Bài 18. Nhôm

TIẾT 23 BÀI 18: NHÔM

Kí hiệu hoá học: Al
Nguyên tử khối: 27

I. Tính chất vật lý
Các em hãy quan sát lọ đựng bột nhôm, dây nhôm, đồng thời liên hệ thực tế đời sống hằng ngày và nêu tính chất vật lí của nhôm.
Trả lời: Nhôm là kim loại màu trắng bạc có ánh kim, nhẹ, D = 2,7 g/cm3, dẫn điện, dẫn nhiệt, nóng chảy ở 660oC, có tính dẻo.
Nhôm có tính dẻo nên có thể cán mỏng hoặc kéo dài thành sợi như: làm giấy gói kẹo.
II. Tính chất hoá học:
Nhôm là một kim loại, vậy nhôm có tính chất hoá học chung của kim loại hay không?
Hãy nêu tính chất hoá học chung của kim loại?
Trả lời:Kim loại phản ứng với phi kim; kim loại phản ứng với dung dịch axít; kim loại phản ứng với dd muối.
II. Tính chất hoá học của nhôm:
Dựa vào tính chất hoá học chung của kim loại và vị trí của nhôm trong dãy HĐHH của kim loại, các em hãy dự đoán tính chất hoá học của nhôm?
Trả lời: Nhôm có tính chất hoá học: Tác dụng với phi kim (oxi, clo), tác dụng với dd axit, tác dụng với dd muối.
Như vậy các em hãy đề xuất thí nghiệm để kiểm chứng dự đoán trên.


Trả lời: Nhôm phản ứng với oxi
Nhôm phản ứng với dd axit HCl hoặc H2SO4
Nhôm phản ứng với dd muối CuCl2.
- Các em làm TN kiểm tra dự đoán.

II. Tính chất hoá học của nhôm:
Rắc bột nhôm trên ngọn lửa đền cồn.
Thả mẩu nhôm vào ống nghiệm đựng dung dịch axit HCl.
Thả mẩu nhôm vào c?c đựng dung dịch CuCl2.
1. Nhôm có tính chất hoá học chung của kim loại không?
Nhôm cháy sáng tạo thành chất rắn màu trắng.
Nhôm tan dần, có bọt khí không màu thoát ra.
Có kim loại màu đỏ bám ngoài dây nhôm, nhôm tan dần, màu xanh của dung dịch
nhạt dần.
4Al + 3O2 ? 2Al2O3
2Al + 6HCl ? 2AlCl3+3H2
2Al + 3CuCl2 ? 2AlCl3 + 3Cu
Nhôm cháy trong oxi tạo thành nhôm oxit
Nhôm đẩy hiđro ra khỏi dd axit.
Nhôm đẩy đồng ra khỏi dd muối.
t0
1. Nhôm có tính chất hoá học chung của kim loại không?
Ngoài nhôm phản ứng oxi, nhôm phản ứng với phi kim khác như S, Cl2… tạo thành muối AlCl3, Al2S3…,
Nhôm không tác dụng với H2SO4 đặc nguội và HNO3 đặc nguội, dùng bình nhôm để đựng 2 axit trên.
Tại sao nhôm phản ứng được với oxi nhưng trong thực tế vẫn sử dụng xoong nồi nhôm?
 Trả lời: Vì ở điều kiện thường, nhôm phản ứng với oxi tạo thành lớp mỏng bền vững. Lớp oxit này bảo vệ đồ vật bằng nhôm, không cho nhôm tác dụng với oxi trong không khí và nước.
1. Nhôm có tính chất hoá học chung của kim loại không?
Kết luận về tính chất hóa học của Al.
Trả lời: Nhôm có những tính chất hoá học của kim loại.
 


1. Nhôm có tính chất hoá học chung của kim loại không?
2.Nhôm có tính chất hoá học nào khác?
Đặt vấn đề: có hai ống nghiệm đựng dung dịch HCl và NaOH nếu cho mảnh nhôm vào 2 ống nghiệm trên hãy dự đoán hiện tượng xảy ra.
Hs dự đoán: ở ống nghiệm đựng dd HCl có bột khí bay lên, mảnh nhôm tan dần, còn ở ống nghiệm đựng dd NaOH không có hiện tượng gì vì kim loại không phản ứng với dd kiềm.
Các em tiến hành thí nghiệm kiểm tra dự đoán của mình?
HS tiến hành thí nghiệm và nhận xét: ống nghiệm 1 có bột khí bay lên, mảnh nhôm tan dần, ống nghiệm 2 có hiện tượng sủi bột khí, nhôm tan dần.
Ở ống nghiệm 2 có hiện tượng trái với dự đoán ban đầu. Nhôm phản ứng được với dd NaOH là do Al có tính chất khác với kim loại nói chung (Chúng ta sẽ tìm hiểu ở lớp trên)
2.Nhôm có tính chất hoá học nào khác?
PTHH
2 Al + 2 H2O + 2 NaOH ? 2 NaAlO2 + 3 H2
Natri aluminat
2.Nhôm có tính chất hoá học nào khác?
Câu hỏi : Có nên dùng xô, chậu, nồi nhôm để đựng vôi, nước vôi tôi hoặc vữa xây dựng không? Hãy giải thích.
Trả lời:Không nên dùng xô, chậu, nồi nhôm để đựng vôi, nước vôi tôi hoặc vữa xây dựng. Vì vôi là chất kiềm, có thể tác dụng, làm đồ dùng bằng nhôm bị ăn mòn.
Nhôm có tính chất hoá học nào?.
Nhôm có t.chất chung của kim loại.
Nhôm có PỨ với dd kiềm.
2.Nhôm có tính chất hoá học nào khác?
III. Ứng dụng:
Qua tính chất vật lý và tính chất hoá học của nhôm, các em cho biết nhôm có ứng dụng gì?
Nhôm làm đồ dùng trong nhà, dây dẫn điện, vạt liệu xây dựng…..
III. Ứng dụng:
MỘT SỐ VẬT DỤNG – ĐỒ DÙNG LÀM TỪ NHÔM VÀ HỢP KIM NHÔM
Xoong nồi bằng nhôm
Ghế bố nhẹ với chất liệu từ nhôm
Máy ảnh làm từ hợp kim nhôm chống trày
Dây cáp điện bằng nhôm
Vỏ máy bằng hợp kim nhôm
Ô tô
Hãy điền vào bảng sau những tính chất tương ứng với những ứng dụng của nhôm
Nhẹ, bền
Có tính dẫn điện
Có tính dẻo,có tính dẫn nhiệt, có lớp oxit bảo vệ.
IV. Sản xất nhôm
1/ Nguyên liệu để sản xuất nhôm là gì?
Quặng boxit (Al2O3)
Quặng boxit đã được phát hiện nhiều nơi trên đất nước ta. Riêng vùng Cao Bằng, Lạng Sơn trữ lượng khoảng 30 triệu tấn. Ở Tây Nguyên tổng trữ lượng hàng tỉ tấn.
2/Ở nước ta quặng có ở đâu?
Tuy nhiên dự án này đã nhận nhiều ý kiến không ủng hộ của các nhà khoa học.
Sau vụ vỡ hồ chứa bùn ở Hungary ngày 5/10/2010 thì vấn đề boxit ở Tây Nguyên lại tiếp tục trở thành điểm nóng của dư luận.
Năm 2014 dự án Tân Rai sau hai năm thí điểm đã xuất khẩu 490 ngàn tấn, thu về 160 triệu đô la.
IV. Sản xất nhôm
Sinh thời đại tướng Võ Nguyên Giáp có thư gởi Bộ chính trị với ý kiến không nên khai thác các mỏ boxit ở Tây Nguyên vì ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững lâu dài của đất nước, khai thác sẽ gây hậu quả cực kỳ nghiêm trọng về môi trường, xã hội, an ninh quốc phòng.

Ngày 18/3/2009 Nhà báo Lê Phú Khải đã viết thư lên Tổng bí thư: Vấn đề boxit còn nguy hại gấp trăm ngàn lần cải cách ruộng đất, vì nó hủy diệt cả dân tộc Việt Nam ta. Mười năm nữa Sông Đồng Nai và những con sông khởi nguồn từ Tây Nguyên bị nhiễm bùn đỏ thì cả miền Trung, Đông Nam Bộ và TP HCM lấy gì mà uống. Vì sự tàn khốc đó mà Trung Quốc đã đóng cửa các mỏ boxit của họ trên toàn quốc năm 2008.
IV. Sản xất nhôm
11/12/2015
22
SẢN XUẤT NHÔM
Vấn đề môi trường – Lũ bùn đỏ ở Hungary
11/12/2015
23
SẢN XUẤT NHÔM
Vấn đề môi trường - Lũ bùn đỏ ở Hungary
Hỗn hợp Al2O3 và criolit rắn
Sơ đồ bể điện phân nhôm oxit nóng chảy

ống hút Al lỏng
Cực âm bằng than chì
Cực dương bằng than chì
Al nóng chảy
Hỗn hợp Al203 và criolit nóng chảy
Ph­ương trình:
điện phân nóng chảy
criolit
CỦNG CỐ
Câu 1: Cho dây nhôm vào dung dịch NaOH đặc, nóng dư, hiện tượng hoá học quan sát được ngay là
A. Không có hiện tượng gì xảy ra.
B. Sủi bọt khí mạnh.
C. Khí màu nâu xuất hiện.
D. Dung dịch chuyển sang màu hồng.
Câu 2: Để phân biệt dây nhôm, sắt và bạc có thể sử dụng cặp dung dịch nào sau đây?
A.HCl và NaOH B. HCl và Na2SO4
C.NaCl và CuCl2 D. CuCl2 và KNO3
Dặn dò
Hướng dẫn bài tập về nhà
Câu 1: Bằng phương pháp hóa học nhận biết 3 kim loại màu trắng Ag, Al, Mg (ghi phương trình phản ứng )
Câu 2: Viết các PTHH thực hiện các chuyển đổi HH sau:
Al2O3 Al Al2(SO4)3 AlCl3 Al(OH)3 Al2O3
Bài tập 3,5/58SGK
Bài tập sgk + sbt.
Chuẩn bị bài mới: Sắt.
+Tính chất vật lý, hóa học của sắt. Viết PTHH minh họa.