Bài 17. Tim và mạch máu

Giáo viên thực hiện:
Lê Xuân Toàn
CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO TP CÀ MAU
TRƯỜNG THCS NGUYỄN DU
GIÁO ÁN
MÔN: SINH HỌC
Mô tả đường đi của máu trong vòng tuần hoàn nhỏ và trong vòng tuần hoàn lớn?
Kiểm tra bài cũ:
Vòng tuần hoàn nhỏ: Máu từ tâm thất phải được bơm lên động mạch phổi qua mao mạch phổi thực hiện việc nhả khí Cacbonic và nhận khí Oxi sau đó theo tĩnh mạch phổi về tâm nhĩ trái rồi xuống tâm thất trái.
Vòng tuần hoàn lớn: Máu từ tâm thất trái được bơm lên động mạch chủ qua mao mạch phần trên và phần dưới cơ thể thực hiện việc nhả khí Oxi và nhận khí Cacbonic sau đó theo tĩnh mạch chủ về tâm nhĩ phải rồi xuống tâm thất phải.
BÀI 17:
I. Cấu tạo tim:
TIM VÀ MẠCH MÁU
SƠ ĐỒ VỊ TRÍ CỦA TIM TRONG CƠ THỂ NGUỜI
Quan sát sơ đồ bên, hãy xác định vị trí của tim trong lồng ngực?

Hỏi: Tim có hình dạng gì?
Kết luận:


- Tim coù daïng hình choùp, ñænh quay xuoáng döôùi, ñaùy quay leân.
- Bao ngoaøi tim coù moät maøng bao boïc beân ngoaøi goïi laø maøng ngoaøi tim. Loùt trong caùc ngaên tim coù maøng trong tim.
Hình 17.1: Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim
Hỏi: Quan sát hình vẽ và kiến thức đã học, em hãy cho biết tim có mấy ngăn? Đó là những ngăn nào?
- Tim có 4 ngăn.
Hỏi: Ngoài các ngăn tim, trên thành tim có những hệ mạch máu nào?
-Thành tim có hệ mạch máu dẫn máu đi nuôi tim.
Hình 16.1: Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn máu
Hình 17.1: Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim
GV: Quan sát "Sơ đồ cấu tạo hệ tuần hoàn máu" kết hợp với "Hình dạng mặt ngoài, phía trước của tim". Hoàn thành bảng "nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim"
Bảng 17-1. Nơi máu được bơm tới từ các ngăn tim
Tâm thất trái
Tâm thất phải
Vòng tuần hoàn lớn
Vòng tuần hoàn nhỏ
Thảo luận nhóm dự đoán trả lời 2 câu hỏi sau:
- Căn cứ vào chiều dài quãng đường mà máu được bơm qua, dự đoán xem ngăn tim nào có thành cơ tim dày nhất và ngăn nào có thành cơ tim mỏng nhất?
- Dự đoán xem giữa các ngăn tim và giữa tim với các mạch máu phải có cấu tạo như thế nào để máu chỉ bom theo một chiều?
Cấu tạo trong của tim
- Thành cơ tim tâm thất dày hơn thành cơ tim tâm nhĩ (tâm thất trái có thành cơ tim dày nhất, tâm nhĩ phải có thành cơ tim mỏng nhất.
- Gi?a tâm nhĩ với tâm thất, giữa tâm thất với động mạch có van d?m b?o máu ch? v?n chuy?n theo m?t chi?u nh?t d?nh
Để nhận xét xem dự đóan của mình có đúng hay không thầy mời các em xem tranh vẽ sau đây:
?Dựa vào kiến thức đã học, tim được cấu tạo bởi loại mô nào?
Keát luaän: Tim ñöôïc caáu taïo bôûi cô tim vaø moâ lieân keát.
II. Cấu tạo mạch máu:
Hình 17-2: Sơ đồ cấu tạo các mạch máu
Có 3 loại mạch máu: Động mạch, Tĩnh mạch và mao mạch
So sánh và chỉ ra sự khác biệt giữa các loại mạch máu. Giải thích sự khác nhau đó
Quan sát hình
17-2, cho biết có những loại mạch máu nào?
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Biểu bì
Cơ trơn
Mô liên kết
Van
Động mạch nhỏ
Tĩnh mạch nhỏ
- Dày gồm 3 lớp: Mô liên kết, cơ trơn, biểu bì.
- Hẹp
- Động mạch chủ lớn, nhiều động mạch nhỏ
- Mỏng gồm 3 lớp: Mô liên kết, cơ trơn, biểu bì.
- Rộng
- Có van 1 chiều
- 1 lớp biểu bì mỏng.
- Hẹp nhất
- Nhỏ phân nhiều nhánh.
Đẩy máu từ tim tới các cơ quan, vận tốc và áp lực lớn.
Dẫn máu từ khắp các tế bào về tim, vận tốc và áp lực nhỏ
Trao đổi chất với tế bào
Phiếu học tập
III. Chu kì co dãn của tim:
Trong mỗi chu kì tâm nhĩ làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
Trong mỗi chu kì tâm thất làm việc bao nhiêu giây? Nghỉ bao nhiêu giây?
Trong mỗi chu kì tim nghỉ ngơi hoàn toàn bao nhiêu giây?
Tâm nhĩ làm việc 0,1s; nghỉ 0,7 s.
Tâm thất làm việc 0,3s; nghỉ 0,5s.
Tim nghỉ ngơi hòan toàn 0,4s
Chu kỳ co dãn của tim gồm mấy pha? Đó là những pha nào?
KL: Chu kì co dãn của tim gồm 3 pha:
- Pha nhĩ co (0,1s): máu từ tâm nhĩ tới tâm thất.
- Pha thất co (0,3s): máu từ tâm thất vào động mạch chủ.
- Pha dãn chung (0,4s): máu được hút từ tâm nhĩ tới tâm thất.
Hoûi: Thöû tính xem trung bình moãi phuùt dieãn ra bao nhieâu chu kì co daõn cuûa tim (nhòp tim)?
Trả lời: Trong mỗi phút diễn ra 75 chu kì co dãn.
Hoûi: Taïi sao tim hoaït ñoäng suoát ñôøi maø khoâng meät moõi?
Trả lời: Nhờ thời gian nghỉ ngơi xen kẽ với hoạt động đều đặn. Nhờ vậy mà tim hoạt động suốt đời mà không mệt mõi.
Câu 1: Tâm thất trái co máu sẽ bơm vào đâu?
a. Tâm nhĩ trái
b. Động mạch chủ
c. Tâm nhĩ phải
d. Động mạch phổi
Trắc nghiệm: Chọn câu trả lời đúng nhất.
Câu 2: Tröôøng hôïp bò beänh hôû van ñoäng maïch chuû, maùu seõ chaûy nhö theá naøo?
b. Maùu doàn veà caùc ñoäng maïch laøm ñoäng maïch caêng ra?
a. Maùu chaûy ngöôïc doàn veà tim, gaây nhoài maùu cô tim.
c. Maùu veà tónh maïch chuû.
d. Maùu veà tónh maïch phoåi.
Về nhà:
* Làm các bài tập: 1,2,3,4/57(SGK)
* Xem bài 18: Vận chuyển máu qua hệ mạch. Vệ sinh hệ tuần hoàn.
TRƯỜNG THCS NGUYỄN DU
Giáo viên thực hiện:
LÊ XUÂN TOÀN
CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚP