Bài 18. Nhớ rừng

Thế Lữ
nhớ rừng
Tiết 73 - 74
1
GV Phạm Liên
*Tác giả:
- Thế Lữ (1907-1989)
Tên thật là Nguyễn Thứ Lễ
Quê: Bắc Ninh
- Là nhà thơ tiêu biểu nhất trong phong trào thơ mới.
- Với hồn thơ dồi dào, lãng mạn,Thế Lữ góp phần quan trọng vào việc
đổi mới thơ ca và đem lại chiến thắng cho thơ mới.
-Tác phẩm chính:
Mấy vần thơ - Thơ ( 1935)
Vàng và Máu - Truyện ( 1934)
Bên đường Thiên lôi - Truyện (1936)
2
GV Phạm Liên
* Tác phẩm

- Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ được sáng tác năm 1934, trong thời kì thực dân Pháp đô hộ nước ta
3
GV Phạm Liên
Năm 1934, tác giả làm ở Toà soạn báo Ý muốn Đông Dương. Từ nhà đi đến chỗ làm phải đi ngang qua vườn bách thú. Một trưa hè, ngồi nghỉ ở vườn, tác giả nghe tiếng người làm vườn uể oải kéo lê bước chân trên đường sỏi, nghe ghê người lắm và nghĩ con hổ bị giam trong này thì buồn biết bao nhiêu liền đặt hai câu thơ :
Chú nó trong nắng hè uể oải
Cũng không buồn thương nhớ cảnh rừng xa.
Hôm sau, từ sáng đến trưa nhà thơ đã hoàn thành xong bài thơ.

4
GV Phạm Liên
NHỚ RỪNG

Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?



Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh núi rừng ghê gớm của ta ơi!!!
5
GV Phạm Liên
-Thể thơ: Thơ 8 chữ, thơ mới
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm+ Tự sự+ Miêu tả
* Bố cục:
- Đoạn 1- 4: Cảnh con hổ ở vườn bách thú
- Đoạn 2- 3:Cảnh con hổ trong chốn giang sơn hùng vĩ
- Đoạn 5: Niềm khát khao tự do mãnh liệt
6
GV Phạm Liên
Khổ 1:
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa
7
GV Phạm Liên
8
GV Phạm Liên
9
GV Phạm Liên
10
GV Phạm Liên
Khổ 4:
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
11
GV Phạm Liên
Khổ 2
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
12
GV Phạm Liên
Nhớ cảnh sơn lâm bóng cả cây già,
13
GV Phạm Liên
14
GV Phạm Liên
Ta bước chân lên dõng dạc, đường hoàng
15
GV Phạm Liên
16
GV Phạm Liên
Đoạn 3
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
17
GV Phạm Liên
Đêm vàng bờ suối

Ngày mưa
Bình minh

Chiều lênh láng
18
GV Phạm Liên
* Đặc sắc nghệ thuật :
- Cả bài thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn.
- Ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú, giàu sức biểu cảm
- Dùng nhiều phép tu từ : ẩn dụ, đối lập, nhân hoá, điệp ngữ, liệt kê, so sánh, nói quá, câu hỏi tu từ.
- Sử dụng hình tượng nghệ thuật có nhiều tầng ý nghĩa.

19
GV Phạm Liên
* Nội dung:

Mượn lời con hổ bị nhốt ở vườn bách thú để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thường, tù túng và niềm khao khát tự do mãnh liệt. Bài thơ đã khơi gợi lòng yêu nước thầm kín của ngươig dân mất nước thưở ấy.
20
GV Phạm Liên
1
2
3
4
5
6
M ấ y v ầ n t h ơ
M ộ n g
N h ớ t I ế c
T h ế l ữ
B I ể u c ả m
C o n h ổ
Nhân vật chính trong bài thơ Nhớ rừng?
Phương thức biểu đạt của bài thơ Nhớ rừng?
Tên tác giả bài thơ Nhớ rừng?
Tâm trạng của con hổ khi nhớ về quá khứ?
Trước thực tại tù túng con hổ làm thế nào để trở về quá khứ?
Bài thơ Nhớ rừng được trích trong tập thơ nào?
Đáp án
Thơ mới
Gọi là Thơ mới để phân biệt với thơ cũ - chỉ thơ Đường luật là chủ yếu - là ở số tiếng, số câu, vần, nhịp... trong bài rất tự do, phóng khoáng, không bị gò bó bởi niêm, luật mà chỉ theo dòng cảm xúc của người viết
21
GV Phạm Liên
Hướng
dẫn
học
ở
nhà
- Học thuộc lòng bài thơ
- Học thuộc ghi nhớ
- Phân tích t?ng do?n tho
- Soạn bài: Câu nghi vấn
22
GV Phạm Liên