Bài 18. Khởi ngữ

Xác định thành phần câu trong câu sau?
1.Bác ấy ra đi vào một buổi chiều
CN
VN
2.Chiều, đây là lúc mà người xa quê cảm thấy buồn nhất
CN
VN
KN
Các thành phần của câu
CÁC THÀNH PHẦN CÂU
Chủ ngữ
Vị ngữ
Trạng ngữ
Khởi ngữ
TIẾT 93 – TIẾNG VIỆT
KHỞI NGỮ
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV

a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt
nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược Ngà)
CN
VN

b/ Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan - Bước đường cùng)
CN
VN

c/ Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta,
không sợ nó thiếu giàu và đẹp[…].
(Phạm Văn Đồng - Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
CN
VN
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Các từ, cụm từ in đậm ở các câu trên (anh, giàu, các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ) được gọi là khởi ngữ.
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
a) Tôi đọc quyển sách này rồi.
b) Quyển sách này tôi đọc rồi.
Câu hỏi thảo luận
( Nhóm nhỏ-3 phút)

Xác định câu có khởi ngữ trong hai câu sau?Phân biệt khởi ngữ và phụ ngữ?
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
* Xác định khởi ngữ trong hai câu sau:
Tôi đọc quyển sách này rồi.
Câu a) Không có khởi ngữ.(chỉ có phụ ngữ)
Câu b) Khởi ngữ là “quyển sách này”
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
ĐT
Phụ ngữ
b) Quyển sách này tôi đọc rồi.
KN
Là thành phần phụ không nằm trong kết cấu chủ ngữ, vị ngữ.
? Nhận xét chức năng ngữ pháp của khởi ngữ?
? Trước khởi ngữ thường có những từ ngữ thuộc từ loại nào? Cho ví dụ?
Trước khởi ngữ thường có quan hệ từ như: về, đối với, còn,…
Thế nào là khởi ngữ? Khởi ngữ có những đặc điểm như thế nào?

KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Ghi nhớ ( Sgk/8)
Ghi nhớ
-Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
- Trước khởi ngữ thường có thể thêm các quan hệ từ như: còn, về, đối với…
Bảo vệ môi trường , đó là việc chúng ta phải làm.
b) Vứt xả rác, ai cũng biết đó là hành động nguy hại đến môi trường.
 Cho ví dụ:
Ông ấy, rượu không uống, thuốc không hút.







Lưu ý: Trong một số trường hợp khởi ngữ đứng sau chủ ngữ.
Khởi ngữ là từ “rượu”, “thuốc”, khởi ngữ đứng sau chủ ngữ.
? Xác định khởi ngữ trong câu trên? Nhận xét vị trí của khởi ngữ trong câu trên?
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
Bài tập 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây:
a/ Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lõm. Điều này ông khổ tâm hết sức.
(Kim Lân, Làng)
b/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
(Nam Cao, Lão Hạc)
Điều này
Đối với chúng mình
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Ghi nhớ ( Sgk/8)
II. LUYỆN TẬP
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
Bài tập 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây:

c/ Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

d/ Làm khí tượng, ở được cao thế mới là lí tưởng chứ.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)


e/ Đối với cháu, thật là đột ngột.
(Nguyễn Thành Long, Lặng lẽ Sa Pa)

Một mình
Làm khí tượng
Đối với cháu
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Ghi nhớ ( Sgk/8)
II. LUYỆN TẬP
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
Bài tập 2: Hãy viết lại các câu sau đây bằng cách chuyển phần được in đậm thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì )
a/ Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.

b/ Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.
 Làm bài, anh ấy cẩn thận lắm.
 Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được.
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Ghi nhớ ( Sgk/8)
II. LUYỆN TẬP
KHỞI NGỮ
Tiết 93:TV
Bài tập bổ trợ: Hãy viết lại các câu sau có chứa thành khởi ngữ (có thể thêm trợ từ thì )
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ
CÔNG DỤNG CỦA KHỞI
NGỮ TRONG CÂU
Ghi nhớ ( Sgk/8)
II. LUYỆN TẬP
a) Tôi cũng giàu rồi.
b) Tôi đọc quyển sách này rồi.
KHỞI NGỮ
ĐỊNH NGHĨA
ĐẶC ĐIỂM
Khởi ngữ là thành phần câu đứng trước chủ ngữ để nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Không tham gia cấu trúc chủ ngữ, vị ngữ.
Trước khởi ngữ thường có thể thêm các quan hệ từ như: còn, về, đối với…
HƯỚNG DẪN HỌC TẬP
1.ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT HỌC NÀY
- Học thuộc lòng ghi nhớ
- Xem kĩ các bài tập đã làm- Rèn kĩ năng xác định khởi ngữ và đặt câu có khởi ngữ.

1.ĐỐI VỚI BÀI HỌC Ở TIẾT HỌC SAU
Soạn bài : CÁC THÀNH PHẦN BIỆT LẬP.
- Đọc kỹ bài, trả lời câu hỏi, định hướng làm bài tập.
- Tìm một số ví dụ về việc sử dụng thành phần biệt lập trong các văn bản đã học.
Xin chân thành cám ơn
quý thầy cô và các em