Bài 18. Khởi ngữ

Giáo viên dạy : Trần Thị Huệ
Trường THCS Nghĩa Đồng
?
Lớp 9
Thứ ba ngày 15 tháng 01 năm 2008
Tiết 93 : Khởi Ngữ
1)Ví dụ :
a)Nghe gäi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b)Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng)
c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp […]
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
d) Ông giáo ấy, thuốc không hút, rượu không uống.
I/Đặc điểm vµ công dụng của khởi ngữ trong câu
1)Ví dụ :
a)Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không
V C V V C V C V
ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b)Giàu, tôi cũng giàu rồi.
C V (Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng)
c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ
C V
nó thiếu giàu và đẹp […]
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)

d) Ông giáo ấy, thuốc không hút, rượu không uống.
C V V
2)Nhận xét :
+ Là thành phần phụ của câu
+ Vị trí : đứng trước chủ ngữ (đứng đầu câu) hoặc đứng sau chủ ngữ, trước vị ngữ (đứng giữa câu)
+ Công dụng : Nêu lên đề tài trong câu với ý nhấn mạnh.
+Khả năng kết hợp : đứng sau quan hệ từ : về, mà, còn, với, đối với…
Ghi nhớ
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ : về, đối với…
Luyện tập
Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây :
a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức
(Kim Lân, Làng)
b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) Đối với cháu, thật là đột ngột […]
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)


Đáp án Bài tập 1 :
a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức
(Kim Lân, Làng)
b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn

một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) Đối với cháu, thật là đột ngột […]
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)


Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Cách xác định khởi ngữ trong câu : Dựa vào vị trí, đặc điểm, công dụng của thành phần khởi ngữ .
+ Nếu cần cho kết hợp với 1 số quan hệ từ kiểm chứng : về, đối với, còn, mà…..
Bài tập 2:
Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ “thì”)
a)Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.
b)Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.
Làm bài thì anh ấy cẩn thận lắm.

C
V
Khởi ngữ
b)Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa

giải được
C1
V1
V1
C2
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Đáp án bài tập 2
Cách chuyển :Vị ngữ -> khởi ngữ
Bằng cách đổi vị trí vị ngữ lên trước chủ ngữ + “thì” -> để nhấn mạnh ý nói
Cách xác định khởi ngữ trong câu : Dựa vào vị trí, đặc điểm, công dụng của thành phần khởi ngữ .
+ Nếu cần cho kết hợp với 1 số quan hệ từ kiểm chứng : về, đối với, còn, mà…..
Bài tập 3 :
Tìm những câu thơ, ca dao có khởi ngữ
Bài tập 4:
Viết tiếp câu có khởi ngữ cho hoàn chỉnh :