Bài 17. Tim và mạch máu

Tiết 17: TIM VÀ MẠCH MÁU
BÀI GIẢNG: NGUYỄN QUANG SỰ
TRƯỜNG THCS HUY KHIÊM
Bài cũ:

1/ Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và vòng tuần hoàn lớn?
Vòng tuần hoàn nhỏ: Máu từ tâm thất phải, theo động mạch phổi đến mao mạch của hai lá phổi, tại đây máu nhả CO2, nhận O2.máu từ đỏ thẩm chuyển thành đỏ tươi, theo tĩnh mạch phổi trở về tâm nhĩ trái.
Vòng tuần hoàn lớn: Máu từ tâm thất trái, theo động mạch chủ trên và động mạch chủ dưới đến mao mạch của cơ quan, tại đây máu nhả O2, nhận CO2.máu từ đỏ tươi, chuyển thành đỏ thẩm theo tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch chủ dưới trở về tâm nhĩ phải.
2/ Vai trò của hệ bạch huyết?
Cùng với hệ tuần hoàn máu, thực hiện chu trình luân chuyển môi trường trong của cơ thể và tham gia bảo vệ cơ thể.
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Quan sát hình, xác định vị trí của tim
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Nằm trong lòng ngực, giữa hai lá phổi, hơi lệch về phía trái, từ xương sườn thứ 2 đến xương sườn thứ 4.
Vị trí của tim:
Tim có vai trò gì?
Tim có cấu tạo như thế nào?
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Nêu cấu tạo của tim?
Quan sát hình 17.1/ 54/SGK.
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Cấu tạo ngoài của tim
Cấu tạo trong của tim
Tâm thất phải
Tâm thất trái
Tâm nhĩ phải
Tâm thất trái
Tâm thất trái
Tâm nhĩ trái
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Cấu tạo trong của tim
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
Tâm thất trái
Tâm nhĩ trái
Van nhĩ thất
Van nhĩ thất
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
I. Cấu tạo tim:
- M?ch m�u quanh tim
a/ Cấu tạo ngoài
- M�ng tim bao b?c b�n ngồi
.
- L?p d?ch
b/ Cấu tạo trong
Tim được cấu tạo bởi mô cơ tim.
Tim có 4 ngăn: 2 tâm nhĩ và 2 tâm thất.
Có các van tim: giữa tâm thất và tâm nhĩ, giữa động mạch và tâm thất làm máu chảy theo một chiều.

* Chức năng của tim: co bóp tống máu đi, nhận máu về.
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Bảng 17.1/ 54/ Sgk
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
Dự đoán:
Ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất? Ngăn tim nào có thành cơ tim mỏng nhất?

Tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất, vì chịu vận tốc lớn, áp lực cao. Tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất, vì máu đi một quãng đường dài, vận tốc và áp lực trong máu còn rất bé.
Gi?a c�c ngan tim, gi?a tim v?i m?ch m�u cĩ c?u t?o nhu th? n�o d? m�u bom theo m?t chi?u?
Gi?a c�c ngan tim v� gi?a tim di ra d?ng m?ch ( D?ng m?ch ch? v� d?ng m?ch ph?i ) d?u cĩ van d?m b?o cho m�u v?n chuy?n theo m?t chi?u nh?t d?nh.
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
HS quan sát và tự sửa chữa bảng nhóm
Quan sát cấu tạo trong của tim

Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
II/ Cấu tạo mạch máu:
Quan sát hình 17.2, em thấy có bao nhiêu loại mạch máu?
Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch.
So sánh đặc điểm cấu tạo và chức năng của các loại mạch máu đã nêu trên.
HS quan sát hình 17.2 /55 SGK
Thảo luận
Hồn th�nh n?i dung phi?u h?c t?p, tr? l?i c�u h?i:
Cĩ nh?ng lo?i m?ch m�u n�o?


- So s�nh ch? ra nh?ng lo?i kh�c bi?t c?a c�c lo?i m?ch m�u?
Đáp án bảng: Phiếu học tập
III/ Chu kì co dãn của tim:
Quan sát hình 17.3/ 56/ Sgk trả lời:
1/ Tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
2/ Tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
3/ Tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
HS quan sát hình 17.3 /56 SGK
Thảo luận câu hỏi

Chu kì tim gồm mấy pha?



Sự hoạt động co, dãn của tim liên quan tới những yếu tố nào?
Chỉ số hoạt động của tim phù thuộc vào những yếu tố nào?
Tại sao tim làm việc suốt đời mà không biết mệt mỏi
III/ Chu kì co, dãn của tim:
Chu kì của tim gồm 3 pha
Pha nhi co: 0,1 gi�y, ngh? 0,7 gi�y
Pha nhĩ co: 0,3 giây, nghỉ 0,4 giây
Pha d�n chung: 0,4 gi�y
Tiết: 17 TIM VÀ MẠCH MÁU
TỔNG KẾT:
Cấu tạo tim:
a/ Cấu tạo ngoài: Màng tim, mạch máu quanh tim, lớp dịch
b/ Cấu tạo trong: Được cấu tạo bởi mô cơ timTim có 4 ngăn: 2 tâm thất, 2 tâm nhĩ, các van tim.
II. Cấu tạo mạch máu:
Gồm có: Động mạch, tĩnh mạch, mao mạch. Có các van giúp máu vận chuyển theo một chiều
III. Chu kì co dãn của tim
Mỗi chu kì tim có 3 pha: Pha nhĩ co, pha thất co và pha dãn chung.
Bài tập củng cố:
1
3
4
2
5
7
8
6
9
Tâm nhĩ phải
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ trên
Cung động mạch chủ
Động mạch phổi
Tĩnh mạch phổi
Tĩnh mạch chủ dưới
Các loại mạch máu:
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
Bài 2:
Tim hoạt động như thế nào để máu bơm một chiều từ tâm nhĩ vào tâm thất? Từ tâm thất vào động mạch?
Tâm nhĩ co, màu được đưa tới tâm thất, tâm thất co, máu được đưa tới các động mạch. Giữa tâm thất, tâm nhĩ, và động mạch có các van giữ cho máu tuần hoàn liên tục theo một chiều.
Bài 3: Giải thích hiện tượng hở van tim ở người
Khi bị hở van tim, máu sẻ chảy ngược lại, làm thiếu máu tuần hoàn, lượng máu đến các tế bào thiếu. Rối loạn tuần hoàn máu, ảnh hưởng không tốt đến sức khoẻ, dễ bị tử vong, đột quỵ
Dặn dò:
Học, trả lời câu hỏi sách giáo khoa/ 57.
Làm bài tập 3, 4/ 57/ Sgk.
Đọc: Em có biết, phát minh ra ống nghe và điện tâm đồ./ 57/ Sgk
Chuẩn bị bài: 18/ 58/ Sgk
Ôn tập kiến thức từ đầu năm, chuẩn bị tiết 19/ Kiểm tra 45 phút.