Bài 18. Câu nghi vấn

Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hóm hỉnh hỏi mẹ một cách thiết tha:
-Sáng ngày ngừơi ta đấm u có đau lắm không?
Chị Dậu khẽ gạt nước mắt:
-Không đau con ạ!
-Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai? Hay là u thương chúng con đói quá?
Câu nghi vấn
-S�ng ng�y ng��i ta ��m u c� �au l�m kh�ng?
-Th� l�m sao u c� kh�c m�i m� kh�ng �n khoai?
Hay u th��ng chĩng con ��i qu�?


* Khi vieát keát thuùc baèng daáu chaám hoûi.
*Câu có những từ nghi vấn (ai, gì, nào, sao, tại sao, đâu, bao giờ, bao nhiêu.
- à, ư, hả, chứ .
- Có . không; đã . chưa hoặc có từ "hay"(nối các vế có quan hệ lựa chọn)
Ví dụ
- Vậy thì bữa sau con ăn ở đâu?
-U bán con thật đấy ư ?
- Con có nhận ra con không ?
Chức năng chính:
Dùng để hỏi
Bài tập 1 Xác định câu nghi vấn trong đoạn trích sau,
Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn?
a/Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:
-Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không? Đấy!Chị hãy nói với ông cai để ông ấy ra đình kêu với quan cho! Chứ ông lí tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa!
( Ngô Tất Tố-Tắt đèn)
b/Tại sao con người phải khiêm tốn như thế? Đó là vì cuộc đời là một cuộc đấu tranh bất tận ,mà tài nghệ thuật của mỗi cá nhân tuy là quan trọng ,nhưng thật ra chỉ là những giọt nước nho bé giữa đại dương bao la.
( Theo Lâm Ngữ Đường, tinh hoa xử thế)
c/Văn là gì?Văn là vẻ đẹp.Chương làgì?Chương là vẻ sáng.Nhời(lời) người ta rực rỡ bóng bẩy,tựa như có vẻ đẹp vẻ sáng, cho nên người ta gọi là văn chương.
( Phan kế Bính,Việt Hán văn khảo)
d/Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa, tôi hỏi :
-Chú mình muốn cùng tới đùa vui không ?
-Đùa trò gì? Em đang lên cơn hen đây ! Hừ hừ.
-Đùa chơi một tí.
-Hừ .. hừ. cái gì thế?
-Con mụ Cốc kia kìa.
Dế Choắt ra cửa, hé mắt nhìn chị Cốc. Rồi hỏi tôi :
-Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả ?
-Ừ.
(Tô Hoài, Dế Mèn Phiêu lưu kí)
2/Nhận xét câu sau và trả lời câu hỏi
a/M�nh đọc hay tôi đọc?
b/Em được thì cho anh xin
là em để làm tin trong nhà?
c/ tại sự sung sướng bỗng được trong nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mìnhmà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuơ còn sung túc?
(Nguyên Hồng,Những ngày Thơ ấu)
Hỏi:Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn?Trong các câu đó,có thể thay từ hay bằng từ hoặc được không? Vì sao?
hay
Hay
Hay
Hay
Hay
-
Đáp án
-Căn cứ vào từ "hay"
-Không thay thế từ "hay" bằng từ "hoặc". Bởi vì nếu thay thì câu trở thành câu trần thuật và có ý nghĩa khác.
Bài tập 3: Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau được không?Vì sao?
a/ Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được không.
b/ Bây giờ thì tôi hiểu tại sao lão không muốn bán con chó vàng của lão.

Không thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối các câu ấy
vì đây là câu trần thuật chứ không phải là câu
nghi vấn.
Đáp án
BT4 trang 13/SGk- Phaân bieät hình thöùc vaø yù nghóa cuûa caâu.
a. Anh coù khoûe khoâng?
b.Anh ñaõ khoûe chöa?
Thảo luận nhóm
Khác nhau về nghĩa:
Câu a:.
-Cần trả lời nội dung được
nêu ra ở câu hỏi "đã khỏe"

Giống: đều là câu nghi vấn.
Hỏi về thời điểm của một
trạng thái thuộc hiện tại.
Câu b: Hỏi vềthời điểm một trạng thái sự việc quá khứ

- Có thể trả lời đúng với nội dung câu hỏi hoặc không trả lời thẳng vào câu hỏi.
"Rât khỏe".
Đáp án
Bài tập 5 Hãy cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:
A/ Bao giờ anh đi Hà Nội ?
B/Anh đi Hà Nội bao giờ ?
Đáp án
*Về hình thức: câu a và câu b khác nhau ở trật tự
câu a "bao giờ" đặt ở đầu câu.
câu b "bao giờ" đặt ở cuối câu.
*Veà yù nghóa
Câu a: hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong tương lai
Câub: hỏi về thời điểm của một hành động diễn ra trong quá khứ.
Bài tập 6: Cho biết hai câu nghi vấn sau đây đúng hay sai? Vì sao?
a/ Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?
b/ Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?
Câu a: Có thể sử dụng được vì người hỏi đã thực hiện hành động nhưng chưa biết kết quả chính xác.
- Câu b: Không thể sử dụng được vì người hỏi chưa biết giá chiếc xe là bao nhiêu thì không thể nói chiếc xe đó rẻ được .
Đáp án
Câu 1: Dòng nào nói đúng nhất dấu hiệu nhận biết câu nghi vấn
A/ Có các từ nghi vấn
B/ Có từ "hay" để nối các vế có quan hệ lựa chọn
C/ Khi viết, ở cuối câu có dấu chấm hỏi.
D/ Gồm cả 3 ý trên.
Câu 2: Dòng nào nói lên chức năng chính của câu
A/ Dùng để yêu cầu
B/ Dùng để hỏi
C/Dùng để bộc lộ cảm xúc
D/ Dùng để kể lại sự việc