Bài 18. Câu nghi vấn
Chia sẻ bởi Huỳnh Thị Thúy Kiều |
Ngày 02/05/2019 |
30
Chia sẻ tài liệu: Bài 18. Câu nghi vấn thuộc Ngữ văn 8
Nội dung tài liệu:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi .
Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hóm hỉnh hỏi mẹ một cách thiết tha :
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
Chị Dậu khẽ gạt nước mắt :
- Không đau con ạ !
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
Ví dụ:
a. Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
b. Câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng để làm gì ?
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( )
( )
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Em hãy xác định từ nghi vấn và cho biết từ loại của chúng trong các câu sau ?
a. Ai làm lớp trưởng lớp 8A1 ?
b. Bạn làm xong bài tập rồi à ?
d. Anh đi Hà Nội hay đi Huế ?
c. Hôm nay, chúng ta có học tiết toán không ?
Ai
à
hay
có
không
=> Đại từ nghi vấn.
=> Tình thái từ nghi vấn.
=> Quan hệ từ hay ( nối các vế có quan hệ lựa chọn )
=> Cặp phó từ nghi vấn.
( gì, nào, sao, đâu, tại sao, bao giờ,
( ư, hả, chứ…)
( đã…chưa )
bao nhiêu…)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi .
Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hóm hỉnh hỏi mẹ một cách thiết tha :
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
Chị Dậu khẽ gạt nước mắt :
- Không đau con ạ !
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
Ví dụ:
a. Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
b. Câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng để làm gì ?
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( )
( )
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau được không? Vì sao?
a) Bây giờ thì tôi hiểu tại sao lão không muốn bán con chó vàng của lão.
b) Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.
ai (cũng)
( Vũ Tú Nam , Biển đẹp )
tại sao
( Nam Cao, Lão Hạc )
Bài tập bổ trợ ( 3 phút)
=>Không , vì đó không phải là những câu nghi vấn.
- Câu (a) có từ nghi vấn tại sao, nhưng kết cấu chứa từ tại sao chỉ làm chức năng bổ ngữ trong một câu.
Trong câu (b) thì có từ nghi vấn ai (cũng) chỉ là từ phiếm định (có ý nghĩa khẳng định tuyệt đối ) chứ không phải là từ nghi vấn.
Trả lời:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài tập thảo luận nhóm ( 3 phút)
Đoạn ghi âm sau có mấy câu nghi vấn ? Xác định câu nghi vấn và nêu đặc điểm hình thức của câu nghi vấn đó ?
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài tập thảo luận nhóm ( 2 phút)
Đoạn ghi âm vừa rồi có mấy câu nghi vấn ? Xác định
câu nghi vấn và nêu đặc điểm hình thức của câu nghi vấn đó ?
Chú mình muốn cùng tớ vui đùa không ?
Đùa trò gì ?
Cái gì thế ?
Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả ?
4
Đáp án:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Trò chơi: Học làm chuyên gia
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xác định câu nghi vấn trong những đoạn trích sau . Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
a) Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:
- Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không ? Đấy ! Chị hãy
nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho ! Chứ ông lí
tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa !
b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế ? Đó là vì cuộc đời là một cuộc đấu tranh bất tận, mà tài nghệ của mỗi cá nhân tuy là quan trọng, nhưng thật ra chỉ là những giọt nước bé nhỏ giữa đại dương bao la.
c) Văn là gì ? Văn là vẻ đẹp. Chương là gì ? Chương là vẻ sáng. Nhời ( lời) của người ta rực rỡ bóng bẩy, tựa như có vẻ đẹp vẻ sáng, cho nên gọi là văn chương.
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
( Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử Huế)
( Theo Phan Kế Bính, Việt Hán văn khảo)
Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không ?
Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế ?
Văn là gì ?
Chương là gì ?
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xét các câu sau và trả lời câu hỏi.
a. Mình đọc tôi đọc ?
( Nam Cao, Đôi mắt )
b. Em được thì cho anh xin
là em để làm tin trong nhà ?
( Ca dao )
c. tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc ?
( Nguyên Hồng , Những ngày thơ ấu )
Câu hỏi:
- Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn?
- Trong các câu đó, có thể thay từ hay bằng từ hoặc được không? Vì sao?
hay
Hay
Hay
hoặc
Hoặc
Hoặc
=> Không thể thay từ hay bằng từ hoặc. Vì nếu thay từ hay trong câu nghi vấn bằng từ hoặc thì câu trở nên sai ngữ pháp hoặc biến thành một câu khác thuộc kiểu câu trần thuật và có ý nghĩa khác hẳn.
Đáp án:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xác định câu trả lời thích hợp đối với từng câu. Đặt một số cặp câu khác và phân tích để chứng tỏ sự khác nhau giữa câu nghi vấn theo mô hình có…không với câu nghi vấn theo mô hình đã…chưa.
Thảo luận nhóm ( 3 phút)
Hình thức
Ý nghĩa
Cặp phó từ nghi
vấn: có….không.
b) Cặp phó từ nghi
vấn: đã….chưa.
a) Hỏi ở thời điểm hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe thế nào.
b) Hỏi ở thời điểm hiện tại, nhưng biết
rõ tình trạng sức khỏe trước đó không tốt
Phân biệt hình thức và ý nghĩa của
hai câu sau: a) Anh có khỏe không ?
b) Anh đã khỏe chưa ?
.
120
119
118
117
116
115
114
113
112
111
110
110
109
108
107
106
105
104
103
102
101
100
99
98
97
96
95
94
93
92
91
90
89
88
87
86
85
84
83
82
81
80
79
78
77
76
75
74
73
72
71
70
69
68
67
66
65
64
63
62
61
60
59
58
57
56
55
54
53
52
52
51
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
40
39
38
37
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
120
Kết thúc câu bằng dấu chấm hỏi, dùng để hỏi .
* Khác nhau:
* Giống nhau:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Hãy cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:
a) Bao giờ anh đi Hà Nội ?
b) Anh đi Hà Nội bao giờ ?
* Khác nhau về hình thức
* Khác nhau về ý nghĩa
a) Bao giờ:đứng đầu câu
a) Hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong tương lai.
b) Hỏi về thời điểm của một hành động đã diễn ra trong quá khứ.
b) Bao giờ:đứng cuối câu
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Cho biết hai câu nghi vấn sau đây dúng hay sai. Vì sao?
a) Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?
b) Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?
Câu (a) đúng vì không biết bao nhiêu ki-lô-gam
( đang phải hỏi ) ta vẫn có thể cảm nhận được một vật nào đó nặng hay nhẹ ( nhờ bưng, vác…).
- Câu (b) sai vì chưa biết giá bao nhiêu ( đang phải hỏi ) thì không thể nói món hàng đắt hay rẻ.
Trả lời:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
1. Đặc điểm hình thức để nhận biết câu nghi vấn là gì?
A. Có các từ nghi vấn.
B. Có từ hay để nối các vế có quan hệ lựa chọn.
C. Khi viết, kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
D. Cả ba ý trên.
2. Chức năng chính của câu nghi vấn là gì?
A. Dùng để cầu khiến.
B. Dùng để bộc lộ cảm xúc.
C. Dùng để hỏi.
D. Dùng để đe dọa.
Ai nhanh hơn ai
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Sơ đồ tư duy:
"HAY"
( VIẾT )
( NÓI )
( TIẾT 79 )
NGHI VẤN
HOẶC
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Dặn dò
+ Nắm được đặc điểm hình thức
và chức năng chính của câu nghi vấn.
+ Biết sử dụng câu nghi vấn phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
+ Tiếp tục hoàn thiện các bài tập vào vở, làm bài tập 3a, c, học thuộc
ghi nhớ SKG trang 11.
+ Soạn bài : Viết đoạn văn trong
văn bản thuyết minh.
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài hát “Quả” sáng tác Xanh Xanh
Xin trân trọng cảm ơn
quý Ban giám khảo cùng toàn thể các em học sinh lớp 8a4 trường THCS Nguyễn Tất Thành !
Giáo viên: Huỳnh Thị Thúy Kiều
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi .
Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hóm hỉnh hỏi mẹ một cách thiết tha :
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
Chị Dậu khẽ gạt nước mắt :
- Không đau con ạ !
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
Ví dụ:
a. Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
b. Câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng để làm gì ?
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( )
( )
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Em hãy xác định từ nghi vấn và cho biết từ loại của chúng trong các câu sau ?
a. Ai làm lớp trưởng lớp 8A1 ?
b. Bạn làm xong bài tập rồi à ?
d. Anh đi Hà Nội hay đi Huế ?
c. Hôm nay, chúng ta có học tiết toán không ?
Ai
à
hay
có
không
=> Đại từ nghi vấn.
=> Tình thái từ nghi vấn.
=> Quan hệ từ hay ( nối các vế có quan hệ lựa chọn )
=> Cặp phó từ nghi vấn.
( gì, nào, sao, đâu, tại sao, bao giờ,
( ư, hả, chứ…)
( đã…chưa )
bao nhiêu…)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi .
Vẻ nghi ngại hiện ra sắc mặt, con bé hóm hỉnh hỏi mẹ một cách thiết tha :
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
Chị Dậu khẽ gạt nước mắt :
- Không đau con ạ !
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn )
Ví dụ:
a. Trong đoạn trích trên câu nào là câu nghi vấn ? Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
b. Câu nghi vấn trong đoạn trích trên dùng để làm gì ?
- Sáng ngày người ta đấm u có đau lắm không ?
- Thế làm sao u cứ khóc mãi mà không ăn khoai ?
Hay là u thương chúng con đói quá ?
( )
( )
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Có thể đặt dấu chấm hỏi ở cuối những câu sau được không? Vì sao?
a) Bây giờ thì tôi hiểu tại sao lão không muốn bán con chó vàng của lão.
b) Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.
ai (cũng)
( Vũ Tú Nam , Biển đẹp )
tại sao
( Nam Cao, Lão Hạc )
Bài tập bổ trợ ( 3 phút)
=>Không , vì đó không phải là những câu nghi vấn.
- Câu (a) có từ nghi vấn tại sao, nhưng kết cấu chứa từ tại sao chỉ làm chức năng bổ ngữ trong một câu.
Trong câu (b) thì có từ nghi vấn ai (cũng) chỉ là từ phiếm định (có ý nghĩa khẳng định tuyệt đối ) chứ không phải là từ nghi vấn.
Trả lời:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài tập thảo luận nhóm ( 3 phút)
Đoạn ghi âm sau có mấy câu nghi vấn ? Xác định câu nghi vấn và nêu đặc điểm hình thức của câu nghi vấn đó ?
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài tập thảo luận nhóm ( 2 phút)
Đoạn ghi âm vừa rồi có mấy câu nghi vấn ? Xác định
câu nghi vấn và nêu đặc điểm hình thức của câu nghi vấn đó ?
Chú mình muốn cùng tớ vui đùa không ?
Đùa trò gì ?
Cái gì thế ?
Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta ấy hả ?
4
Đáp án:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Trò chơi: Học làm chuyên gia
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xác định câu nghi vấn trong những đoạn trích sau . Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn ?
a) Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:
- Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không ? Đấy ! Chị hãy
nói với ông cai, để ông ấy ra đình kêu với quan cho ! Chứ ông lí
tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa !
b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế ? Đó là vì cuộc đời là một cuộc đấu tranh bất tận, mà tài nghệ của mỗi cá nhân tuy là quan trọng, nhưng thật ra chỉ là những giọt nước bé nhỏ giữa đại dương bao la.
c) Văn là gì ? Văn là vẻ đẹp. Chương là gì ? Chương là vẻ sáng. Nhời ( lời) của người ta rực rỡ bóng bẩy, tựa như có vẻ đẹp vẻ sáng, cho nên gọi là văn chương.
( Ngô Tất Tố, Tắt đèn)
( Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử Huế)
( Theo Phan Kế Bính, Việt Hán văn khảo)
Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không ?
Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế ?
Văn là gì ?
Chương là gì ?
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xét các câu sau và trả lời câu hỏi.
a. Mình đọc tôi đọc ?
( Nam Cao, Đôi mắt )
b. Em được thì cho anh xin
là em để làm tin trong nhà ?
( Ca dao )
c. tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thuở còn sung túc ?
( Nguyên Hồng , Những ngày thơ ấu )
Câu hỏi:
- Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn?
- Trong các câu đó, có thể thay từ hay bằng từ hoặc được không? Vì sao?
hay
Hay
Hay
hoặc
Hoặc
Hoặc
=> Không thể thay từ hay bằng từ hoặc. Vì nếu thay từ hay trong câu nghi vấn bằng từ hoặc thì câu trở nên sai ngữ pháp hoặc biến thành một câu khác thuộc kiểu câu trần thuật và có ý nghĩa khác hẳn.
Đáp án:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Xác định câu trả lời thích hợp đối với từng câu. Đặt một số cặp câu khác và phân tích để chứng tỏ sự khác nhau giữa câu nghi vấn theo mô hình có…không với câu nghi vấn theo mô hình đã…chưa.
Thảo luận nhóm ( 3 phút)
Hình thức
Ý nghĩa
Cặp phó từ nghi
vấn: có….không.
b) Cặp phó từ nghi
vấn: đã….chưa.
a) Hỏi ở thời điểm hiện tại, không biết trước đó tình trạng sức khỏe thế nào.
b) Hỏi ở thời điểm hiện tại, nhưng biết
rõ tình trạng sức khỏe trước đó không tốt
Phân biệt hình thức và ý nghĩa của
hai câu sau: a) Anh có khỏe không ?
b) Anh đã khỏe chưa ?
.
120
119
118
117
116
115
114
113
112
111
110
110
109
108
107
106
105
104
103
102
101
100
99
98
97
96
95
94
93
92
91
90
89
88
87
86
85
84
83
82
81
80
79
78
77
76
75
74
73
72
71
70
69
68
67
66
65
64
63
62
61
60
59
58
57
56
55
54
53
52
52
51
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
40
39
38
37
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
120
Kết thúc câu bằng dấu chấm hỏi, dùng để hỏi .
* Khác nhau:
* Giống nhau:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Hãy cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:
a) Bao giờ anh đi Hà Nội ?
b) Anh đi Hà Nội bao giờ ?
* Khác nhau về hình thức
* Khác nhau về ý nghĩa
a) Bao giờ:đứng đầu câu
a) Hỏi về thời điểm của một hành động sẽ diễn ra trong tương lai.
b) Hỏi về thời điểm của một hành động đã diễn ra trong quá khứ.
b) Bao giờ:đứng cuối câu
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Cho biết hai câu nghi vấn sau đây dúng hay sai. Vì sao?
a) Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?
b) Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?
Câu (a) đúng vì không biết bao nhiêu ki-lô-gam
( đang phải hỏi ) ta vẫn có thể cảm nhận được một vật nào đó nặng hay nhẹ ( nhờ bưng, vác…).
- Câu (b) sai vì chưa biết giá bao nhiêu ( đang phải hỏi ) thì không thể nói món hàng đắt hay rẻ.
Trả lời:
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
1. Đặc điểm hình thức để nhận biết câu nghi vấn là gì?
A. Có các từ nghi vấn.
B. Có từ hay để nối các vế có quan hệ lựa chọn.
C. Khi viết, kết thúc bằng dấu chấm hỏi.
D. Cả ba ý trên.
2. Chức năng chính của câu nghi vấn là gì?
A. Dùng để cầu khiến.
B. Dùng để bộc lộ cảm xúc.
C. Dùng để hỏi.
D. Dùng để đe dọa.
Ai nhanh hơn ai
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Sơ đồ tư duy:
"HAY"
( VIẾT )
( NÓI )
( TIẾT 79 )
NGHI VẤN
HOẶC
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Dặn dò
+ Nắm được đặc điểm hình thức
và chức năng chính của câu nghi vấn.
+ Biết sử dụng câu nghi vấn phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
+ Tiếp tục hoàn thiện các bài tập vào vở, làm bài tập 3a, c, học thuộc
ghi nhớ SKG trang 11.
+ Soạn bài : Viết đoạn văn trong
văn bản thuyết minh.
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
Bài hát “Quả” sáng tác Xanh Xanh
Xin trân trọng cảm ơn
quý Ban giám khảo cùng toàn thể các em học sinh lớp 8a4 trường THCS Nguyễn Tất Thành !
Giáo viên: Huỳnh Thị Thúy Kiều
Tiết 75 TiÕng ViÖt : CÂU NGHI VẤN
* Một số tài liệu cũ có thể bị lỗi font khi hiển thị do dùng bộ mã không phải Unikey ...
Người chia sẻ: Huỳnh Thị Thúy Kiều
Dung lượng: |
Lượt tài: 0
Loại file:
Nguồn : Chưa rõ
(Tài liệu chưa được thẩm định)