Bài 18. Nhớ rừng

Chào mừng quý thầy cô
Về dự giờ Ngữ văn
lớp 8a1
Năm học: 2013 - 2014
Giáo viên dạy: Nguy?n Th? Tình Thuong
KIỂM TRA MIỆNG
* Đọc đoạn thơ sau và trả lời câu hỏi:
“... Hoa chăm, cỏ xén, lối phẳng cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Cũng học đòi bắt chứa vẻ hoang vu
Của chốn ngàn năm cao cả, âm u.”
Câu hỏi 1: Cảnh vườn bách thú hiện ra dưới cái nhìn của hổ- chúa sơn lâm như thế nào? Từ đó em hiểu gì về tâm trạng của con hổ ở vườn bách thú? (6đ)
Câu hỏi 2: Trong tâm trạng đó con hổ đã quay về với cảnh sơn lâm hùng vĩ - vương quốc của mình bằng cách nào? ( 2đ)
Kiểm tra sự chuẩn bị của HS (2đ)
ĐÁP ÁN- BIỂU ĐIỂM
Câu hỏi 1: ( 6đ)
- Cảnh vườn bách thú: Tầm thường, giả dối.
 Chán ghét thực tại tù túng, tầm thường, giả dối. Khao khát được sống tự do.
Câu hỏi 2: ( 2đ)
- Nhớ tiếc không nguôi “ thời oanh liệt” của mình.
Kiểm tra sự chuẩn bị của HS ( 2đ)
Hoa chăm, cỏ xén, lối thẳng, cây trồng;
Dải nước đen giả suối, chẳng thông dòng
Len dưới nách những mô gò thấp kém;
Dăm vừng lá hiền lành, không bí hiểm,
Nh? r?ng
TUẦN 20
TIẾT 74
Th? L?
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nổi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 2:
*Đoạn 2
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nổi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 2:
Cảnh sơn lâm được gợi tả
qua những chi tiết nào? Em có nhận xét gì về cảnh núi rừng hiện lên trong nỗi nhớ của con hổ?
Cảnh núi rừng hùng vĩ với “bóng cả cây già” đầy vẻ thâm nghiêm.
Hùng tráng với âm thanh dữ dội “tiếng gió gào ngàn”,“giọng nguồn hét núi”
Sự hoang dã của chốn thảo hoa không tên không tuổi.
(?) Nhận xét từ ngữ được
sử dụng trong đoạn thơ?
Tác dụng nghệ thuật của
nó?
Nghệ thuật: điệp từ “với”,
động từ mạnh, từ ngữ chọn lọc, gợi tả .
Cảnh hoang sơ, hùng vĩ,
bí hiểm.
*Đoạn 2
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
(?) Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ trong những câu thơ trên?
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nổi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 2:
Câu thơ sống động, giàu
chất tạo hình.
(?) Trên cảnh đại ngàn ấy, hình ảnh vị chúa tể của muôn loài hiện lên như thế nào ?
*Đoạn 2
Ta sống mãi trong tình thương nỗi nhớ
Thuở tung hoành hống hách những ngày xưa.
Nhớ cảnh sơn lâm, bóng cả, cây già,
Với tiếng gió gào ngàn, với giọng nguồn hét núi,
Với khi thét khúc trường ca dữ dội,
Ta bước chân lên, dõng dạc, đường hoàng,
Lượn tấm thân như sóng cuộn nhịp nhàng,
Vờn bóng âm thầm, lá gai, cỏ sắc.
Trong hang tối, mắt thần khi đã quắc,
Là khiến cho mọi vật đều im hơi.
Ta biết ta chúa tể của muôn loài,
Giữa chốn thảo hoa không tên, không tuổi.
Oai phong
Mềm mại
Đầy sức mạnh
chế ngự
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nổi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 2:
Câu thơ sống động, giàu
chất tạo hình.
-> Chân dung đẹp đẽ, oai hùng của vị chúa tể sơn lâm.
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 3:
* Đoạn 3
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
(?) Em hãy xác định những bức tranh
(?) Đoạn thơ là một bức tranh tứ bình em hãy chỉ ra bộ tranh tứ bình? Trình bày cảm nhận của em về bộ tranh tứ bình đó ? Giữa thiên nhiên ấy, vị chúa tể muôn loài đã sống một cuộc sống như thế nào?
Gợi ý:
- Cảnh rừng ở đây là cảnh của thời điểm nào?
- Cảnh sắc trong mỗi thời điểm có gì nổi bật ?
- Từ đó, thiên nhiên hiện lên như thế nào ?
Đêm vàng bờ suối

Ngày mưa
Bình minh

Chiều lênh láng
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đững uống ánh trăng tan?
-> Cảnh đẹp diễm lệ con hổ say mồi đứng uống ánh trăng đầy lãng mạn
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới

-> Hình ảnh con hổ mang dáng dấp của một bậc Đế vương
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội
Tiếng chim ca giấc ngủ ta từng bừng?
-> Cảnh chan hòa ánh sáng rộn rã tiếng chim ca hát cho giấc ngủ của chúa Sơn Lâm
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
-> Cảnh thật dữ dội, con hổ đang chờ đợi mặt trời chết chiếm riêng phần bí mật trong vũ trụ
- Đêm vàng, trăng tan bên bờ suối vắng
- Ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
- Bình minh cây xanh nắng gội
- Chiều lênh láng.
Thiên nhiên rực rỡ, huy hoàng, sống động, hùng vĩ,
bí ẩn.
* Cuộc sống của vị chúa sơn lâm
- Ta say mồi...
- Ta lặng ngắm...
- giấc ngủ ta tưng bừng...
- Ta đợi chết... ta chiếm lấy...
Ở cảnh nào, núi rừng cũng mang vẻ vừa hùng vĩ,
vừa thơ mộng và con hổ cũng hiện lên với tư thế lẫm liệt kiêu hùng, đúng là một chúa sơn lâm đầy uy lực.
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 3:
Một bộ tranh tứ bình đẹp lộng lẫy, hùng vĩ tráng lệ, con hổ với tư thế lẫm liệt, uy nghi, kiêu hùng của vị chúa sơn lâm đầy uy lực.
(?) Cảnh nhân tạo
ở vườn bách thú
không thể sánh
bằng chốn thâm
sơn, bí hiểm của
thiên nhiên, và theo
em chúng ta cần
làm gì để giữ mãi
những hình ảnh
hùng vĩ, tráng lệ
và bí hiểm ấy?
(?) Nhận xét nét nghệ thuật nổi bật trong đoạn thơ ?
Tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy?
* Đoạn 3
Nào đâu những đêm vàng bên bờ suối
Ta say mồi đứng uống ánh trăng tan?
Đâu những ngày mưa chuyển bốn phương ngàn
Ta lặng ngắm giang sơn ta đổi mới?
Đâu những bình minh cây xanh nắng gội,
Tiếng chim ca giấc ngủ ta tưng bừng?
Đâu những chiều lênh láng máu sau rừng
Ta đợi chết mảnh mặt trời gay gắt,
Để ta chiếm lấy riêng phần bí mật?
- Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
2. Nỗi nhớ thời oanh liệt:
* Đoạn 3:
Hình ảnh thơ tráng lệ, câu hỏi tu từ, điệp ngữ “nào đâu, đâu”.
-> Nỗi nhớ tiếc da diết, đau đớn của con hổ về thời vàng son của nó. Và giấc mơ huy hoàng đã khép lại trong tiếng than u uất.
Thảo luận : 5’
(?) Theo em, tâm sự của con hổ có gì gần gũi với tâm
sự của những người dân Việt Nam đương thời?
Tâm sự của con hổ là tâm trạng của người dân Việt
Nam mất nước đang sống trong cảnh nộ lệ và tiếc khôn
nguôi thời oanh liệt với những chiến công chống giặc
ngoại xâm vẻ vang trong lịch sử dân tộc. Thể hiện nỗi
bất hòa sâu sắc đối với thực tại và niềm khát khao tự do
mãnh liệt
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
3. Niềm khao khát tự do mãnh liệt:
* Đoạn 5:
* Đoạn 5:
Hỡi oai linh, cảnh nước non hùng vĩ!
Là nơi giống hùm thiêng ta ngự trị,
Nơi thênh thang ta vùng vẫy ngày xưa,
Nơi ta không còn được thấy bao giờ!
Có biết chăng trong những ngày ngao ngán,
Ta đương theo giấc mộng ngàn to lớn
Để hồn ta phảng phất được gần ngươi,
- Hỡi cảnh núi rừng ghê gớm của ta ơi!
(?) Giấc mộng ngàn của con hổ hướng về một không
gian như thế nào?
Oai linh, hùng vĩ, thênh thang. Nhưng đó là không
gian trong mộng .
(?) Câu thơ cảm thán mở đầu có ý nghĩa gì ?
Từ đó giấc mộng ngàn của con hổ là giấc mộng như
thế nào?
- Bộc lộ trực tiếp nỗi tiếc nhớ cuộc sống tự do.
-> Giấc mộng ngàn của con hổ thật mãnh liệt, to lớn,
nhưng đau xót, bất lực. Hổ khao khát cuộc sống chân
thực của chính mình, trong xứ sở của chính mình.
NHỚ RỪNG
Tiết 74
I. Đọc- Tìm hiểu chung

THẾ LỮ
II. Phân tích văn bản
3. Niềm khao khát tự do mãnh liệt:
* Đoạn 5:
- Câu cảm thán liên tiếp, lời gọi thiết tha -> Khát vọng tự do mãnh liệt nhưng bất lực.
NHỚ RỪNG
Tiết 74

THẾ LỮ
III. Tổng kết:
1. Ý nghĩa:
(?) Qua việc phân tích nội dung , em hãy rút ra ý nghĩa của bài thơ Nhớ rừng?
- Mượn lời con hổ trong vườn bách thú tác giả kín đáo bộc lộ tình cảm yêu nước, khát khao thoát khỏi kiếp đời nô lệ.
(?) Em hãy tổng kết những nét nghệ thuật đặc sắc của bài thơ?
- Bút pháp lãng mạn,
- Biểu tượng đẹp đẽ
- Hình ảnh thơ giàu chất tạo hình.
- Ngôn ngữ, nhạc điệu phong phú, giàu sức biểu cảm
III. T?ng k?t:
2. Ngh? thu?t:
Ghi nh?: SGK/Tr 7
2
6
1
5
4
3
Y Ê U N Ư Ớ C
T Ự D O
T H Ơ M Ớ I
C O N H Ổ
T H Ế L Ữ
Tác giả của bài thơ Nhớ rừng ?
Nỗi nhớ về thời vàng son của hổ như thế nào?
Nhân vật chính trong bài thơ nhớ rừng?
Điền từ vào chỗ trống: Nhớ rừng là bài thơ tiêu biểu nhất của Thế Lữ và phong trào……. chặng đầu ( 1932- 1935) ?
Niềm khao khát mãnh liệt của con hổ là gì?
Bài thơ đã khơi dậy tình cảm gì ở những người dân Việt Nam đương thời
D A D I Ế T

7
7
Tâm trạng của con hổ trước nỗi nhớ tiếc về giấc mộng ngàn của mình như thế nào?
B Ấ T L Ự C
Qua hình ảnh con hổ nhớ tiếc về thời vàng son của mình, Thế Lữ muốn nói đến điều gì?
Nỗi bất hoà sâu sắc đối với thực tại xã hội tù túng, giả dối ngột ngạt đương thời. Nhớ rừng là tâm sự chung của những người dân Việt Nam trong cảnh mất nước lúc bấy giờ, vì đã thể hiện được nỗi đau khổ vì thân phận no lệ, sống “nhục nhằn, tù hãm” trong “cũi sắt”, khơi dậy niềm khát khao tự do cùng nỗi nhớ tiếc “thời oanh liệt” đầy tự hào trong lịch sử dân tộc.

Hướng dẫn học tập
* Đối với tiết học này:
- Học thuộc và tập đọc diễn cảm bài thơ, ghi nhớ SGK/tr 7
- Phân tích cảnh rừng núi đại ngàn và hình ảnh con hổ trong giang sơn của nó.
Niềm khao khát tự do mãnh liệt của hổ.
* Đối với tiết học sau:
- Chuẩn bị:“ Quê hương”:
+ Đọc diễn cảm bài thơ, tìm hiểu về tác giả, hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
+ Trả lời câu hỏi Đọc- hiểu văn bản SGK/Tr 18.
+ Sưu tầm và đọc cho cả lớp cùng nghe một số câu thơ, đoạn thơ về tình cảm quê hương mà em thích.
Kính chúc quý thầy cô giáo mạnh khỏe
Các em chăm ngoan học giỏi.