGHIỆM 3 :
*Dây Nhôm trong CuCl2 có hiện tượng :
-Có chất rắn màu đỏ bám ngoài dây nhôm.
- Nhôm tan dần.
- Màu xanh của
dung dịch CuCl2
nhạt dần.
* Dây Nhôm trong MgSO4: không có hiện tượng gì.

- Đúng với dự
đoán ban đầu.
- Nhôm đẩy Đồng ra khỏi dung dịch CuCl2.
- Nhôm không phản ứng với MgSO4( Kim loại đứng trước Al).
YÊU CẦU:
Các em tiến hành thí nghiệm theo hướng
dẫn, quan sát sự thay đổi màu sắc trong
phản ứng,rút ra nhận xét so với dự đoán.
Và ghi vào bản báo cáo kết quả thí nghiệm.
Kết thúc thí nghiệm:
lấy sợi dây Nhôm ra
khỏi dung dịch

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?
a) Phản ứng của Nhôm với phi kim


b)Phản ứng của Nhôm với d2 axit (HCl,H2SO4loãng…) Muối Nhôm + H2
c) Phản ứng của nhôm với
2Al (r) + 3CuCl2 (dd)  2AlCl3 (dd) + 3Cu (r)
(trắng) (xanh lam) (không màu) (đỏ)

Câu hỏi: Qua 3 tính chất trên, em hãy cho biết Nhôm có tính chất hoá học của kim loại không ? Nhôm thể hiện hoá trị mấy trong các hợp chất sản phẩm?
Nhận xét:
Nhôm + d2muối của kim loại đứng sau  Muối Nhôm + kim loại.
…
Câu hỏi :Từ thí nghiệm trên, em hãy rút ra tính chất hoá học
thứ 3 của Nhôm.
d2 muối của Kim loại đứng sau  Muối Nhôm + kim loại
Ôxít.
Muối.
Phương trình phản ứng:

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của nhôm với phi kim


Kết luận:
Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại.
Và luôn thể hiện hoá trị III trong các hợp chất.
b) Phản ứng của nhôm với d2 axit (HCl,H2SO4loãng…) Muối + H2
c) Phản ứng của nhôm với d2 muối của Kim loại đứng sau  Muối Nhôm + kim loại
2. Nhôm có tính chất hoá học nào khác ?

Ôxít.
Muối.
* Ống nghiệm chứa Al:
- Có khí không màu thoát ra.
Nhôm tan dần.
*Ống nghiệm chứa Fe:
Không có hiện tượng gì.
Nhôm có phản ứng với dung dịch kiềm.



Sắt không phản ứng.
THÍ NGHIỆM 4:
YÊU CẦU:
Các em hãy tiến hành thí nghiệm
theo hướng dẫn,nêu hiện tượng
của phản ứng ,rút ra nhận xét
so với dự đoán .Và ghi vào
Bản báo cáo kết quả thí nghiệm.

Kết thúc thí nghiệm:
lấy mảnh Nhôm và sợi dây Sắt ra khỏi dung dịch.
I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
1. Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại không?

a) Phản ứng của nhôm với phi kim

Kết luận: Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại.Nhôm luôn thể hiện hoá trị III trong các hợp chất.

b)Phản ứng của Nhôm với d2 axit (HCl,H2SO4loãng…) Muối + H2
c) Phản ứng của nhôm với d2 muối của Kim loại đứng sau  Muối Nhôm + kim loại
2. Nhôm có tính chất hoá học nào khác?
Nhôm phản ứng với dung dịch kiềm giải phóng H2:
2Al (r) + 2NaOH (dd) + 2H2O (l)  2NaAlO2 (dd) + 3H2 (k)
(trắng) (không màu) (không màu) (không màu)

( Muối Natri aluminát )
Ôxít.
Muối.
Phương trình phản ứng:

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ:
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC:
III – ỨNG DỤNG
Câu hỏi: Căn cứ vào các thí nghiệm trên, Em hãy cho biết tính chất hoá học của Nhôm?
1. Al có các tính chất hoá học chung của kim loại.
2. Al có phản ứng với dung dịch kiềm.
Trả lời:

Một số hình ảnh các đồ vật được làm từ Nhôm.
Câu hỏi:
Từ các hình ảnh trên, em hãy cho biết Nhôm được dùng làm gì? Người ta đã ứng dụng tính chất vật lí nào của Nhôm để làm sản phẩm đó?
Trả lời:
Do Nhôm có tính dẻo, dẫn nhiệt, dẫn điện tốt nên được dùng làm xoong nồi, dây dẫn điện…
Ứng dụng của Nhôm và Hợp kim Nhôm.
Câu hỏi:
Em hãy quan sát các hình ảnh, cho biết Nhôm và hợp kim Nhôm còn được dùng trong những lĩnh vực nào khác? Căn cứ vào tính chất vật lí nào của Nhôm?
Trả lời:
Nhôm và hợp kim Nhôm có
đặc tính nhẹ, bền nên được
dùng trong những lĩnh vực
như xây dựng, chế tạo máy,
đặc biệt hợp kim Nhôm
được dùng trong ngành
hành không vũ trụ.

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
III – ỨNG DỤNG

Làm đồ dùng gia đình, dây dẫn điện, vật liệu xây dựng…
Hợp kim Đuyra nhẹ, bền, dùng cho ngành hàng không…
1. Al có các tính chất hoá học chung của kim loại.
2. Al có phản ứng với dung dịch kiềm.
IV – SẢN XUẤT NHÔM

- S.G.K trang 56
Quặng boxit
Vào năm 1821, nhà khoáng vật học người Pháp P.Berthier đã tìm thấy quặng bôxít lần đầu tiên tại Làng Baux (Provence, Pháp).
Khai thác nguyên liệu sản xuất Nhôm từ quặng boxit
Ở Nước ta quặng boxít có ở Cao Bằng, Lạng Sơn trữ lượng khoảng 30 triệu tấn, ở Tây Nguyên trữ lượng quặng lên đến
hàng tỉ tấn.
Hai quá trình chính
trong sản xuất nhôm từ boxit
Bột Al2O3
Al nguyên chất
Quặng Boxít
Mẫu quặng bôxít
Al2O3
Al tinh khiết
Anốt (Cực dương ) làm bằng than chì
Lớp Nhôm nóng chảy
Hỗn hợp Al2O3và
Criolít (Na3AlF6) rắn
Hỗn hợp Al2O3 và Criolít
(Na3AlF6) nóng chảy
ống hút
Nhôm lỏng
(Cực âm làm bằng Than chì)
Lớp vỏ
b?ng thộp
Câu hỏi:
Em hãy cho biết nguyên liệu v� phương pháp
sản xuất Nhôm?
Sơ đồ bể điện phân Nhôm oxít nóng chảy
Lớp g?ch ch?u l?a

I – TÍNH CHẤT VẬT LÝ
II – TÍNH CHẤT HOÁ HỌC
III – ỨNG DỤNG

IV – SẢN XUẤT NHÔM
Nguyên liệu: Quặng bôxit (thành phần chủ yếu là Al2O3)
Phương pháp: điện phân nóng chảy nhôm ôxít và Criolít.
Phương trình hoá học:
Điện phân nóng chảy
Criolit (Na3AlF6)
2Al2O3 4Al + 3O2
+ Al có các tính chất hoá học chung của kim loại.
+ Al có phản ứng với dung dịch Kiềm.


Câu hỏi: Em hãy cho biết các nội dung chính
Có trong bài học hôm nay ?
Trả lời:
Các nội dung chính có trong bài học hôm nay là:
Nhôm
Tính chất vật lý:
Màu trắng,nhẹ,dẻo,
dẫn nhiệt,dẫn điện tốt…
Ứng dụng:
Đồ dùng gia đình,
đồ điện…
Ngành hàng không.
Tính chất hoá học:
1. Al có các tính chất hoá học chung của kim loại.(đặc biệt: không tác dụng với HNO3 đặc nguội,H2SO4 đặc nguội).
2. Al có phản ứng với dung dịch Kiềm.
Sản xuất Nhôm:
Quặng boxít
(Thành phần chính là Al2O3)
Phương pháp điện phân
Nóng chảy Al2O3 với Criolít.
Vận dụng
1.Lá nhôm tan dần và có chất rắn màu đỏ bám vào.
2. Lá nhôm tan dần và có khí không màu thoát ra
3. Không có hiện tượng gì xảy ra
4. Lá nhôm tan dần và có chất rắn màu trắng bạc bám vào.
5. Lá nhôm tan dần và có khí màu lục thoát ra.
1
3
4
2
Bài tập 1
Em hãy ghép hiện tượng trong cột B tương ứng với từng ống nghiệm ở
Cột A.
Cho mẩu nhôm vào mỗi ống nghiệm đựng một trong các dung dịch sau: MgSO4; CuSO4; AgNO3; HCl (cột A).
(Bài tập 3, sách giáo khoa trang 58)
Có nên dùng xô, chậu, nồi nhôm để đựng vôi, nước vôi tôi hoặc vữa xây dựng không? Hãy giải thích.
Trả lời:
Không nên, các đồ vật sẽ bị ăn mòn do phản ứng
giữa nhôm và Ca(OH)2.
P. ứ: 2Al + Ca(OH)2 +2H2O Ca(AlO2)2 + 3H2
Vận dụng
Bài tập 2
Vận dụng
Bài tập 3
Cho dãy chuyển hoá sau:
Al Al2(SO4)3 Al(OH)3
Với các hoá chất phù hợp để thực hiện các chuyển hoá trên.
Trường hợp nào dưới đây Không đúng ? Hãy chọn chữ cái
đứng trước phương án lựa chọn của em.
(1): Dùng H2SO4 đặc nguội.
(2): Dùng dung dịch NaOH vừa đủ.
(3): Nhiệt phân Al(OH)3.
(4): Điện phân nóng chảy với chất xúc tác Criolít.
(1)
(2)
(3)
(4)
Al2O3
Hướng dẫnVề nhà.
Học bài, làm bài tập 1,4,5,6* ( SGKTr57 -58).
Hướng dẫn bài tập 6*:
-Dựa vào thí nghiệm 1: Viết 2 p.ứ của Al và Mg với H2SO4.
Tớnh t?ng s? mol khớ Hidụ.
Dựa vào thí nghiệm 2:Chỉ có Al phản ứng hết,
Mg khôngPhản ứng? mMg ? nMg?nH2(do Mg p.ứ)
Kết hợp với tổng mol khí Hiđrô? nAl?mAl.
Tính tổng khối lượng 2 kim lo?i và %m.
*Đọc trước bài Sắt,cho biết hoá trị của sắt trong các hợp
Chất thu được sau phản ứng.
KÍNH CHÚC SỨC KHOẺ CÁC THẦY CÔ GIÁO.
CHÚC CÁC EM HỌC TỐT !
Tỉ lệ giữa nguyên liệu và thành phẩm
Boxit
Al2O3
Al
Lịch sử phương pháp sản xuất nhôm
Nhôm quý hơn vàng!
?
Charles Martin Hall
Lịch sử phương pháp sản xuất nhôm
?
Phải sản xuất nhôm với giá rẻ!
lớp UDCN thông tin (8)
XA - PHIA
Xa-phia là dạng tinh thể đơn của nhôm oxit. Áp suất và nhiệt độ lòng đất làm cho nhôm oxit kết tinh thành những viên đá quý đẹp màu trắng. Các lượng nhỏ các khoáng chất khác chẳng hạn sắt và crom,… làm cho xa-phia có các sắc xanh, đỏ, vàng, hồng tím, da cam, hoặc lục nhạt.

EM Cã biÕt?