Bài 18. Nhớ rừng

Chào mừng các thầy cô
đến dự giờ Ngữ văn.
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Ti?t 73+74:
Nhớ Rừng
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
1.Thơ Mới và phong trào “Thơ Mới”:

-Là thơ tự do, không hạn định về số câu, chữ, vần.
- “Thơ Mới”:Một phong trào sáng tác theo thể thơ tự do, nổi bật những năm 1932-1945

2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
2. Một vài nét về tác giả Thế Lữ:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
3.Tác phẩm:

- “Nhớ rừng” sáng tác 1937, là bài thơ góp phần đem lại chiến thắng cho Thơ mới.
- Là bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ: Mượn lời con hổ ở vườn bách thú để nói lên tâm sự u uất của 1 lớp người
 (Biểu cảm gián tiếp)

- Những điểm mới về hình thức của bài thơ:
+Thể thơ 8 chữ
+ Ngắt nhịp tự do
+ Vần không cố định
+Giọng thơ ào ạt phóng khoáng con hổ ở vườn bách thú để nói lên tâm sự u uất của một lớp người
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng

NHỚ RỪNG
Lời con hổ ở vườn bách thú.
Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ,
Dương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ , bi nhục nhằn tù hãm.
Đẻ làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,
Chịu Ngang bầy cùng bon gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.


2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngàyxưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chứa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng ta?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng

Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được tấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngà to lướn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
Hỡi cảnh rừng, ghê gớm của ta ơi!
(Thế Lữ, trong Thi nhân Việt Nam)
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
I.Tìm hiểu chung:
1.Thơ Mới và phong trào “Thơ Mới”:
2. Một vài nét về tác giả Thế Lữ:
3.Tác phẩm:
4. Đọc và tìm bố cục:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ,
Dương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ , bi nhục nhằn tù hãm.
Để làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,
Chịu Ngang bầy cùng bon gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
II. Tìm hiểu văn bản:
1. cảnh con hổ ở vườn bách thú:
Đoạn thơ nói lên điều gì? Cho biết hổ cảm nhận những nỗi khổ nào khi
bị nhốt trong cũi sắt ở vườn bách thú?Tại sao nó lại gặm “một khối căm
hờn”?Nghệ thuật diễn tả tâm trạng con hổ có gì đặc sắc ? Trong đó nỗi
khổ nào có sức biến thành “khối căm hờn”?Tại sao?
Thảo luận nhóm 4( 3 phút) đại diện nhóm trình bày
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
II. Tìm hiểu văn bản:
Gậm …khối căm hờn

- …nằm dài…
 Căm uất, chán chường
Giọng thơ linh hoạt, tiết tấu
phong phú.
Tâm trạng ngao ngán căm uất,
chỉ đành bất lực buông xuôi tuy
nhiên bên trong vẫn ngùn ngụt một
ngọn lửa hờn căm.
Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ,
Dương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ , bi nhục nhằn tù hãm.
Để làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,
Chịu Ngang bầy cùng bon gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt
Ta nằm dài trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn ngẩn ngơ,
Dương mắt bé diễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ , bi nhục nhằn tù hãm.
Để làm trò lạ mắt thứ đồ chơi,
Chịu Ngang bầy cùng bon gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngàyxưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chứa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

Cho biết, chúa sơn lâm nhớ những gì? Qua nỗi nhớ đó, cảnh sơn lâm và hình ảnh con hổ được miêu tả qua những chi tiết nào? Nhận xét về cách dùng từ, nhịp điệu ở đây?
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
- Sơn lâm bóng cả…
-Tiếng gió gào ngàn…
- Giọng nguồn hét núi…
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngàyxưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chứa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

II. Tìm hiểu văn bản:
1. cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Từ dùng đặc sắc
 núi rừng hiện lên hùng vĩ, thơ mộng, rộn rã, huyền bí
 bút pháp LM thiên về cái cao cả, phi thường.
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
- Sơn lâm bóng cả…
-Tiếng gió gào ngàn…
- Giọng nguồn hét núi…
?:Hình ảnh Chúa sơn lâm được khắc họa mang vẻ đẹp như thế nào?
II. Tìm hiểu văn bản:
1. cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngàyxưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chứa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

Chúa Sơn Lâm xuất hiện với vẻ đẹp oai
phong lẫm liệt và mềm mại, uyển chuyển,
dũng mãnh với những câu thơ sống động,
giàu chất tạo hình.
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày .
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chứa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

II. Tìm hiểu văn bản:
cảnh con hổ ở vườn
bách thú:
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày .
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già.
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca giữ dội,
Ta bước chân lên dõng dạc đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai cỏ sắc.
Trong hang tối mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên , không tuổi.

2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
b. Hình ảnh Hổ trong bộ
tranh tứ bình:
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản
1. cảnh con hổ ở vườn
bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
Đây có thể coi là đoạn tuyệt bút của bài thơ, như một bức tranh tứ bình với chủ đề: Chúa sơn lâm ngự trị giang sơn hùng vĩ của nó, hãy phân tích?
(Thảo luận nhóm 4 trong 3 phút- đại diện nhóm trình bày)
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
b. Hình ảnh Hổ trong bộ tranh tứ bình:
I. Tìm hi?u chung :
1.cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
II. Tìm hiểu văn bản:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
b. Hình ảnh Hổ trong bộ tranh tứ bình:
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản:
1.cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
 với dáng dấp đế vương
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
- Bình minh… với giấc ngủ êm ả, thanh bình
I. Tìm hi?u chung :
1.cảnh con hổ ở vườn bách
thú:

2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
Cảnh núi rừng hùng vĩ:
b. Hình ảnh Hổ trong bộ tranh tứ bình:

II. Tìm hiểu văn bản:
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
 với dáng dấp đế vương
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản:
1.cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
a. Cảnh núi rừng hùng vĩ:
 với dáng dấp đế vương
b. Hình ảnh Hổ trong bộ tranh tứ bình:
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
 hình ảnh gợi tả, giàu chất tạo hình.
Núi rừng mang vẻ đẹp hùng vĩ thơ mộng và con Hổ càng nổi bật với tư thế lẫm
liệt kiêu hùng của một vị chúa tể đầy uy lực.
Hiện tại thì giấc mộng huy hoàng đã chấm dứt chỉ còn lại
tiếng than u uất “Than ôi !…”
Trong đoạn thơ, một loạt điệp từ “Ta” với câu hỏi cảm thán có ý nghĩa gì ?
Điệp từ “ta” Khí phách ngang tàng, tư thế kiêu hùng, ý thức
được uy quyền của vị chúa tể SL; tạo nhạc điệu rắn rỏi, hùng tráng.
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh đời không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gờ thấp
Dăm vầng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả âm u.
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản
cảnh con hổ ở vườn
bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
Không chỉ uất ức vì bị giam cầm, không chỉ thương nhớ, nuối tiếc thời oanh liệt ở chốn rừng xanh mà còn chán ghét cảnh vườn Bách thú, điều gì làm hổ chán ghét như vậy?
3. Nỗi niềm của hổ trong
thực tại ở vườn bách thú:
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh đời không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gờ thấp kém
Dăm vầng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả âm u.
giọng giễu nhại + liệt kê + ngắt nhịp ngắn.
Cảnh vườn BT đơn điệu nhàm chán,
đáng ghét > 2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
I. Tìm hi?u chung :
II.Đọc và tìm bố cục:
III. Tìm hiểu văn bản
cảnh con hổ ở vườn
bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
Từ đó có thể hiểu niềm uất hận ngàn năm của hổ là gì ? Hình tượng con hổ thể hiện tâm sự nào của con người, của nhà thơ ?
3. Nỗi niềm của hổ trong
thực tại ở vườn bách thú:
* Tâm sự con hổ - Tâm sự con người
- Bất hoà với thực tại
- Khao khát tự do mãnh liệt
Tâm trạng chung của người dân VN mất nước khi đó.
Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được tấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
Hỡi cảnh rừng, ghê gớm của ta ơi!
(Thế Lữ, trong Thi nhân Việt Nam)
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản
1 cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
3. Nỗi niềm của hổ trong thực tại ở vườn bách thú:
4. Những nét đặc sắc về nghệ thuật
?: Bài thơ có những giá trị đặc sắc nào về nghệ thuật?
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
- Bài thơ tràn đầy cảm hứng lãng mạn
- Biểu tượng thích hợp và đẹp đẽ thể hiện chủ đề
- Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình
- Ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú
- Cách ngắt nhịp linh hoạt.
III. Tổng kết
I. Tìm hi?u chung :
II. Tìm hiểu văn bản
1. cảnh con hổ ở vườn bách thú:
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt
3. Nỗi niềm của hổ trong thực tại ở vườn bách thú:
4. Những nét đặc sắc về nghệ thuật
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng
* Ghi nhớ (SGKtr 10)
IV. Luyện tập
Câu 1 : Việc xây dựng hai cảnh tượng đối lập nhau trong "Nhớ rừng" để làm nổi bật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . của con hổ.
A. Hình ảnh B. Tình cảnh và tâm trạng C. Tư thế D. Nỗi nhớ
IV. Luy?n t?p:
Câu 2 : Nhận định nào đúng nhất về hình ảnh chúa sơn lâm hiện lên trong đoạn 2 và 3 của bài thơ?
A. Hùng dũng B. Oai phong,mềm mại C. Bạo ngược D. Uy nghiêm
Câu 2 : Nhận định đúng nhất về hình ảnh chúa sơn lâm hiện lên trong đoạn 2 và 3 của bài thơ: oai phong, m?m m?i
Câu 3 : Cảnh vườn bách thú hiện lên như thế nào dưới cái nhìn của con hổ?
A. Khoáng đạt B. Bao la C. Giả dối D. Bí hiểm
Câu 4 : Điền từ thích hợp vào chỗ trống: ". . . . ." là một cách nói hình ảnh, bắt nỗi căm hờn vốn vô hình phải hiện thành hình, có tác dụng cụ thể hóa nỗi niềm của con hổ.
Câu 4 : Điền từ thích hợp: "Khối căm hờn" là một cách nói hình ảnh, bắt nỗi căm hờn vốn vô hình phải hiện thành hình, có tác dụng cụ thể hóa nỗi niềm của con hổ.
Câu 5 : Từ nào thích hợp với phần giải nghĩa sau : "căm giận, uất ức dồn nén trong lòng"
A. Căm tức B. Tức giận C. Uất hận D. Ngao ngán
IV. Luy?n t?p:
Câu 5 : Từ thích hợp với phần giải nghĩa :Uất hận
Dặn dò
Chuẩn bị bài : Ông đồ (Vũ Đình Liên)
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng

Xin chân thành cảm ơn!
2/ 2009 - THCS Phúc Đồng