Bài 17. Tim và mạch máu

Nhiệt liệt chào mừng các thầy, cô giáo đến dự giờ sinh 8
Tiết 19
Tim và mạch máu
I. Cấu tạo tim
1. Cấu tạo ngoài
Hình dạng ngoài của tim
? Quan sát mô hình, xác định vị trí và hình dạng ngoài của tim?
I. Cấu tạo tim
1. Cấu tạo ngoài
- Tim nằm trong lồng ngực, giữa 2 lá phổi, hình chóp đỉnh quay xuống dưới, hơi chếch về bên trái.
- Bên ngoài có màng tim bao bọc.
?Dựa vào kiến thức đã học trong hình 16-1, quan sát hình 17-1, hãy chú thích các bộ phận bên ngoài tim?
1
2
3
4
8
9
10
11
Tâm nhĩ phải
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch chủ dưới
Tĩnh mạch phổi
Cung động mạch chủ
Động mạch phổi
Động mạch vành trái
Động mạch vành phải
Cấu tạo ngoài của tim
5
6
7
? Trao d?i v?i b?n bờn c?nh d? xỏc d?nh noi mỏu du?c bom t?i t? cỏc ngan tim (theo b?ng 17-1SGK)
Đẩy máu từ tâm nhĩ trái xuống tâm thất trái
Đẩy máu từ tâm nhĩ phải xuống tâm thất phải
Đẩy máu từ tâm thất trái vào động mạch chủ
Đẩy máu từ tâm thất phải vào động mạch phổi
Tâm nhĩ trái co
Tâm nhĩ phải co
Tâm thất trái co
Tâm thất phải co

Trả lời
* Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất (để khi cơ co sẽ tạo ra lực đẩy lớn nhất) và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất?
* Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ được bơm theo một chiều?
? Dự đoán
?Quan sát mô hình tim bổ dọc để xem dự đoán của mình đúng hay sai?
? Hoạt động nhóm ( 5’ ) chú thích các bộ phận cho hình vẽ sau?
Đáp án
Tâm nhĩ phải
Tâm thất phải
Tâm nhĩ trái
Tâm thất trái
Tĩnh mạch chủ trên
Tĩnh mạch chủ dưới
Động mạch phổi
Cung Động mạch chủ
Van nhĩ thất
Van động mạch
Vách ngăn tâm thất
Tĩnh mạch phổi
Tim có 4 ngăn:2 tâm nhĩ ở trên, 2 tâm thất ở dưới.
Thành cơ của các ngăn tim có độ dày không giống nhau tuỳ theo chức năng mà nó đảm nhận.
+ Thành cơ tâm that dày hơn thành cơ tâm nhi( vì tâm nhĩ chỉ co bóp đẩy máu xuống tâm thất, còn tâm thất phải co bóp đẩy máu vào các động mạch )
+ Thành cơ tâm thất trái dày hơn thành cơ tâm thất phải ( Vì tâm thất trái co bóp đẩy máu đi khắp cơ thể, còn tâm thất phải chỉ co bóp đẩy máu lên phổi)
- Giữa tâm nhĩ với tâm thất và giữa tâm thất với động mạch có van giúp máu chỉ lưu thông theo một chiều nhất định.
2. Cấu tạo trong
Vậy tim phải có cấu tạo trong như thế nào để thực hiện tốt chức năng co bóp, đẩy máu đi khắp cơ thể?
II. Chu kì co dãn của tim
? Đặt tay lên ngực trái theo dõi xem tim của em hoạt động như thế nào?
?Quan sát tranh vẽ sơ đồ chu kì co dãn của tim, cho biết mỗi chu kì của tim kéo dài bao lâu? Gồm mấy pha? Thời gian của mỗi pha? Tác dụng từng pha?
-Tim hoạt động theo chu kì.
- Mỗi chu kì kéo dài 0,8s gồm 3 pha.
+ Pha co tâm nhĩ:0,1s Đẩy máu từ tâm nhĩ xuống tâm thất.
+ Pha co tâm thất : 0,3s Đẩy máu từ tâm thất vào động mạch.
+ Pha giãn chung : 0,4s Chờ máu về tâm nhĩ
? Tại sao tim hoạt động suốt cả cuộc đời mà không mệt mỏi?
Vì tim hoạt động theo chu kì.
Trong một chu kì (0,8s)
+ Tâm nhĩ co 0,1s Nghỉ 0,7s
+ Tâm thất co 0,3s Nghỉ 0,5s
Thời gian nghỉ trong mỗi chu kì đã giúp tâm nhĩ và tâm thất phục hồi lại chức năng vì vậy tim hoạt động nhịp nhàng, liên tục suốt cả cuộc đời mà không mệt mỏi.
Trả lời
III. Cấu tạo mạch máu
? Quan sát hình vẽ 17-2: Sơ đồ cấu tạo các mạch máu, hoạt động nhóm (5’) hoàn thành phiếu học tập: So sánh sự khác nhau giữa các loại mạch máu. Giải thích sự khác nhau đó. (dựa vào chức năng của từng loại mạch)
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
Động mạch
Tĩnh mạch
Mao mạch
1. Cấu tạo
-Có 3 lớp dày
-Có 3 lớp mỏng
-Có 1 lớp biểu bì mỏng
- Lòng trong
-Hẹp
-Rộng
-Hẹp nhất
-Van
-Không có van
-Không có van
- Có van
2. Chức năng
Đẩy máu từ tim đến các cơ quan, vận tốc và áp lực lớn.
Dẫn máu từ các tế bào về tim, vận tốc và áp lực nhỏ.
Diễn ra quá trình trao đổi chất giữa máu với các tế bào.
Nội dung
)
Phiếu học tập
- Thành mạch
Đáp án
TRÒ CHƠI: Vật gì đằng sau các ô số
Hãy mở các ô số ra (bằng cách trả lời đúng các câu hỏi) để xem vật gì ẩn đằng sau.
2
3
4
5
6
7
1
Hệ tuần hoàn gồm
những cơ quan nào?
Cho biết vị trí của tim trong cơ thể người?
Có những loại mạch máu?
Chức năng của từng loại?
Một chu kỳ hoạt động
của tim kéo dài bao lâu?
Gồm những pha nào?
Thời gian từng pha?
Nhờ đâu máu
lưu thông theo
một chiều
Do đâu mà
thành cơ các
ngăn tim có độ
dày khác nhau?
Tâm nhĩ thông với
loại mạch nào?
Tâm thất thông với
loại mạch nào?
Một thầy thuốc người Pháp, Laeenêch, vào năm 1816 đã tình cờ phát minh ra các ống nghe khi thấy lũ trẻ chơi trò: Một đám gõ vào đầu này của cây gỗ dài rỗng ở giữa và một đám lắng nghe ở đầu kia. Cho đến nay ống nghe vẫn là phương tiện thường dùng giúp các bác sỹ chẩn đoán tim mạch cho người bệnh. Người ta đã dựng tượng đài để ghi nhớ công ơn của ông tại quê hương ông.
Hướng dẫn về nhà
Học bài
Tìm hiểu các bệnh về tim mạch –Nguyên nhân và biện pháp phòng ngừa