Bài 18. Khởi ngữ

I. Đặc điểm và công dụng của khởi ngữ trong câu
1. Tìm hiểu ngữ liệu
Phân biệt các từ ngữ in đậm với chủ ngữ trong những câu sau về vị trí trong câu và quan hệ với vị ngữ.

Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ
ngác, lạ lùng. Còn anh, anh / không gìm nổi xúc động.

C V
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b. Giàu, tôi / cũng giàu råi.
C V (Nguyễn Công Hoan)
c. Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta /
C
có thể tin ở ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp.
V (Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt)
2. Nhận xét
* Vị trí: Thường đứng trước chủ ngữ, không có quan hệ trực tiếp với vị ngữ
* Công dụng: Thông báo trước đề tài được nói đến trong câu
Khởi ngữ
* Là thành phần phụ trong câu
Ghi nhớ

* Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ
để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
* Trước khởi ngữ thường có thể thêm các quan hệ từ:
về, với, đối với...

Bài tập nhanh: Xác định khởi ngữ trong các câu sau:
Đọc sách thì phải chọn cho tinh, đọc cho kĩ.
Đối với các bạn, Nam rất tận tình giúp đỡ.
c. Còn bạn, bạn đã học bài xong chưa?
d. Ông giáo ấy, thuốc không hút, rượu không uống

Lưu ý:
- Khởi ngữ trước hoặc có thể đứng sau chủ ngữ
- Để nhận diện khởi ngữ có thể thêm các từ :
về, với (đối với), còn... vào trước khởi ngữ hoặc
thì vào sau khởi ngữ.


II. LuyÖn tËp
Bài tập 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau:
a) Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức
(Kim Lân, Làng)
b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
Nam Cao, Lão Hạc)
(c) Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d) Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) Đối với cháu, thật là đột ngột […]
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)


Bài tập 2:
Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ “thì”)

Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.

b) Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.

Làm bài, anh ấy cẩn thận lắm

b) Hiểu thì tôi hiểu rồi, nhưng giải thì tôi chưa giải được
Bài tập 3:
H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n cã sö dông c©u cã khëi ng÷. G¹ch d­íi thµnh phÇn khëi ng÷ ®ã
Hoàn thiện bài tập 3
Tìm trong các văn bản đã học các câu văn, thơ
có chứa thành phần khởi ngữ.