Bài 18. Nhớ rừng

Nhiệt liệt chào mừng quí thầy cô về dự tiết học ngày hôm nay!
Giáo viên: Nguyễn Thị Hạnh -Trường THCS Nguyễn Chuyên Mỹ.
Tiết 74 - Bài 18: Nhớ rừng.
Kiểm tra bài cũ.
Khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời đúng.
1. Bài thơ " Nhớ rừng" được sáng tác trong hoàn cảnh nào?
A. Trước cách mạng tháng Tám 1945.
B. Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
C. Trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ.
D. Trước năm 1930.
2. Bài thơ " Nhớ rừng" được viết theo thể thơ nào?
A. Tự do. C. Thất ngôn tứ tuyệt.
B. Tám chữ. D. Lục bát.
3. Bố cục của bài thơ " Nhớ rừng" được chia ra mấy phần?
A. Hai. B. Ba. C. Bốn. D. Năm.
4. Có ý kiến cho rằng: Nhớ rừng là một bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và là tác phẩm góp phần mở đầu cho sự thắng lợi của Thơ mới. Đúng hay sai?
A. Đúng. B. Sai.
5. Nhận định nào nói đúng nhất tâm trạng của con hổ ở trong vườn bách thú?
A. Tâm trạng buồn đau, u uất, chán ghét sâu sắc thực tại tù túng.
B. Căm ghét cuộc sống tầm thường giả dối.
C. Khao khát một cuộc sống tự do, chân thật.
D. Cả ba ý kiến trên.


A
B
B
A
D
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
=> Cảnh đại ngàn hùng vĩ, hoang vu, bí hiểm, kì vĩ và oai linh.
gào
hét
thét
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Từ ngữ gợi tả hình dáng, tính cách của hổ độc đáo, đặc sắc: bước chân lên, dõng dạc, đường hòang, lượn tấm thân, vờn bóng âm thầm, mắt thần, đã quắc...
Hai câu thơ tả sự xuất hiện của hổ rất sống động, giàu chất tạo hình.
Nhịp thơ dài ngắn thay đổi linh hoạt như bước chân của hổ.
-> Diễn tả chính xác vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh và mềm mại, uyển chuyển của chúa sơn lâm. Khẳng định uy thế ung dung, oai phong lẫm liệt trong tư thế làm chủ, ngự trị thiên nhiên của hổ.
Ta biết ta chúa tể cả muôn loài.
-> Vẻ đẹp uy nghi, dũng mãnh và mềm mại, uyển chuyển của chúa sơn lâm với uy thế ung dung, oai phong lẫm liệt trong tư thế làm chủ, ngự trị thiên nhiên của hổ.
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan ?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi ! Thời oanh liệt nay còn đâu?
Nhịp thơ gấp gáp, dồn dập, thôi thúc -> diễn tả nỗi nuối tiếc quá khứ của hổ diễn ra liên tiếp triền miên, da diết.
- Những hình ảnh thơ độc đáo đặc sắc giàu tính tạo hình: đêm vàng, ánh trăng tan, bình minh cây xanh nắng gội, lênh láng máu sau rừng, mảnh mặt trời gay gắt...-> tác giả khắc họa nỗi nhớ của hổ về quá khứ rất phong phú, độc đáo, dàn trải ở mọi thời điểm (đêm trăng, ngày mưa, buổi bình minh, buổi hòang hôn)
- Điệp câu hỏi tu từ: bộc lộ trực tiếp cảm xúc nuối tiếc của hổ.
- Điệp từ "đâu" đứng ở đầu mỗi câu thơ diễn tả nỗi nhớ tiếc khôn nguôi của hổ về những cảnh vật mà nó không bao giờ còn thấy nữa.
- Đại từ "ta" thể hiện khí phách ngang tàng làm chủ muôn loài của hổ.
- Câu thơ kết thúc khổ thơ là câu cảm thán kết hợp với câu hỏi tu từ-> nhấn mạnh và bộc lộ trực tiếp nỗi nuối tiếc về cuộc sống xưa của hổ.
=> Nỗi nhớ triền miên, da diết, mãnh liệt trong nhiều khỏanh khắc của hổ về một cuộc sống tự do thơ mộng, vui tươi, về một thời oanh liệt chúa tể muôn loài.
Thảo luận nhóm
* Thời gian: 2 phút
* Hình thức: thảo luận nhóm theo bàn
* Câu hỏi: Có ý kiến cho rằng 8 câu thơ:
" Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
.............................................................
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt".
là 4 bức tranh thiên nhiên đẹp lộng lẫy. Vậy nếu em là họa sĩ thì em sẽ vẽ những bức tranh đó như thế nào?
Nhóm 1: Nêu ý tưởng để vẽ bức tranh 1 ( hình ảnh hổ trong đêm trăng)
Nhóm 2: Nêu ý tưởng để vẽ bức tranh 2 ( hình ảnh hổ trong những ngày mưa)
Nhóm 3: Nêu ý tưởng để vẽ bức tranh 3 ( hình ảnh hổ trong buổi bình minh)
Nhóm 4: Nêu ý tưởng để vẽ bức tranh 4 ( hình ảnh hổ trong buổi hoàng hôn)









Cảnh thiên nhiên đẹp rực rỡ huy hoàng, hùng vĩ nhưng bí hiểm và hoang vu.
- Chúa sơn lâm có một cuộc sống tự do, thơ mộng, làm chủ thiên nhiên.
Hỡi oai linh cảnh nước non hùng vĩ !
Là nơi giống hầm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ !
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh rừng ghê gớm của ta ơi !
- Hình ảnh thơ độc đáo đặc sắc giàu tính tạo hình: oai linh, hùng vĩ, thênh thang...
- Điệp từ: nơi, đại từ "ta"
Câu thơ mở đoạn và kết đoạn là những câu thơ cảm thán.
=> Khát vọng được sống chân thật với cuộc sống tự do của chính mình.
= Bộc lộ trực tiếp nỗi nuối tiếc của hổ về cuộc sống tự do, chân thực, về một không gian oai linh hùng vĩ, rộng lớn.

Thảo luận nhóm:
- Thời gian: 3 phút.
Hình thức: thảo luận theo nhóm trong bàn.
Câu hỏi:
Nhóm 1: Nếu " Nhớ rừng" là một trong những bài thơ tiêu biểu của thơ lãng mạn thì từ đó giúp em hiểu được những điểm mới nào trong thơ lãng mạn Việt Nam?
Nhóm 2: Nhà phê bình văn học Hoài Thanh có nhận xét về bài thơ " Nhớ rừng": Ta tưởng chừng thấy những chữ bị xô đẩy, bị dằn vặt bởi một sức mạnh phi thường". Vậy em hiểu sức mạnh phi thường đó là gì?
Nhóm 3: Có ý kiến cho rằng: Trong bài thơ " Nhớ rừng" Thế Lữ mượn lời con hổ ở vườn bách thú để diễn tả sâu sắc nỗi chán ghét thực tại tầm thường tù túng, niềm khao khát tự do mãnh liệt và khơi gợi lòng yêu nước thầm kín của người dân mất nước thuở đó bằng những vần thơ tràn đầy cảm xúc lãng mạn. Vậy em có đồng ý với ý kiến đó không? Vì sao?
Bài tập củng cố

1. ý nào nói đúng nhất tâm tư của tác giả gửi gắm trong bài thơ" Nhớ rừng"
A. Niềm khao khát tự do mãnh liệt
B. Niềm căm phẫn trước cuộc sống tầm thường, giả dối.
C. Lòng yêu nước kín đáo, sâu sắc.
D. Cả ba ý trên.
2. Biện pháp nghệ thuật nào không được sử dụng trong bài thơ" Nhớ rừng"?
A. Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình.
B. Ngôn ngữ và nhạc điệu phong phú.
C. Bút pháp miêu tả lãng mạn.
D. Biện pháp tu từ hoán dụ.
3. Nhận xét nào nói đúng nhất những cảnh tượng được miêu tả đặc sắc trong bài thơ " Nhớ rừng"?
A. Cảnh núi rừng hùng vĩ khóang đạt và bí hiểm.
B. Cảnh vườn bách thú tù túng, tầm thường giả dối.
C. Cảnh sơn lâm âm u tĩnh mịch.
D. Gồm A và B.
4. Nhận định nào nói đúng nhất về hình ảnh chúa sơn lâm hiện lên trong khổ thơ 2 và 3 của
bài thơ" Nhớ rừng"?
A. Có tư thế hùng dũng, kiêu ngạo của một kẻ ỷ vào sức mạnh.
B. Có tư thế oai phong mềm mại, uyển chuyển của một vị chúa tể.
C. Có tư thế ngạo ngược của kẻ hung hăng khát máu.
D. Có tư thế uy nghiêm của một kẻ thi hành công lí chốn đại ngàn.

D
D
D
B
Luyện tập
Nêu cảm nhận của em về 2 câu thơ mà em cho là hay nhất , ấn tượng nhất trong bài thơ " Nhớ rừng"?
Hướng dẫn về nhà.
- Học thuộc lòng diễn cảm bài thơ.
- Học thuộc ghi nhớ.
- Chuẩn bị bài " Ông đồ"
+ Đọc bài thơ.
+ Tìm hiểu chú thích.
+ Trả lời các câu hỏi đọc hiểu văn bản.