Bài 18. Khởi ngữ

Ngữ văn 9
Giáo viên thực hiện
Vũ Thị Thủy Bình
Trường THCS Hòa Bình
Chào mừng các thầy cô giáo đến dự giờ
Hãy tìm cụm chủ vị của câu dưới đây?
Đối với môn Ngữ văn, tôi rất yêu thích môn học này.

CN
VN
1. Bài tập
a)Nghe gäi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b)Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng)
c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp […]
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
I. Đặc điểm vµ công dụng của khởi ngữ trong câu
Tiết 93- KHởI NGữ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu có từ in đậm?
CN
CN
CN
VN
VN


+ Vị trí : đứng trước chủ ngữ



Trước các từ ngữ in đậm có (hoặc có thể thêm ) những quan hệ từ nào?

+Khả năng kết hợp : đứng sau quan hệ từ : về, mà, còn, với, đối với…

*Nhận xét :

Thành phần khởi ngữ
+ Là thành phần phụ của câu
+ Công dụng : Nêu lên đề tài trong câu với ý nhấn mạnh.
+Quan hệ với vị ngữ: Không có quan hệ chủ- vị với vị ngữ
VN
Hoạt động nhóm
Mỗi nhóm đặt 2 câu trong đó có thành phần khởi ngữ? Phân tích ngữ pháp của câu và chỉ ra thành phần khởi ngữ của những câu vừa đặt?
1. Bài tập
a)Nghe gäi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)
b)Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan, Bước đường cùng)
c)Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp […]
(Phạm Văn Đồng, Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
I. Đặc điểm vµ công dụng của khởi ngữ trong câu
Tiết 93- KHởI NGữ
Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu có từ in đậm?
CN
CN
CN
VN
VN


+ Vị trí : đứng trước chủ ngữ



Trước các từ ngữ in đậm có (hoặc có thể thêm ) những quan hệ từ nào?

+Khả năng kết hợp : đứng sau quan hệ từ : về, mà, còn, với, đối với…

*Nhận xét :

Thành phần khởi ngữ
+ Là thành phần phụ của câu
+ Công dụng : Nêu lên đề tài trong câu với ý nhấn mạnh.
+Quan hệ với vị ngữ: Không có quan hệ chủ- vị với vị ngữ
VN
2. Bài học
1
2
3
4
5
6
7
Đáp án hàng dọc
Ở
1. Khởi ngữ là thành phần chính hay thành phần phụ của câu?C
2. Khởi ngữ nêu lên điều gì được nói đến trong câu?
3. Khởi ngữ đứng trước thành phần chính nào trong câu?
4. Tác giả của truyện ngắn “Làng”?
5. Trước khởi ngữ có thể thêm một số từ thuộc từ loại nào?
6. Điền vào chỗ trống để hoàn thiện câu thơ sau: “Hồi chiến tranh...rừng” (“Ánh trăng” – Nguyễn Duy)?

I. Đặc điểm vµ công dụng của khởi ngữ trong câu
1. Bài tập
2. Bài học

Tiết 93- KHởI NGữ
Ghi nhớ
- Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói
đến trong câu.
- Trước khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ : về, đối với…

II. Luyện tập
Luyện tập
Bài tập 1 : Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây :
a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức
(Kim Lân, Làng)
b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) Đối với cháu, thật là đột ngột […]
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Đáp án Bài tập 1 :
a)Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lỏm. Điều này ông khổ tâm hết sức
(Kim Lân, Làng)
b) – Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
c)Một mình thì anh bạn trên trạm đỉnh Phan-Xi-Păng ba nghìn

một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
d)Làm khí tượng, ở được trên cao thế mới là lý tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)
e) Đối với cháu, thật là đột ngột […]
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Bài tập 2:
Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ “thì”)
a)Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.
b)Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.
Làm bài thì anh ấy cẩn thận lắm.

C
V
Khởi ngữ
b)Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa

giải được.
C1
V1
V1
C2
Khởi ngữ
Khởi ngữ
Đáp án bài tập 2
Bài tập 3 :
Câu văn nào sau đây không có khởi ngữ?

A. Tôi thì tôi xin chịu.
B. Miệng ông, ông nói, đình làng, ông ngồi
C. Nam Bắc hai miền ta có nhau.
D. Cán này rán thì ngon.



Bài tập 4:
Câu văn nào sau đây có khởi ngữ?

A. Về trí thông minh thì nó là nhất.
B. Nó thông minh nhưng hơi cẩu thả.
C. Nó là một học sinh thông minh.
D. Người thông minh nhất lớp là nó.

Bài tập 5:
Viết tiếp câu có khởi ngữ cho hoàn chỉnh:

a. Về việc học,………………………………………
b. Đối với Lan,……………………………………….
Bài tập 6 :
Tìm những câu thơ, ca dao có khởi ngữ
Ví dụ:
Đưa người tôi không đưa qua sông.
(Thâm Tâm)
NGUYỄN QUANG SÁNG


TRÂN TRỌNG CẢM ƠN
CÁC THẦY CÔ GIÁO
VÀ CÁC EM HỌC SINH