Bài 18. Nhớ rừng

NGƯỜI THỰC HIỆN: Nguyễn Thị Huyền
Ngữ
Văn
Lớp 8
Đoàn kết - Chăm ngoan - Học giỏi -
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN DIỄN CHÂU
TRƯỜNG THCS DIỄN XUÂN
KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH
THÂN MẾN!
Kiểm tra bài cũ
Đọc thuộc lòng khổ thơ đầu và khổ thơ cuối bài thơ “Ông đồ” của nhà thơ Vũ Đình Liên và cho biết nội dung chính của bài thơ?
Trả lời:
Bài thơ đã thể hiện tình cảnh đáng thương của “ông đồ”, qua đó toát lên niềm cảm thương chân thành trước một lớp người đang tàn tạ và nỗi tiếc nhớ cảnh cũ, người xưa của nhà thơ.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
Hướng dẫn đọc:
Đoạn 1+ 4 giọng buồn bực bội, u uất; có những từ kéo dài, hoặc dằn giọng, một vài từ mỉa mai, khinh bỉ…
Đoạn 2 + 3 + 5 giọng hào hứng, thiết tha,, trầm bổng, mạnh mẽ, hùng tráng nhưng nuối tiếc, kết thúc bằng câu than thở đầy nuối tiếc.
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.

Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.

Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!!!
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.

Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.

Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.

Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi!!!
NHỚ RỪNG
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
*Tác giả -Tác phẩm

Hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Thế Lữ và bài thơ Nhớ rừng?
- Nguyễn Thứ Lễ (1907-1989) - Bắc Ninh.
Nhà thơ tiêu biểu của Thơ mới
- Bài thơ “Nhớ rừng” trong tập thơ đầu tay “Mấy vần thơ” (1935)
Tác giả mượn lời con Hổ để diễn tả tâm trạng tâm của mình
* Phương thức biểu đạt: Biểu cảm gián tiếp
*. Tìm hiểu chú thích:
Sắp xếp các từ ở cột A cho phù hợp với cách giải nghĩa ở cột B
A
B
Ngạo mạn
Oai linh
Sa cơ
Oanh liệt
Uất hận
Căm giận, uất ức dồn nén trong lòng
Kiêu ngạo, coi thường người khác
Sức mạnh linh thiêng
Lâm vào cảnh không may phải thất bại
Lừng lẫy, vang dội
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
* Tác giả -Tác phẩm
* Thể thơ và bố cục:
So với một số bài thơ đã học về thể thơ có gì khác?
+ Thể thơ : Thơ 8 chữ, tự do.
+ Bố cục : 3 phần
- Khổ 1 + 4: Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú.
- Khổ 2 + 3: Nhớ tiếc quá khứ oai hùng nơi rừng thẳm.
- Khổ cuối : Nỗi khao khát “Giấc mộng ngàn”
* Tìm hiểu chú thích
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
Chịu ngang bầy cùng bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
Hoàn cảnh của Hổ lúc này?
- Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong
cũi sắt vườn bách thú
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,

Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua
* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.
Em có nhận xét gì về việc sử dụng các thanh bằng, trắc trong 2 câu thơ?
Câu 1- 5 thanh trắc
Câu 2 – 7 thanh bằng
 Dồn nén, uất ức
Buông xuôi,
mất hết sinh khí
Gậm, khối căm hờn
Nằm dài
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,

Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,

Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,

Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.

Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,

Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,

Chịu ngang bầy với bọn gấu dở hơi,

Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.
Hổ thấy những nỗi khổ nào khi ở trong cũi sắt?
+ Mất tự do
+ Biến thành trò chơi
+ Ở chung với bọn gấu,
cặp báo thấp hèn
Không may, sa cơ
Bị hạ nhục
Bất bình
* Nỗi khổ
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Gậm một khối căm hờn trong cũi sắt,
Ta nằm dài, trông ngày tháng dần qua,
Khinh lũ người kia ngạo mạn, ngẩn ngơ,
Giương mắt bé giễu oai linh rừng thẳm.
Nay sa cơ, bị nhục nhằn tù hãm,
Để làm trò lạ mắt, thứ đồ chơi,
Chịu ngang bầy với bọn gấu dở hơi,
Với cặp báo chuồng bên vô tư lự.
* Hoàn cảnh: bị cầm tù trong cũi sắt.
Tìm và cho biết tác dụng của các từ xưng hô trong khổ thơ?
* Đại từ xưng hô “Ta” – “lũ người” “bọn”
Hổ là vị chúa tể “Ta”. Trong mắt vị chúa
tể ấy thì mọi vật xung quanh đều quá
bé nhỏ, tầm thường
* Nỗi khổ
-Các động từ: Gậm, nằm dài, ..
-Các hình ảnh : Khối căm hờn, cũi sắt
Thể hiện rõ nét nỗi căm uất, tâm trạng ngao ngán của vị chúa tể rừng xanh, không có cách gì thoát ra được, đành buông xuôi, bất lực,
-Đại từ xưng hô : Ta …
Giọng điệu
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
 Phép liệt kê.
Cảnh vườn bách thú hiện
lên qua những hình ảnh nào?
Dải nước đen - giả suối
Mô gò - thấp kém.
Dăm vừng lá ... không bí hiểm
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng cây trồng.
Cảnh tượng ấy mang tính
chất gì?
 Cảnh giả tạo, nhân tạo, nhỏ bé, vô hồn
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
 Cảnh giả tạo, nhân tạo nhỏ bé, vô hồn
Nhận xét của em về
nhịp thơ, giọng thơ?
-Cách ngắt nhịp ngắn, dồn dập, kéo dài.
-Giọng giễu nhại.
I. ĐỌC VÀ TÌM HIỂU CHUNG
1. Đọc
2. Tìm hiểu chung
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN
Tâm trạng của con hổ trong cũi sắt vườn bách thú
Nay ta ôm niềm uất hận ngàn thâu,
Ghét những cảnh không đời nào thay đổi,
Những cảnh sửa sang, tầm thường, giả dối:
Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chước vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.
-Phép liệt kê.
-Cách ngắt nhịp ngắn, dồn dập, kéo dài.
-Giọng giễu nhại.
=>Thái độ chán chường, khinh ghét cao độ đối với cảnh vườn bách thú của con hổ.
=> Nỗi căm hận cuộc sống thực tại mất tự do.
=> Niềm khao khát tự do.
Tâm trạng này của con hổ giống với tâm trạng nào của người dân Việt Nam mất nước thời bấy giờ?
Vậy hai khổ thơ (1 và 4) cho em thấy điều gì?
Những nghệ thuật đó muốn thể hiện thái độ gì, phản ứng nào của Hổ?
Khổ 1 và 4:
Thể hiện rõ nét nỗi căm uất, tâm trạng ngao ngán, buông xuôi bất lực,
chán chường, khinh ghét cao độ đối với cảnh vườn bách thú của con hổ.
Nỗi căm hận cuộc sống thực tại mất tự do.=> Niềm khao khát tự do.
. *Nh÷ng thµnh c«ng về nghệ thuật cña hai khæ th¬ 1 vµ 4:
-Từ ngữ mang tính biểu cảm cao.
- Hình ảnh thơ có ý nghĩa biểu tượng thích hợp.
=> Tạo thuận lợi trong việc nói lên tâm sự, cảm hứng lãng mạn của nhà thơ.
* Bài tập nhanh
Dặn dò
- Học thuộc lòng, nắm chắc nội dung và nghệ thuật 2 khổ thơ vừa học của bài thơ. Soạn kĩ tiết 74
Tiết 73-74
CÁM ƠN CÁC THẦY CÔ VÁC EM, XIN CHÀO TẠM BIỆT!