Bài 17. Tim và mạch máu

Bài 17: Tim và mạch máu
Môn: Sinh học
Lớp: 8
Tiết số: 17
Người soạn: Phạm Việt Hùng
Trường THCS Khánh Hải - Yên Khánh - Ninh Bình
Điện thoại: 0916622866
E-Mail: [email protected]
Kiểm tra bài cũ
Hệ tuần hoàn máu gồm những thành phần cấu tạo nào? Trình bày sự vận chuyển máu qua hai vòng tuần hoàn ?
Hệ tuần hoàn máu gồm tim và hệ mạch tạo thành vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn.
Vòng tuần hoàn nhỏ dẫn máu từ tâm thất phải theo động mạch phổi qua phổi giúp máu trao đổi O2 và CO2 tạo thành máu giàu O2 theo tĩnh mạch phổi về tâm nhĩ trái.
Vòng tuần hoàn lớn dẫn máu từ tâm thất trái qua động mạch chủ đến mao mạch của các cơ quan để thực hiện sự trao đổi chất. Máu theo tĩnh mạch đổ về tâm nhĩ phải.
Cung động mạch chủ
Động mạch vành phải
Tâm nhĩ phải
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Động mạch vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ dưới
Tâm thất phải
H16.1
Cung động mạch chủ
Động mạch vành phải
Tâm nhĩ phải
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Động mạch
vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ dưới
Tâm thất phải
?2. Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua và kết quả của bảng trên, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất ( để có thể khi co sẽ tạo lực lớn nhất đẩy máu đi) ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất?
?3. Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo 1 chiều?
?4. Xác định các loại mô c?a tim?
?1 Hoàn thành bảng sau.
H16.1
Cung động mạch chủ
Động mạch vành phải
Tâm nhĩ phải
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch phổi
Động mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Động mạch
vành trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ dưới
Tâm thất phải
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Động mạch chủ
Động mạch phổi
?2. Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua và kết quả của bảng trên, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất ( để có thể khi co sẽ tạo lực lớn nhất đẩy máu đi) ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất?
?3. Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo 1 chiều?
?4. Xác định các loại mô c?a tim?
Thành tâm trái dày nhất, thành tâm nhĩ mỏng nhất
Có các van tim: tâm thất với tâm nhĩ có van nhĩ thất giữa tâm thất với động mạch có van thất động.
Được cấu tạo bởi cơ tim và mô liên kết.
?1 Hoàn thành bảng sau.
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
So sánh Sự khác biệt giữa các loại mạch và giải thích
Sự khác biệt giữa các loại mạch
- 1 lớp biểu bì mỏng
- Hẹp
- Rộng
- Hẹp nhất
- Có van 1 chiều ở những nơi máu phải chảy ngược chiều trọng lực
- Đẩy máu từ tim tới các cơ quan, vận tốc và áp lực lớn
- Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim, vận tốc và áp lực nhỏ
- Trao đổi chất với tế bào
? Một chu kỳ co dãn của tim gồm mấy pha, thời gian làm việc của mỗi pha là bao nhiêu?
- Mỗi chu kỳ co dãn của tim gồm 3 pha:
+ Pha nhĩ co (làm việc) 0,1 giây.
+ Pha thất co (làm việc) 0,3 giây.
+ Pha dãn chung (Tim nghỉ hoàn toàn) 0,4 giây.
? Chu kỳ co dãn của tim kéo dài bao nhiêu giây?
- Một chu kỳ co dãn kéo dài 0,8 giây.
- Vì thời gian nghỉ và thời gian làm việc của tim là bằng nhau.
? Tại sao tim hoạt động cả cuộc đời mà không biết mệt mỏi?
Nội dung cần ghi nhớ
- Tim được cấu tạo bởi các cơ tim và mô liên kết, tạo thành các ngăn tim (tâm nhĩ phải, tâm nhĩ trái, tâm thất phải, tâm thất trái) và các van tim (van nhĩ - thất, van động mạch).
- Mạch máu trong mỗi vòng tuần hoàn đều gồm: động mạch, tĩnh mạch và mao mạch.
- Tim co dãn theo chu kỳ. Mỗi chu kỳ gồm 3 pha: Pha nhĩ co, pha thất co, pha dãn chung. Sự phối hợp hoạt động của các thành phần cấu tạo của tim qua 3 pha làm cho máu được bơm theo 1 chiều từ tâm nhĩ vào tâm thất và từ tâm thất vào động mạch.
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trấi
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ trân
Tâm nhĩ phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Động mạch chủ
Động mạch phổi
Tâm nhĩ trái
Van nhĩ thất trái
Tâm thất trái
Trụ cơ
Dây chằng
Tĩnh mạch chủ trên
Van thất động
Tâm nhĩ phải
Van nhĩ thất phải
Tĩnh mạch chủ dưới
Tâm thất thất phải
1
2
3
4
5
6
7
8
9
11
12
13
10
Bài tập 2: Khoanh tròn vào câu trả lời đúng:
A. Có 2 loại mạch máu là: Động mạch và tĩnh mạch
B. Có 3 loại mạch máu là: Động mạch tĩnh mạch và mao mạch.
C. Động mạch có lòng lớn hơn tĩnh mạch.
D . Mao mạch có thành mỏng chỉ gồm 1 lớp biểu bì.
Bài tập 3: Điền vào bảng sau hoạt động của các van trong sự vận chuyển máu:
Mở
Đóng
Mở
Đóng
Mở
Đóng
Từ tâm nhĩ vào tâm thất
Từ tâm thất vào động mạch
Từ tĩnh mạch vào tâm nhĩ rồi vào tâm thất
Hướng dẫn về nhà
* Học và làm bài tập 1, 2, 3, 4 SGK.
* Đọc phần "Em có biết".