Bài 18. Luyện tập phân tích và tổng hợp

LUYỆN TẬP PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
LUYỆN TẬP PHÉP PHÂN TÍCH VÀ TỔNG HỢP
Bài tập 1 Đọc đoạn văn sau và cho biết tác giả vận
dụng phép lập luận nào?
Bài tập 2: Phân tích bản chất của việc học đối phó
1/Đọc đoạn văn sau và cho biết tác giả vận dụng phép lập luận nào?
a/ Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác,hay cả bài [….] không thể tóm tắt được,mà phải đọc lại.Cái thú vị của bài “Thu điếu “ ở các điệu xanh : xanh ao,xanh bờ, xanh sông,xanh tre, xanh trời,xanh bèo,có một màu vàng đâm ngang của chiếc lá thu rơi;ở những cử động : chiếc thuyền con lâu mới nhích, sóng gợn tí, lá đưa vèo,tầng mây lơ lửng, ngõ trúc quanh co ,chiếc cần buông ,con cá động ; ở các vần thơ : không phải chỉ giỏi về tử vận hiểm hóc mà chính hay vì kết hợp với từ ,với nghĩa chữ đến một cách thoải mái đúng chỗ ,do một nhà nghện sĩ cao tay. Cả bài thơ không non ép một chữ nào, nhất là hai câu 3,4:
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Đối với : Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo.
Thật tài tình ; nhà thơ đã tìm đượccái tốc độ bay của lá:vèo, để tương xứng với mức đô gợn của sóng : tí.
( Toàn tập Xuân Diệu)

Thu điếu
Ao thu lạnh lẽo nước trong veo,
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo.
Sóng biếc theo làn hơi gợn tí,
Lá vàng trước gió khẽ d8ưa vèo.
Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt,
Ngõ trúc quanh co khách vắng teo.
Tựa gối ôm cần lâu chẳng được,
Cá đâu đóp động dưới chân bèo.
Nguyễn Khuyến
- Luận điểm : "Thơ hay là hay cả hồn lẫn xác, hay cả bài"
- Trình tự phân tích :
+ Thứ nhất : Cái hay thể hiện ở các điệu xanh : xanh ao, xanh bờ, xanh sóng, xanh tre, xanh trời, xanh bèo (phối hợp các màu xanh khác nhau).
+ Thứ hai : Cái hay thể hiện ở những cử động: Thuyền nhích, sóng gợi ti lá đưa vèo, tầng mây lơ lửng, con cá động (phối hợp các cử động nhỏ).
+ Thứ ba : Cái hay thể hiện ở các vần thơ: Từ vận hiểm hóc, kết hợp với từ, với nghĩa chữ, tự nhiên không non ép.
b/ Mấu chốt của sự thành đạt là ở đâu? Có người nói thành đạt là do gặp thời , có người lại cho là do hoàn cảnh bức bách ,có người cho là do có điều kiện học tập, có người cho là có tài năng trời cho. Các ý kiến đó mỗi ý chỉ nói tới một nguyên nhân, mà lại lài nguyên nhân khách quan , họ quên mất nguyên nhân chủ quan của con người .
Thật vậy. Gặp thời tức là gặp may, có cơ hội, nhưng nếu chủ quan không chuẩn bị thì cơ hội cũng sẽ qua đi.Hoàn cảnh ấy có người bi quan thất vọng, chán nản, thối chí; có người gồng mình vượt qua. Điều kiện học tập cũng vậy, có người được cha mẹ tạo cho một điều kiện thuận lợi, nhưng mải chơi, ăn diện, kết quả học tập rất bình thường. Nói tới tài năng thì ai cũng có chút tài nhưng đó là một khả năng tiềm tàng , nếu không tìm cách phát huy thì nó cũng bị thui chột. Rút cuộc mấu chốt của sự thành đạt là ở bản thân chủ quan mỗi người,ở tinh thần kiên trì phấn đấu ,học tập không mệt mỏi ,lại phải trau dồi đạo dức cho tốt đẹp.Không nên quên rằng ,thành đạt tức là làm được một cái gì có ích cho mọi người, cho xã hội, được xã hội thừa nhận.
( Nguyên Hương- trò chuyện với bạn trẻ)
- Luận điểm : "Mấu chốt của thành đạt là ở đâu".
- Trình tự phân tích :
+ Thứ nhất : Do nguyên nhân khách quan (đây là điều kiện cần) : Gặp thời, điều kiện học tập thuận lợi, tài năm trời phú...
+ Thứ hai : Do nguyên nhân chủ quan (đây là điều kiện đủ) : Tinh thần kiên trì học tập không mệt mỏi, không ngừng trau đồi phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
Bài tập 2 Phân tích bản chất của lối học đối phó,tác hại
I/Nêu vấn đề(nêu giả thiết)
II/Giải quyết vấn đề:
1.Giải thích bản chất của lối học đối phó
-học không lấy việc học làm mục đích
-Thiếu chủ động,đối phó với thầy cô,thi cử.
Kết quả:
-Thiếu hứng thú chán học
-không đi sâu vào thực chất kiến thức.
-Kiến thức rỗng
2.Tác hại
-Đối với bản thân
-Đối với gia đình
-Đối với xã hội

1) Thế nào là học qua loa đối phó ?
* Biểu hiện học không có đầu có đuôi, không đến nơi, cái gì cũng biết một tí nhưng không có kiến thức cơ bản, hệ thống sâu sắc.
- Học cốt để khoe mã là đã có bằng nọ bằng kia nhưng thực ra đầu óc trống rỗng; chỉ quen nghe lỏm, học mót, nói dựa ăn theo người khác. Không dám bày tỏ chính kiến của mình về các vấn đề có liên quan đến học thuật.
Học đối phó :
- Học chỉ cốt để thầy cô không quở trách, cha mẹ không rầy la; chỉ lo giải quyết việc trước mắt như thi cử, kiểm tra không bị điểm kém.
- Học đối phó thì kiến thức phiến diện, nông cạn, hời hợt... Nếu cứ lặp đi lặp lại hiểu học này thì người học ngày trở nên dốt nát, hư hỏng; vừa lừa dối người khác, vừa tự h?y mình. Đây là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng "tiến sĩ giấy" đang bị xã hội lên án gay gắt.
2) Bản chất của lối học đối phó và tác hại của nó :
a) Bản chất :
- Có hình thức của học tập như : Cũng đến lớp, cũng học sách, cũng có điểm thi, cũng có bằng cấp.
- Không có thực chất : Đầu óc rỗng tuếch : "ăn không nên đợi, nói không nên lời" hỏi cái gì cũng không biết, làm việc gì cũng hỏng.
b) Tác hại :
- Đối với xã hội : Những kẻ học đối phó sẽ trở thành gánh nặng lâu dài cho xã hội về nhiều mặt như kinh tế, tư tưởng, đạo đức, lối sống.
- Đối với bản thân : Những kẻ học đối phó sẽ không có hứng thú học tập và do đó hiệu quả học tập ngày càng thấp
Bài tập 3 :
Nêu vấn đề :"Tạo sao phải đọc sách" -> dựa vào VB "bàn về đọc sách" của Chu Quang Tiềm để làm dàn ý phân tích.
1. Sách là kho tri thức tích luỹ từ hàng nghìn năm của nhân loại. Vì vậy bất kì ai muốn hiểu biết được phải đọc sách.
2. Tri thức trong sách bao gồm những kiến thức khoa học và kinh nghiệm thực tiễn đã được đúc kết, nó được coi là di?m xuất phát của mọi người có nhu cầu học tập, hiểu biết do đó nếu không đọc sách, sẽ bị lạc hậu, không thể tiến bộ được.
3. Càng đọc sách càng thấy kiến thức của nhân loại mênh mông, như đại dương còn hiểu biết của chúng ta chỉ là vài ba giọt nước vô cùng nhỏ bé từ đó ta có thái độ khiêm tốn và ý chí cao trong học tập.
-> Đọc sách là vô cùng cần thiết nhưng cũng phải biết cách chọn sách mà đọc và phải biết cách đọc thì mới hiệu quả.
Làm bài tập 3,4(vận dụng phép lập luận phân tích và tổng hợp.
Chuẩn bị:Tiếng nói của văn nghệ
-Em hiểu như thế nào về thuật ngữ văn nghệ?
-Nội dung phản ánh trong văn nghệ là gì?
-Văn nghệ có vai trò như thế nào đối với cuộc sống ?
-Tìm hiểu con đường của văn nghệ đến với người đọc
Hướng dẫn về nhà