Bài 17. Tim và mạch máu

TRƯỜNG THCS HƯNG HÒA
Bài: 17 - Tim và mạch máu
Giáo viên: Nguyễn Thị Hiền
Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và trong vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ: Máu từ tâm thất phải được bơm lên động mạch phổi qua mao mạch phổi thực hiện việc nhả khí Cacbonic và nhận khí Oxi sau đó theo tĩnh mạch phổi về tâm nhĩ trái rồi xuống tâm thất trái.
Vòng tuần hoàn lớn: Máu từ tâm thất trái được bơm lên động mạch chủ qua mao mạch phần trên và phần dưới cơ thể thực hiện việc nhả khí Oxi và nhận khí Cacbonic sau đó theo tĩnh mạch chủ về tâm nhĩ phải rồi xuống tâm thất phải.
KIỂM TRA BÀI CŨ
I. Cấu tạo tim
Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
Quan sát hình dạng ngoài, nêu cấu tạo của tim?
Hình chóp, có các động mạch vành tim
Gồm 4 ngăn: 2 tâm nhĩ ở trên và 2 tâm thất ở dưới
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
Bảng 17-1. Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Quan sát hình trên, hoàn thành bảng 17-1
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
ĐMC
ĐMP
TMP
TNT
TTT
Vách liên thất
TMC trên
TNP
Van động mạch
Van nhĩ thất
TMC dưới
TTP
Quan sát cấu tạo trong và bảng trả lời câu hòi:
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất ?
TTT có thành cơ tim dày nhất. TNP có thành cơ tim mỏng nhất.
Tại sao máu chỉ được bơm theo một chiều?
Do giữa các ngăn tim và giữa tim với các động mạch đều có các van
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
ĐMC
ĐMP
TMP
TNT
TTT
Vách liên thất
TMC trên
TNP
Van động mạch
Van nhĩ thất
TMC dưới
TTP
Vậy: Tim có cấu tạo thế nào ?
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì
Van
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
Hình 17-2: Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Quan sát H.17-2, cho biết có những loại mạch máu nào?
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch và mao mạch
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Thành mao mạch chỉ có một lớp biểu bì
Van
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
Hình 17-2: Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu. Giải thích sự khác nhau đó
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch và mao mạch
- Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày hơn của tĩnh mạch - Lòng hẹp hơn của tĩnh mạch
Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng hơn của động mạch - Lòng rộng hơn của động mạch - Có van một chiều ở những nơi máu chảy ngược chiều trọng lực
Nhỏ và phân nhánh nhiều. - Thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì - Lòng hẹp
- Thích hợp với chức năng dẫn máu từ tim đến các cơ quan với vận tốc cao, áp lực lớn
Thích hợp với chức năng dẫn máu từ khắp các tế bào về tim với vận tốc và áp lực nhỏ
Thích hợp với chức năng tỏa rộng tới từng tế bào của các mô, tạo điều kiện cho sự trao đổi chất với các tế bào
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
I. Cấu tạo tim
II. Cấu tạo mạch máu
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
* Động mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày, lòng hẹp.
* Tĩnh mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng, lòng rộng và có van.
* Mao mạch: Nhỏ và phân nhánh nhiều, thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì.
Hình 17-2: Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
III. Chu kì co dãn của tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
I. Cấu tạo tim
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
* Động mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày, lòng hẹp.
* Tĩnh mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng, lòng rộng và có van.
* Mao mạch: Nhỏ và phân nhánh nhiều, thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì.
III. Chu kì co dãn của tim
Thử tính xem trung bình mỗi phút diễn ra bao nhiêu chu kì co dãn tim (nhịp tim)?
Quan sát hình trả lời câu hỏi:
Mỗi chu kỳ tim co dãn bao nhiêu giây?
0,8 s
60s (1 phút) : 0,8s = 75 lần
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
I. Cấu tạo tim
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
* Động mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày, lòng hẹp.
* Tĩnh mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng, lòng rộng và có van.
* Mao mạch: Nhỏ và phân nhánh nhiều, thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì.
III. Chu kì co dãn của tim
Trong mỗi chu kỳ, tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
1 chu kỳ: TN làm việc 0,1s và nghỉ 0,7s
Trong mỗi chu kì tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
1 chu kỳ: TT làm việc 0,3s, nghỉ 0,4s
Trong mỗi chu kì tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
0,4s
Qua đó em có nhận xét dì về chu kỳ co dãn của tim?
* Tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì gồm 3 pha: Pha nhĩ co, pha thất co, pha dãn chung
Em Có Biết ?
Phát minh ra ống nghe và điện tâm đồ
A: Dòng điện tim ở người bình thường
B: Dòng điện tim ở người bệnh nhồi máu cơ tim
I. Cấu tạo tim
Tiết: .... Bài: ... Tim và mạch máu
* Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim.
* Tim có thành tâm thất trái dày hơn thành tâm thất phải.
* Giữa các ngăn tim và giữa tim đi ra các động mạch đều có van.
II. Cấu tạo mạch máu
* Động mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn dày, lòng hẹp.
* Tĩnh mạch: Thành có 3 lớp với lớp mô liên kết và lớp cơ trơn mỏng, lòng rộng và có van.
* Mao mạch: Nhỏ và phân nhánh nhiều, thành mỏng, chỉ gồm một lớp biểu bì.
III. Chu kì co dãn của tim
* Tim co dãn theo chu kì. Mỗi chu kì gồm 3 pha: Pha nhĩ co, pha thất co, pha dãn chung
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Trắc nghiệm: Chọn câu trả lời đúng nhất.
Câu 1: Ở tim, thành cơ của tâm thất hay tâm nhĩ nào dày nhất:
a. Thành tâm nhĩ trái
b. Thành tâm nhĩ phải
c. Tâm nhĩ phải
d. Thành tâm thất phải
Câu 2: Tâm thất trái co máu sẽ bơm vào:
a. Tâm nhĩ trái
b. Động mạch chủ
c. Tâm nhĩ phải
d. Động mạch phổi
Bài tập 2: Hãy điền chú thích các thành phần cấu tạo của tim vào hình 17-4
Van nhĩ-thất
Vá