Bài 18. Hai loại điện tích

Câu 1: Có thể làm nhiễm điện cho nhiều vật bằng cách nào? Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng gì?
Câu 1: Có thể làm nhiễm điện cho nhiều vật bằng cách cọ xát. Vật bị nhiễm điện (vật mang điện tích) có khả năng hút các vật khác hoặc có khả năng làm sáng bòng đèn của bút thử điện.
KIỂM TRA BÀI CŨ
Câu 2: Đưa một đầu thước nhựa đã cọ xát bằng miếng vải khô lại gần các mảnh giấy vụn, hiện tượng nào xảy ra?
A. Các mảnh giấy vụn bị thước nhựa đẩy.
B. Các mảnh giấy vụn bị thước nhựa hút.
C. Các mảnh giấy vụn lúc đầu bị hút sau đó bị thước nhựa đẩy.
D. Không có hiện tượng gì xảy ra.
Đáp án
Một vật bị nhiễm điện (mang điện tích) có khả năng hút các vật khác. Nếu hai vật đều bị nhiễm điện đặt gần nhau thì chúng hút hay đẩy nhau?
Hai mảnh nilông có hút hay đẩy nhau không?
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1. Kẹp hai mảnh nilông vào thân bút chì rồi nhấc lên. Quan sát xem chúng có hút hay đẩy nhau không.
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
Hai mảnh nilông có hút hay đẩy nhau không?
Hai mảnh nilông không hút, không đẩy nhau.
Hai mảnh nilông có hút hay đẩy nhau không?
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1. Kẹp hai mảnh nilông vào thân bút chì rồi nhấc lên. Quan sát xem chúng có hút hay đẩy nhau không.
I. Hai loại điện tích:
Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
2. Trải hai mảnh nilông xuống mặt bàn, dùng miếng len cọ xát chúng nhiều lần. Cầm thân bút chì nhấc lên, quan sát xem chúng hút nhau hay đẩy nhau.

Hai mảnh nilông có hút hay đẩy nhau không?
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1. Kẹp hai mảnh nilông vào thân bút chì rồi nhấc lên. Quan xát xem chúng có hút hay đẩy nhau không.
I. Hai loại điện tích:
Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
2. Trải hai mảnh nilông xuống mặt bàn, dùng miếng len cọ xát chúng nhiều lần. Cầm thân bút chì nhấc lên, quan sát xem chúng hút nhau hay đẩy nhau.


Dùng mảnh vải khô cọ xát hai thanh nhựa sẫm màu giống nhau.
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
I. Hai loại điện tích:
3. Dùng mảnh vải khô cọ xát hai thanh nhựa sẫm màu giống nhau. Đặt một trong hai thanh này lên trục nhọn để nó có thể quay dễ dàng. Đưa các đầu đã cọ xát lại gần nhau, quan sát xem chúng hút hay đẩy nhau.
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
I. Hai loại điện tích:
3. Dùng mảnh vải khô cọ xát hai thanh nhựa sẫm màu giống nhau. Đặt một trong hai thanh này lên trục nhọn để nó có thể quay dễ dàng. Đưa các đầu đã cọ xát lại gần nhau, quan sát xem chúng hút hay đẩy nhau.
Hai vật giống nhau, được cọ xát như nhau thì mang điện tích …… . . . . . loại và khi được đặt gần nhau thì chúng . . . . . . nhau.
cùng
đẩy
khác
hút
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
Thí nghiệm 1: (hình 18.2)
I. Hai loại điện tích:
Nhận xét:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
*Thí nghiệm 1:
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 2:

Bố trí thí nghiệm như hình 18.3, trong đó thanh nhựa sẫm màu được cọ xát bằng vải khô và được đặt vào trục quay. Đưa đầu thanh thủy tinh đã được cọ xát bằng mảnh lụa lại gần đầu đã được cọ xát của thanh nhựa sẫm màu. Quan sát xem chúng đẩy hay hút nhau.
Hình 18.3
Thanh nhựa
Thanh thủy tinh
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
*Thí nghiệm 1:
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 2:

Bố trí thí nghiệm như hình 18.3, trong đó thanh nhựa sẫm màu được cọ xát bằng vải khô và được đặt vào trục quay. Đưa đầu thanh thủy tinh đã được cọ xát bằng mảnh lụa lại gần đầu đã được cọ xát của thanh nhựa sẫm màu. Quan sát xem chúng đẩy hay hút nhau.
Mảnh vải
Mảnh nilông
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
*Thí nghiệm 1:
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 2:

Bố trí thí nghiệm như hình 18.3, trong đó thanh nhựa sẫm màu được cọ xát bằng vải khô và được đặt vào trục quay. Đưa đầu thanh thủy tinh đã được cọ xát bằng mảnh lụa lại gần đầu đã được cọ xát của thanh nhựa sẫm màu. Quan sát xem chúng đẩy hay hút nhau.
Thanh nhựa
Thanh thủy tinh
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
*Thí nghiệm 1:
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 2:
Thanh nhựa sẫm màu và thanh thủy tinh khi được cọ xát thì chúng. . . . . nhau do chúng mang điện tích . . . . . . loại.
Nhận xét:
cùng
hút
khác
đẩy
*Kết luận:
Có…...loại điện tích. Các vật mang điện tích cùng loại thì…….nhau, mang điện tích khác loại thì………nhau.
hai
hút
đẩy
*Quy ước:
- Điện tích của thuỷ tinh khi cọ xát vào lụa là điện tích dương (+).
- Điện tích của thanh nhựa sẫm màu khi cọ xát vào vải khô là điện tích âm (-).
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
*Thí nghiệm 1:
I. Hai loại điện tích:
*Thí nghiệm 2:
C1: Đặt thanh nhựa sẫm màu lên trục quay sau khi đã cọ xát bằng vải khô. Đưa mảnh vải khô này lại gần đầu thanh nhựa được cọ xát thì chúng hút nhau. Biết rằng mảnh vải cũng bị nhiễm điện, hỏi mảnh vải mang điện tích dương hay điện tích âm? Tại sao?
C1: Mảnh vải mang điện dương.
Vì rằng hai vật bị nhiễm điện hút nhau thì mang điện tích khác loại. Thanh nhựa sẫm màu khi được cọ xát bằng mảnh vải mang điện âm, còn mảnh vải thì mang điện tích dương.
Hạt nhân
-
-
-
Êlectrôn
Mô hình đơn giản của nguyên tử.
+ +
+
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1. Ở tâm nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương.
2. Xung quanh hạt nhân có các êlectrôn mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ của nguyên tử.
Hạt nhân
-
-
-
Êlectrôn
Mô hình đơn giản của nguyên tử.
+ +
+
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
1. Ở tâm nguyên tử có một hạt nhân mang điện tích dương.
2. Xung quanh hạt nhân có các êlectrôn mang điện tích âm chuyển động tạo thành lớp vỏ của nguyên tử.
3. Tổng điện tích âm của các êlectrôn có trị số tuyệt đối bằng điện tích dương của hạt nhân. Do đó bình thường nguyên tử trung hoà về điện.
4. Êlectrôn có thể dịch chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khác, từ vật này sang vật khác.
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2: Trước khi cọ xát, có phải mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm hay không? Nếu có thì chúng tồn tại ở những loại hạt nào cấu tạo nên vật?
C2: Trước khi cọ xát, trong mỗi vật đều có điện tích dương và điện tích âm. Các điện tích dương tồn tại ở hạt nhân nguyên tử, còn các điện tích âm tồn tại ở các êlectrôn chuyển động xung quanh hạt nhân.
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2:
C3: Tại sao trước khi cọ xát, các vật không hút các vụn giấy nhỏ?
C3: Trước khi cọ xát, các vật không hút các vụn giấy nhỏ vì rằng các vật đó chưa bị nhiễm điện, các điện tích dương và âm trung hòa lẫn nhau.
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
+
-
-
-
-
Trước khi cọ xát
Sau khi cọ xát
Mảnh vải
Thước nhựa
Hình 18.5 b
C4: Sau khi cọ xát, vật nào trong hình 18.5b nhận thêm êlectrôn, vật nào mất bớt êlectrôn? Vật nào nhiễm điện dương, vật nào nhiễm điện âm?
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2:
C3:
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2:
C3:
C4: Sau khi cọ xát, thước nhựa nhận thêm êlectrôn, mảnh vải mất bớt êlectrôn. Thước nhựa nhiễm điện âm do nhận thêm êlectrôn, còn mảnh vải nhiễm điện dương do mất bớt êlectrôn.
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2:
C3:
C4:
1. Các vật nhiễm điện cùng loại khi để gần nhau thì sẽ:
A.Hút nhau.
B.Đẩy nhau.
C.Không có tác dụng lên nhau.
D.Vừa hút vừa đẩy.
BÀI TẬP
II. Sơ lược về cấu tạo nguyên tử:
I. Hai loại điện tích:
Tiết 20 Bài 18: HAI LOẠI ĐIỆN TÍCH
III. Vận dụng:
C2:
C3:
C4:
2. Các vật nhiễm điện khác loại khi để gần nhau thì sẽ:
A.Hút nhau.
B.Đẩy nhau.
C.Không có tác dụng lên nhau.
D.Vừa hút vừa đẩy.
BÀI TẬP
Bài 18.2. Trong mỗi hình 18.2 (a, b, c, d), các mũi tên đã cho chỉ lực tác dụng (hút hoặc đẩy) giữa hai vật mang điện tích. Hãy ghi dấu điện tích chưa cho biết của vật thứ hai.
E
F
c)
G
H
d)
BÀI TẬP
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Trước đây hơn 2000 năm, người ta đã phát hiện ra sự nhiễm điện của hổ phách khi cọ xát vào lông thú. Theo tiếng Hi Lạp, hổ phách là êlectrôn. Sau này người ta dùng từ êlectrôn để đặt tên cho hạt mang điện tích âm trong nguên tử, tiếng Việt còn gọi là điện tử.
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ
*Bài vừa học:
- Học thuộc phần ghi nhớ.
Tìm hiểu sơ lược về cấu tạo của nguyên tử.
Giải các bài tập 18.1, 18.2, 18.3, 18.4 trong sách bài tập.

*Bài sắp học:
- Đọc trước bài 19: Dòng điện – Nguồn điện và tìm hiểu các vấn đề sau:
+Tìm hiểu sự tương tự giữa dòng điện và dòng nước.
+Mỗi nguồn điện có mấy cực, đó là những cực nào?
+Kể tên các nguồn điện có trong hình 19.2 và một số nguồn điện mà em biết. Chỉ ra đâu là cực dương, đâu là cực âm của mỗi nguồnđiện này.
+Tìm hiểu cách mắc mạch điện.
Cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh!