Bài 18. Khởi ngữ

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ
ĐẾN DỰ GIỜ NGỮ VĂN LỚP 9
Giáo viên: Bùi Thị Bích Phượng
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1: “Chúng ngồi sát vào nhau giống như những chú gà con” sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Câu 1. Đáp án: So sánh
Câu 2: “Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng”
Hình ảnh “Mặt trời” trong câu thơ thứ hai sử dụng biện pháp nghệ thuật gì?
Câu 2. Đáp án: Ẩn dụ
Sáng nay, Kiệt hỏi tôi:
- Cậu có biết Khanh nộp giấy vụn chưa? Còn cậu thì bao giờ cậu nộp?
Tôi trả lời:
- Khanh nộp giấy vụn rồi. Còn tớ, sáng mai , tớ sẽ nộp.

Em thử phân tích chủ ngữ, vị ngữ của câu in đậm?
Sáng mai là thành phần gì?
TIẾT 93 – TIẾNG VIỆT
KHỞI NGỮ

I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG CỦA KHỞI NGỮ TRONG CÂU:

a/ Nghe gọi, con bé giật mình, tròn mắt nhìn. Nó ngơ ngác, lạ lùng. Còn anh, anh không ghìm nổi xúc động.
(Nguyễn Quang Sáng – Chiếc lược Ngà)
1.Đọc Ví dụ và trả lời câu hỏi :

b/ Giàu, tôi cũng giàu rồi.
(Nguyễn Công Hoan - Bước đường cùng)

c/ Về các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ, chúng ta có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp[…].
(Phạm Văn Đồng - Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt)
CN
VN
CN
VN
CN
VN
Tiết 93 - Tiếng Việt KHỞI NGỮ
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG CỦA KHỞI NGỮ TRONG CÂU:
1.Đọc Ví dụ và trả lời câu hỏi :
a. CN: anh
VN: không ghìm nổi xúc động.
b. CN: tôi
VN: cũng giàu rồi.
c. CN: chúng ta
VN: có thể tin ở tiếng ta, không sợ nó thiếu giàu và đẹp.
- Đứng trước chủ ngữ.
- Không có quan hệ C-V với VN.
-Thông báo về đề tài được nói đến trong câu .
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
Xét từng ví dụ cụ thể về vai trò của khởi ngữ:
*Trong ví dụ 1 từ anh 1- đứng trước từ anh thứ 2, có vai trò thông báo trước đối tượng sẽ được nói trong câu, nhấn mạnh chủ thể của hành động.
*Trong ví dụ 2, từ “giàu 1’’, có vai trò báo trước các đề tài được nói trong câu là việc giàu khởi ngữ được lặp lại y nguyên.
* Trong ví dụ 3: “các thể văn trong lĩnh vực văn nghệ’’ có quan hệ trực tiếp với tiếng ta, nêu lên đề tài được nói đến trong câu là sự giàu đẹp của tiếng ta, nó được lặp lại bằng một từ thay thế đó là từ nó .
Khởi ngữ được lặp lại y nguyên hoặc lặp lại bằng một từ thay thế thì khởi ngữ đó có quan hệ trực tiếp với phần câu còn lại.
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
Xét ví dụ sau thì khởi ngữ có quan hệ gì với phần câu còn lại:
VD: Kiện ở huyện, bất quá mình tốt lễ, quan trên mới xử cho được.
-Kiện ở huyện liên quan gián tiếp đến từ xử.
Khởi ngữ có quan hệ trực tiếp hoặc quan hệ gián tiếp với
câu .
2.Trước các khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ
từ về, đối với, còn.
Ngoài ra sau khởi ngữ có trợ từ thì.
VD: Về Toán thì Nam học rất giỏi.
Cho câu sau: “Tôi đọc quyển sách này rồi” không có khởi ngữ, nhưng chúng ta có thể biến nó thành câu có khởi ngữ không?
- Còn tôi, tôi đọc quyển sách này rồi.
- Quyển sách này, tôi đọc nó rồi
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG CỦA KHỞI NGỮ TRONG CÂU:
1.Đọc Ví dụ và trả lời câu hỏi :
* Ghi nhớ SGK
2.Trước các khởi ngữ, thường có thể thêm các quan hệ từ về, đối với, còn.
II. Luyện tập:
Bài tập 1: Tìm khởi ngữ trong các đoạn trích sau đây:
a/ Ông cứ đứng vờ vờ xem tranh ảnh chờ người khác đọc rồi nghe lõm. Điều này ông khổ tâm hết sức.
b/ - Vâng ! Ông giáo dạy phải ! Đối với chúng mình thì thế là sung sướng.
c/ Một mình thì anh bạn trên đỉnh Phan-xi-păng ba nghìn một trăm bốn mươi hai mét kia mới một mình hơn cháu.


Điều này
Đối với chúng mình
Một mình
Tiết 93 Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
I. ĐẶC ĐIỂM VÀ CÔNG DỤNG CỦA KHỞI NGỮ TRONG CÂU:
* Ghi nhớ SGK
II. Luyện tập:
1.Xác định khởi ngữ :
1 a/ Điều này
1 b/ Đối với chúng mình
1 c/ Một mình
1 d/ Làm khí tượng
1 e/ Đối với cháu
Tiết 93 .Tiếng Việt- KHỞI NGỮ
II. Luyện tập:
2. Hãy viết lại các câu sau bằng cách chuyển phần in đậm thành khởi ngữ( có thể thêm trợ từ thì)
a/ Anh ấy làm bài cẩn thận lắm.
b/ Tôi hiểu rồi nhưng tôi chưa giải được.
 Làm bài, anh ấy cẩn thận lắm .
Hiểu thì tôi hiểu rồi nhưng giải thì tôi chưa giải được .
Ở lớp tôi, Nam là một học sinh giỏi toàn diện. Các môn học Toán, Lí, Hóa Nam luôn đạt điểm cao. Còn về môn văn, do siêng năng, chăm chỉ và có lối viết tinh tế nên Nam luôn được cô giáo khen. Vì thế, cuối học kỳ I Nam được nhà trường khen thưởng.
Cho đoạn văn sau hãy xác định khởi ngữ.
Khởi ngữ: Còn về môn văn
Tiết 93 - Tiếng Việt KHỞI NGỮ
-Đặc điểm của khởi ngữ:
+ Là thành phần câu đứng trước khởi ngữ nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
+ Trước khởi ngữ còn thêm các từ như: về, đối với, còn.
-Công dụng của khởi ngữ: nêu lên đề tài được nói đến trong câu.
Hướng dẫn tự học ở nhà:
Tập viết đoạn văn ngắn khoảng 5 đến 10 câu, nói về tầm quan trọng của việc đọc sách trong đó có chứa câu có thành phần khởi ngữ. Làm câu d,e bài tập 1 còn lại. Tìm câu có khởi ngữ trong các văn bản đã học.
Soạn bài Phép phân tích và tổng hợp và Luyện tập phân tích và tổng hợp”.
Xin chân thành cám ơn
quý thầy cô và các em